به گزارش خبرنگار خبرآنی، نشست خبری جایزه ملی تأمین مالی فناوری و نوآوری ایران روز دوشنبه ۱۴ مهرماه در محل صندوق نوآوری و شکوفایی برگزار شد. در این نشست، امیرحسام بهروز، دبیر این جایزه، به تبیین روند توسعه نهادها و ابزارهای تأمین مالی حوزه فناوری و نوآوری در کشور پرداخت.
وی با اشاره به سابقه این روند، گفت: از سال ۱۳۸۱ مباحث مربوط به تأمین مالی تحقیق و توسعه و تشکیل صندوق‌های پژوهش و فناوری آغاز شد و طی دو دهه گذشته شاهد توسعه چشمگیری در این حوزه بوده‌ایم. در ادامه، ایجاد معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، تصویب قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان در سال ۱۳۸۹ و آغاز به کار رسمی صندوق نوآوری و شکوفایی از اواخر سال ۱۳۹۱ از جمله گام‌های مهم در این مسیر بوده است.
بهروز افزود: پس از این تحولات، شاهد شکل‌گیری شرکت‌های سرمایه‌گذاری جسورانه (VCها) و سرمایه‌گذاری شرکتی (CVCها) بودیم. همچنین، مراکز شتاب‌دهی و نوآوری با حمایت معاونت علمی و فناوری توسعه یافتند و پارک‌های علم و فناوری نیز با رویکرد حمایت از تحقیقات کاربردی و توسعه استارت‌آپ‌ها نقش مؤثری ایفا کردند.
وی ادامه داد: در سال‌های اخیر، ابزارها و نهادهای جدیدی همچون سکوهای تأمین مالی جمعی، اوراق مرابحه نوآوری و صندوق‌های جسورانه بورسی نیز به این زیست‌بوم اضافه شدند. از جمله جدیدترین نهادها می‌توان به CVCها اشاره کرد که گرچه اساسنامه آنها در سال ۱۳۹۹ تدوین شد اما رشد و توسعه آنها از سال ۱۴۰۲ شتاب گرفته و صندوق‌های سرمایه‌گذاری متعلق به هلدینگ‌های بزرگ همچون فولاد مبارکه، گلرنگ، همراه اول و خلیج فارس در این حوزه فعال شده‌اند.
دبیر جایزه ملی تأمین مالی فناوری و نوآوری تصریح کرد: در انجمن سرمایه‌گذاری خطرپذیر ایران، میزبان طیف گسترده‌ای از نهادهای مالی فعال در حوزه فناوری هستیم و با تشکیل کمیسیون‌های تخصصی به این نتیجه رسیدیم که نیازمند رتبه‌بندی، اعتبارسنجی و معرفی این نهادها به جامعه هستیم. متأسفانه بسیاری از شرکت‌های دانش‌بنیان، خلاق، فناور و استارت‌آپی هنوز نگاهی سنتی به تأمین مالی دارند و بیشتر به دنبال وام و تسهیلات هستند، در حالی که ابزارهای متنوع‌تری در این حوزه وجود دارد.
وی هدف اصلی برگزاری این جایزه را فرهنگ‌سازی، ترویج و معرفی ابزارها و نهادهای تأمین مالی در حوزه فناوری و نوآوری عنوان کرد و افزود: در دبیرخانه جایزه تلاش کردیم بیش از ۴۰۰ نهاد فعال در این حوزه را شناسایی کنیم که فهرست آنها پس از برگزاری رویداد به صورت عمومی منتشر خواهد شد. این اقدام می‌تواند مرجعی معتبر برای فعالان حوزه علم و فناوری از جمله شرکت‌های دانش‌بنیان، خلاق و فناور باشد تا با روش‌های موجود تأمین مالی آشنا شوند.
بهروز همچنین با تأکید بر اهمیت سیاست‌گذاری مالی در حوزه فناوری و نوآوری اظهار داشت: این جایزه با همراهی نهادهای اصلی تأمین مالی کشور از جمله معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، صندوق نوآوری و شکوفایی، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، فرابورس، دبیرخانه کارگروه ارزیابی شرکت‌های دانش‌بنیان، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و ستاد توسعه فناوری نانو برگزار می‌شود.
