به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری خبرآنی، بوستان‌ها در گذشته از مهم‌ترین فضاهای تفریحی خانواده‌ها و کودکان در فصل تابستان بودند اما امروز گرمای شدید در روز و خاموشی شبانه، هر دو، دسترسی به این فضاهای عمومی را با مشکل مواجه کرده است. وسایل بازی در روز به دلیل شدت تابش خورشید داغ و غیرقابل استفاده‌اند و در شب نیز به‌دلیل نبود روشنایی کافی، امنیت و نشاط پارک‌ها کاهش یافته است.
در شرایطی که شهرداری‌ها هر ساله هزینه‌های قابل توجهی را صرف احداث و تجهیز بوستان‌ها می‌کنند، این سرمایه اجتماعی به دلیل ناترازی انرژی و نبود مدیریت کافی عملاً بدون استفاده حداکثری مانده و خانواده‌ها از حضور بیشتر در پارک‌ها محروم شده‌اند؛ این وضعیت نه تنها کودکان را از فرصت بازی و نشاط دور کرده بلکه باعث افزایش حس ناامنی در میان شهروندان نیز شده است.
وسایل بازی کودکان که اغلب از جنس فلز یا پلاستیک ساخته شده‌اند، ساعت‌ها زیر نور مستقیم آفتاب قرار می‌گیرند و در مدت کوتاهی داغ و غیرقابل استفاده می‌شوند. این شرایط علاوه بر تهدید سلامت کودکان، موجب کاهش عمر تجهیزات و افزایش هزینه‌های نگهداشت شهری نیز می‌شود؛ این در حالی است که بر اساس آمار رسمی، تهران بیش از 2400 بوستان دارد و سالانه بیش از 1000 میلیارد تومان برای توسعه و نگهداری فضای سبز شهر هزینه می‌شود؛ اما کیفیت استفاده از این فضاها همچنان تحت‌تأثیر گرمای شدید تابستان و مشکلات روشنایی قرار دارد و انتظار عمومی این است که شهروندان بتوانند به شکل کامل و ایمن از این سرمایه اجتماعی بهره‌مند شوند.
سایه‌بان خورشیدی؛ نسخه‌ای نو برای پارک‌های پایتخت
یکی از پیشنهادهای نوآورانه برای تحقق این هدف، نصب سایه‌بان‌های خورشیدی در بخش اسباب‌بازی کودکان و سایر نقاط بوستان‌هاست؛ این سایه‌بان‌ها علاوه بر ایجاد آسایش حرارتی و حفاظت از تجهیزات در برابر تابش مستقیم آفتاب، می‌توانند انرژی تولیدشده در طول روز را ذخیره کرده و شب‌ها صرف روشنایی پارک کنند. چنین رویکردی ضمن افزایش عمر تجهیزات، هزینه‌های نگهداشت را نیز کاهش می‌دهد.
ناصر امانی، عضو شورای شهر تهران در گفت‌وگو با خبرآنی این پیشنهاد را بسیار کارآمد می‌داند و می‌گوید: پنل‌های خورشیدی پس از نصب، علاوه بر سایه‌بانی طبیعی، برق موردنیاز بوستان را تأمین می‌کنند و دیگر خانواده‌ها مجبور نیستند شب‌ها در تاریکی قدم بزنند. این اقدام به کاهش مصرف برق کمک کرده و همزمان رفاه شهروندان را افزایش می‌دهد.
وی با اشاره به اینکه شهرداری تاکنون اقداماتی در این زمینه انجام داده است، ادامه می‌دهد: این اقدامات به هیچ‌وجه در حد انتظار نیست و شورای شهر این موضوع را به طور جدی پیگیری خواهد کرد و در صورت لزوم به شهردار تذکر داده می‌شود.
مهدی پیرهادی، رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران نیز هشدار می‌دهد که خاموشی پارک‌ها باعث کاهش سرزندگی شهری و افزایش حس ناامنی به‌ویژه برای بانوان و کودکان می‌شود. شهرداری باید روشنایی بوستان‌ها را به‌عنوان یک سرمایه‌گذاری اجتماعی در اولویت قرار دهد تا این فضاها برای شهروندان روشن، امن و در دسترس باقی بمانند.
