به گزارش پایگاه خبری خبرآنی به نقل از وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات؛ احسان چیت‌ساز، معاون وزیر ارتباطات در برنامه گفتگوی ویژه خبری به موضوع «اقتصاد دیجیتال؛ فرصت‌ها و چالش‌ها» اختصاص داشت ابتدا به تبیین مفهوم اقتصاد دیجیتال پرداخت و گفت: اقتصاد دیجیتال مجموعه‌ای از فعالیت‌های اقتصادی است که بر پایه فناوری‌های نوین همچون رایانش ابری، هوش مصنوعی و پلتفرم‌های دیجیتال شکل می‌گیرد. این اقتصاد سه لایه دارد؛ هسته ارتباطی که زیرساخت شبکه را شامل می‌شود، لایه خدمات پلتفرمی و لایه سرریز فناوری اطلاعات که اثرات خود را بر سایر بخش‌های اقتصاد نشان می‌دهد.
روند نزولی سهم اقتصاد دیجیتال در ایران
معاون وزیر ارتباطات با استناد به آمارهای رسمی مرکز آمار ایران افزود: سهم اقتصاد دیجیتال از تولید ناخالص ملی در سال ۱۴۰۰ حدود ۴/۷ درصد بوده، اما در سال ۱۴۰۱ به ۴/۲ درصد کاهش یافته است. این روند نزولی برخلاف جهت رشد جهانی است؛ چراکه در کشورهایی مانند چین سهم اقتصاد دیجیتال از GDP به بیش از ۴۵ درصد می‌رسد.
وی افت ارزش در بخش هسته‌ای اقتصاد دیجیتال را یکی از عوامل اصلی این روند دانست و گفت: در سال ۱۳۹۱ ارزش یکی از اپراتورهای بزرگ کشور حدود ۲۰ میلیارد دلار بود، اما امروز این رقم در بازار سرمایه به کمتر از ۵۰۰ میلیون دلار کاهش یافته است؛ اتفاقی که جذابیت سرمایه‌گذاری در این بخش را به شدت کاهش داده است.
نقد سیاست‌های نرخ‌گذاری دستوری
چیت‌ساز با اشاره به تأثیر سیاست‌های مداخله‌گرانه بر رکود در حوزه دیجیتال اظهار کرد: نرخ‌گذاری دستوری و مداخله دولت در بازارهای رقابتی موجب تضعیف بخش خصوصی و فرار سرمایه از این حوزه شده است. تجربه جهانی نشان می‌دهد که رشد اقتصاد دیجیتال در گرو رقابت سالم، آزادی عمل و حمایت هوشمند از نوآوری است.
وی افزود: در وزارت ارتباطات، سیاست جدید بر پایه تنظیم‌گری به‌جای تصدی‌گری است. ما حتی در پروژه‌هایی که تکلیف دولت محسوب می‌شود، اجرای توسعه را به بخش خصوصی می‌سپاریم و نقش خود را صرفاً در ایجاد چارچوب رقابتی و تنظیم‌گری ایفا می‌کنیم.
نوآوری؛ موتور محرک رشد اقتصاد دیجیتال
معاون وزیر ارتباطات با اشاره به دیدگاه‌های علمی برندگان جایزه نوبل اقتصاد ۲۰۲۵ گفت: نوآوری عامل اصلی رشد اقتصادی است و زمانی اتفاق می‌افتد که فضای اقتصادی اجازه تجربه، رقابت و کسب سود موقت از نوآوری را بدهد. مداخلات دولتی، این چرخه طبیعی را مختل می‌کند و انگیزه سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه را کاهش می‌دهد.
نیاز به تربیت نیم‌میلیون نیروی انسانی ماهر
چیت‌ساز با تأکید بر اهمیت توسعه سرمایه انسانی در این حوزه افزود: کشور برای پاسخ به نیازهای زیست‌بوم دیجیتال، حداقل به ۵۰۰ هزار نیروی متخصص جدید نیاز دارد تا بتوانند نقش مؤثر در حوزه‌های فناوری داده، پلتفرم‌های هوشمند و خدمات نوین ایفا کنند.
وی ادامه داد: از سوی دیگر، برای تأمین مالی پروژه‌های بزرگ، باید سرمایه‌های پراکنده در اقتصاد ملی را تجمیع و از ایجاد نهادهای موازی پرهیز کرد. به جای تشکیل صندوق‌های جدید، می‌توان با افزایش سرمایه صندوق نوآوری و شکوفایی یا استفاده از ظرفیت صندوق‌های خصوصی، منابع مالی را هدفمند به سمت اقتصاد دیجیتال هدایت کرد.
ضرورت هم‌افزایی نهادی در حکمرانی داده و هوش مصنوعی
چیت‌ساز با تشریح ابعاد مختلف زیست‌بوم هوش مصنوعی و حکمرانی داده گفت: از لایه‌های زیرساختی مانند مراکز داده و پردازش سریع گرفته تا الگوریتم‌ها، نرم‌افزارهای کاربردی و تربیت استعدادها، همه باید در قالب یک نگاشت نهادی منسجم و هماهنگ پیش بروند. تقسیم کار مشخصی میان دستگاه‌ها صورت گرفته و وزارت ارتباطات وظیفه توسعه زیرساخت‌های پردازشی و حکمرانی داده را برعهده دارد.
زیرساخت ارتباطی پیش‌شرط توسعه هوش مصنوعی
وی با اشاره به نقش زیرساخت ارتباطی در توسعه هوش مصنوعی تصریح کرد: اتصال پایدار و پرسرعت، بنیان هر زیست‌بوم هوش مصنوعی است. امیدواریم با کاهش فیلترینگ گسترده و اصلاح سیاست‌های محدودکننده، کیفیت شبکه ارتباطی ارتقا یابد و امکان رشد خدمات مبتنی بر هوش مصنوعی در کشور فراهم شود.
تأکید بر شفافیت و تصمیم‌گیری مبتنی بر نظریه اقتصادی
چیت‌ساز در پایان با بیان اینکه سیاست وزارت ارتباطات بر شفافیت و واقع‌گرایی استوار است، گفت: هر تصمیم باید مبتنی بر مبانی نظری اقتصادی و منطبق با واقعیت‌های بازار باشد. ما موظفیم در برابر مردم صادق باشیم، داده‌های دقیق منتشر کنیم و در صورت خطا، تصمیمات خود را به‌سرعت اصلاح کنیم.