وی اظهار امیدواری کرد که این جایزه بتواند علاوه بر معرفی فعالان و دستاوردهای آنها، مشوقی برای نهادهایی باشد که عملکرد بهتری در ارائه خدمات به شرکت‌های دانش‌بنیان و فناور دارند.
هدف‌گذاری برای ارتقاء جایزه به سطح منطقه‌ای و عرضه داده‌های ملی به نهادهای بین‌المللی
امیرحسام بهروز، دبیر جایزه ملی تأمین مالی فناوری و نوآوری ایران، در ادامه نشست خبری این رویداد با اشاره به تعامل شکل‌گرفته میان نهادهای مختلف، اظهار کرد: یکی از اهداف کلیدی ما از برگزاری این جایزه، علاوه بر شناسایی و معرفی نهادهای فعال، ایجاد زمینه‌ای برای بهبود و توسعه سیاست‌گذاری تأمین مالی در کشور است. همچنین در تلاش هستیم تا در مراحل بعدی، این جایزه را از سطح ملی به سطح منطقه‌ای ارتقاء دهیم و با برقراری ارتباط مؤثر با نهادهای بین‌المللی، داده‌ها و اطلاعات حوزه تأمین مالی و سرمایه‌گذاری در ایران را نیز در سطح جهانی ارائه کنیم.
وی با اشاره به انتشار گزارش شاخص جهانی نوآوری (GII ۲۰۲۵) در هفته‌های اخیر گفت: در این گزارش، برای نخستین‌بار، شاخصی مستقل با عنوان “سرمایه‌گذاری خطرپذیر” به عنوان یکی از ارکان اصلی نوآوری معرفی شد. اگرچه در سال‌های گذشته، این مفهوم در بخش‌هایی از گزارش گنجانده شده بود، اما امسال به عنوان شاخصی کلیدی که نشان‌دهنده میزان سرمایه‌گذاری و تعداد سرمایه‌گذاران در کشورهاست، مورد توجه ویژه قرار گرفت.
رتبه پایین ایران در شاخص سرمایه گذاری خطرپذیر
بهروز افزود: متأسفانه در این گزارش، ایران با رتبه ۱۲۲ از میان ۱۸۰ کشور، جایگاهی پایین‌تر از سطح واقعی خود کسب کرده است. بررسی‌های ما نشان می‌دهد این رتبه پایین عمدتاً به دلیل نبود داده و اطلاعات بهروز از سوی کشورمان بوده، نه ضعف عملکردی. در حالی‌که با توجه به اطلاعات داخلی، می‌توانستیم جایگاه به مراتب بهتری در این شاخص داشته باشیم. از همین‌رو یکی از مأموریت‌های جایزه و دبیرخانه آن، انتشار گزارش انگلیسی و ارسال داده‌های معتبر به نهادهای بین‌المللی از جمله OECD و دبیرخانه شاخص جهانی نوآوری خواهد بود.
مدل اعتبارسنجی نهادهای تأمین مالی برای اولین‌بار در کشور اجرا می‌شود
بهروز با اشاره به فرایند برگزاری این جایزه، گفت: در قالب این رویداد، نهادهای فعال در تأمین مالی حوزه فناوری را در دسته‌بندی‌های مختلف شناسایی کرده‌ایم؛ از جمله بانک‌ها، صندوق‌های پژوهش و فناوری، سرمایه‌گذاران فرشته (Angel Investors) که به‌رغم نقش مؤثر، تاکنون به‌صورت رسمی شناسایی نشده بودند، سکوهای تأمین مالی جمعی، شرکت‌های اعتبارافزا و ارزش‌گذار، نهادهای بورسی مانند مشاوران پذیرش، کارگزاری‌ها، شتاب‌دهنده‌ها، صندوق‌های سرمایه‌گذاری شرکتی (CVC)، پارک‌های علم و فناوری، و صندوق‌های جسورانه.