مشارکت بخش خصوصی؛ راهی برای کاهش هزینه برق شهرداری‌ها
به گزارش خبرآنی، مطالعات فنی بین‌المللی هزینه نصب این سازه‌ها را بین 1.2 تا 4.5 دلار به ازای هر وات و زمان بازگشت سرمایه را حدود 7 تا 12 سال برآورد می‌کنند. از سوی دیگر، هزینه نگهداری سالانه آن‌ها پایین و حدود 2 تا 3 درصد سرمایه‌گذاری اولیه است؛ اگر تأمین مالی از طریق بودجه شهرداری یا با مشارکت بخش خصوصی صورت گیرد، اجرای این طرح در بلندمدت به صرفه‌جویی قابل‌توجه در هزینه برق و کاهش بار شبکه سراسری منجر خواهد شد.
با این حال میتوان این طرح را ابتدا به‌صورت پایلوت در چند بوستان شاخص تهران اجرا کرد؛ در این مرحله آزمایشی باید شاخص‌هایی مانند میزان تولید برق، کاهش دمای سطح تجهیزات، سطح روشنایی و تغییرات حضور شهروندان قبل و بعد از نصب سایه‌بان‌ها به دقت اندازه‌گیری شود تا نتایج ملموس و قابل استنادی برای تصمیم‌گیری درباره گسترش طرح به دست آید.
البته این پروژه بدون چالش نیست؛ تأمین مالی اولیه، نگهداری مستمر و پیشگیری از سرقت یا تخریب پنل‌ها از جمله مسائل مهمی است که باید در طراحی و قراردادهای اجرایی پیش‌بینی شود و استفاده از پیچ و مهره‌های ضدسرقت، نظارت دوره‌ای و عقد قرارداد نگهداری سالانه با پیمانکاران متخصص از راهکارهای پیشنهادی برای کاهش این مخاطرات است.
اما به هر ترتیب مزایای این طرح فقط به کاهش هزینه و صرفه‌جویی انرژی محدود نمی‌شود. روشنایی پایدار در بوستان‌ها باعث افزایش احساس امنیت، حضور بیشتر خانواده‌ها و تقویت سرمایه اجتماعی می‌شود؛ موضوعی که در ارزیابی اقتصادی طرح نیز باید لحاظ شود.
بوستان‌ها تنها محل بازی و تفریح نیستند بلکه بخشی از هویت شهری و سرمایه اجتماعی محسوب می‌شوند. اگر این فضاها به دلیل گرما و خاموشی بلااستفاده بمانند، نشاط و سرزندگی شهر به‌تدریج کاهش می‌یابد. نصب سایه‌بان‌های خورشیدی به‌عنوان سایه‌بان‌های هوشمند می‌تواند الگویی برای دیگر شهرهای ایران باشد و تهران را به شهری پیشرو در استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر تبدیل کند.
برد سه‌جانبه برای مردم، شهرداری و کشور
این اقدام علاوه بر افزایش رفاه شهروندان، هزینه‌های نگهداری شهرداری را کاهش می‌دهد و سهم مهمی در تحقق سیاست‌های ملی توسعه انرژی پاک ایفا می‌کند. کارشناسان حوزه مدیریت شهری از این طرح به‌عنوان یک «برد سه‌جانبه» یاد می‌کنند: شهروندان از امنیت و رفاه بیشتری برخوردار می‌شوند، شهرداری از کاهش هزینه‌ها منتفع می‌شود و کشور در مسیر توسعه پایدار گام برمی‌دارد.
با توجه به افزایش دمای تابستان و رشد مصرف انرژی، به نظر می‌رسد زمان آن رسیده است که مدیریت شهری تهران با برنامه‌ای جامع و منسجم، روشنایی پایدار و آسایش حرارتی را به بوستان‌های پایتخت بازگرداند و جان تازه‌ای به سرمایه اجتماعی شهر ببخشد.
انتهای پیام/
