رودخانه قزل اوزن طولانی ترین و مهمترین رودخانه شمال غرب کشور است. رودی که زمانی به «طلای روان» شناخته می‌شد، اینک به بستر ترک‌خورده‌ای تبدیل شده است. رودخانه‌ی قزل اوزن، پس از سال‌ها خشکسالی و برداشت بی‌رویه، به رودخانه فصلی تبدیل شده که حتی در پاییز دیگر جانی ندارد و جریان حیات آن متوقف شده است. در میان سکوت بستر خشک و زخم‌خورده‌اش، فریاد بحران آب را می‌توان شنید. نمایی که امروز ملموس‌تر از همیشه دیده می شود.
قِزِل‌اوزَن که از کوه‌های چهل چشمه میان سقز و دیواندره در استان کردستان سرچشمه گرفته و بعد از پیوستن رودهای شهرچایی و قرانقو چایی و آیدوغموش و چندین رودخانه فصلی دیگر در شهر میانه در استان آذربایجان شرقی و همچنین پس از پیوستن هیرو رود، زنجان‌رود و شاهرود به آن به دریای خزر می‌ریزد. قزل‌اوزن در جنوب گیلان در درون آب دریاچه سد سفیدرود به رودخانه بزرگ شاهرود پیوسته و در ادامه همان رودخانه به نام سفیدرود شناخته میشود. رود بزرگ قزل اوزن از مسیر غرب، شمال غرب و شمال استان زنجان می‌گذرد، که در بخش‌هایی با استانهای گیلان، قزوین، اردبیل، استان آذربایجان شرقی، استان آذربایجان غربی و کردستان حدود مرزی پدیدآورده است که حاشیه این رود یادآور تمدن باستانی آندیا است که یکی از تمدن‌های آغاز هزارهٔ اول پیش از میلاد می‌باشد.