وی افزود: فعالیت اجرایی جایزه از اسفندماه ۱۴۰۳ آغاز شده و مراسم اختتامیه در روز دوشنبه ۲۱ مهرماه برگزار خواهد شد. در این فرایند، از حدود ۴۸۰ نهاد دعوت به همکاری شد تا داده‌های خود را در اختیار دبیرخانه جایزه قرار دهند. اعتبارسنجی اطلاعات دریافتی نیز بر اساس صورت‌های مالی و با همکاری نهادهای مالی همکار انجام شد. در نهایت، پنج نهاد برتر در هر بخش به‌عنوان کاندیدا معرفی شده و در مراسم اختتامیه، تندیس جایزه به برگزیدگان اهدا خواهد شد.
ارائه ۲۰ تندیس در بخش‌های مختلف تأمین مالی فناوری
دبیر جایزه ادامه داد: برای اولین‌بار در کشور، یک مدل اعتبارسنجی نظام تأمین مالی فناوری و نوآوری تدوین و اجرایی شده است. این مدل با مشارکت گسترده خبرگان دانشگاهی، نمایندگان دستگاه‌های دولتی و نهادهای بخش خصوصی طراحی شده و از پشتوانه علمی و تخصصی برخوردار است.
وی افزود: در مجموع ۲۰ تندیس به نهادهای برتر در حوزه‌های مختلف اعطا خواهد شد. در بخش بانکی، عملکرد بانک‌ها در ارائه تسهیلات و ضمانت‌نامه به شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان در سال ۱۴۰۳ بررسی شده و بانک‌های برتر در این زمینه معرفی خواهند شد. همچنین، صندوق‌های پژوهش و فناوری نیز بر اساس عملکرد خود در حوزه‌های سرمایه‌گذاری، اعطای تسهیلات و صدور ضمانت‌نامه ارزیابی و برترین‌ها معرفی خواهند شد.
عملکرد مثبت سرمایه‌گذاران فرشته و سکوهای تأمین مالی جمعی در سال گذشته
دبیر جایزه ملی تأمین مالی فناوری و نوآوری ایران، با اشاره به عملکرد مثبت سرمایه‌گذاران فرشته و سکوهای تأمین مالی جمعی در سال گذشته گفت: در این بازه زمانی نزدیک به ۱۳ همت تومان تأمین مالی جمعی انجام شده که بخش قابل توجهی از آن به حوزه شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان اختصاص دارد. معیار اصلی ما در ارزیابی، فعالیت سکوهای تأمین مالی جمعی در حوزه علم و فناوری بوده است.
وی افزود: در کنار این‌ها، شرکت‌های ارزش‌گذاری، صندوق‌های جسورانه بورسی، شتاب‌دهنده‌ها و سایر نهادهای فعال در حوزه تأمین مالی فناوری نیز مورد توجه قرار گرفته‌اند. با همکاری مرکز شتاب‌دهی فناوری و نوآوری مستقر در بانک پردیس، داده‌های جامع و ارزشمندی جمع‌آوری و آماده انتشار شده است. در گزارش پیش رو، شتاب‌دهنده‌های برتر که بیشترین میزان سرمایه‌گذاری و حمایت مالی از تیم‌های استارتاپی را داشته‌اند، معرفی خواهند شد.
رتبه‌بندی و معرفی برترین پارک‌های علم و فناوری کشور
دبیر جایزه همچنین به همکاری مشترک با وزارت علوم، تحقیقات و فناوری اشاره کرد و گفت: در کشور ما ۵۹ پارک علم و فناوری فعال است که در استان‌های مختلف، تهران و پارک‌های تخصصی فعالیت می‌کنند. با همکاری معاونت فناوری وزارت علوم، گزارشی تهیه شده که عملکرد پارک‌ها و شرکت‌های مستقر در آنها، شامل حمایت‌های مالی، تسهیلات پرداختی، جذب منابع استانی و کشوری، سرمایه‌گذاری از طریق هلدینگ‌های بزرگ و توسعه زیرساخت‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهد. بر اساس این شاخص‌ها، رتبه‌بندی پارک‌های علم و فناوری انجام شده و پارک برتر معرفی خواهد شد.
رشد پذیرش شرکت‌های فناور در فرابورس و بازار نوآفرین
بهروز در بخش دیگری از صحبت‌های خود به رشد پذیرش شرکت‌های فناور و دانش‌بنیان در بازار فرابورس اشاره کرد و گفت: بازار نوآفرین، که ویژه شرکت‌های خلاق، فناور و دانش‌بنیان است، در سال گذشته پذیرای ۱۲ شرکت جدید بوده است. در این راستا، از شرکت‌های مشاور بازار بورس و سرمایه که نقش مهمی در این فرآیند داشته‌اند، تقدیر و تشکر به عمل خواهد آمد تا همکاری و حمایت اکوسیستم مالی و سرمایه‌گذاری کشور بیش از پیش تقویت شود.
رشد حضور شرکت‌های فناور در بازار سرمایه و توسعه اوراق نوآوری
دبیر جایزه ملی تأمین مالی فناوری و نوآوری ایران، با تأکید بر نقش بازار سرمایه در توسعه فناوری و نوآوری گفت: یکی از ارکان مهم توسعه زیست‌بوم نوآوری، ورود شرکت‌های خلاق، فناور و دانش‌بنیان به بازار بورس و فرابورس است که امیدواریم با استمرار این روند، تعداد شرکت‌های پذیرفته شده افزایش یابد.
وی افزود: در حوزه اوراق نوآوری نیز، سال گذشته حدود سه هزار میلیارد تومان اوراق مرابحه توسط شرکت‌های دانش‌بنیان در بازار سرمایه عرضه شده است. تلاش ما این است که این نهادها به تشکل‌های رسمی تبدیل شوند تا نقش مؤثرتری در حمایت از تأمین مالی فناوری ایفا کنند.
شناسایی و همکاری با بیش از ۵۲۰ نهاد فعال در تأمین مالی فناوری
بهروز ادامه داد: تا کنون بیش از ۵۲۴ نهاد فعال در حوزه تأمین مالی فناوری در کشور شناسایی شده‌اند که با آنها مکاتبه و تعامل صورت گرفته است. در حال حاضر، ۳۳۴ نهاد در بخش‌های مختلف جایزه شرکت کرده‌اند و در بخش‌های ویژه نیز ۸۵ نهاد حضور دارند.
معرفی بخش‌های تخصصی جایزه؛ نانو و هوش مصنوعی
دبیر جایزه با اشاره به بخش‌های تخصصی این دوره گفت: در جشنواره امسال دو بخش تخصصی ویژه داریم؛ نخست حوزه فناوری نانو که در آن نهادی با بیشترین اثرگذاری و تأمین مالی معرفی خواهد شد و دوم حوزه هوش مصنوعی که مشابه همین رویکرد در آن دنبال می‌شود.
تقدیر از نوآوران، افراد و رسانه‌های اثرگذار
وی افزود: بخش‌های ویژه دیگری نیز در نظر گرفته شده است از جمله معرفی نوآوری‌های برتر در تأمین مالی، تقدیر از فرد اثرگذار که بیشترین نقش را در زیست‌بوم تأمین مالی فناوری داشته است، همچنین معرفی نهاد و شرکت‌های اثرگذار دولتی یا خصوصی و نیز تقدیر از خبرنگاران و رسانه‌های فعال در این حوزه.
بهروز در خصوص فرآیند انتخاب افزود: پس از فراخوان عمومی که بیش از ۴۶۰ نفر در بخش‌های مختلف کاندیدا شده‌اند، تیم دبیرخانه و کمیته داوری با بررسی دقیق، برگزیدگان هر بخش را انتخاب خواهند کرد.
هدف اصلی جایزه؛ ترویج فرهنگ تأمین مالی فناوری در کشور
وی با اعلام اینکه رویداد این جایزه دوشنبه ۲۱ مهرماه در مرکز همایش های بین المللی کتابخانه ملی ایران برگزار می شود، خاطرنشان کرد: امیدواریم این جایزه که نخستین دوره آن برگزار می‌شود، با همکاری رسانه‌ها، نهادها و فعالان اکوسیستم، به خوبی برگزار شود و بتواند در ترویج، توسعه و فرهنگ‌سازی استفاده از ابزارهای متنوع تأمین مالی فناوری به ویژه برای شرکت‌های فناور، خلاق و دانش‌بنیان نقش مؤثری ایفا کند.
