به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری خبرآنی، وحید جانثاری؛ سرپرست دبیری ستاد توسعه اقتصاد دانش‌بنیان کوانتوم، لیزر و فوتونیک در پاسخ به پرسش خبرنگار خبرآنی در یک نشست خبری مبنی بر چرایی وضعیت نامطلوب نیروی انسانی ایران در حوزه کوانتوم گفت: فناوری‌های کوانتومی در سطح جهان هنوز حوزه‌ای نوظهور و در حال توسعه محسوب می‌شوند و نیاز زیادی به تحقیق و توسعه دارند. این موضوع تنها مختص ایران نیست و در اسناد بین‌المللی نیز دغدغه مشترک کشورها، افزایش تعداد نیروی انسانی متخصص در این حوزه است؛ چه متخصصان فیزیک و چه مهندسان رشته‌های مختلف که برای توسعه این فناوری لازم هستند.
در ایران چند عامل باعث کمبود نیروی انسانی شده است؛ نخست اینکه فناوری کوانتومی نسبت به حوزه‌های مهندسی و علوم دیگر، کمتر در میان دانشجویان و متخصصان شناخته شده است. دوم، پدیده مهاجرت نخبگان که هرچند یک دغدغه جدی است، اما ما به آن به‌عنوان فرصتی برای گسترش شبکه بین‌المللی علمی کشور نیز نگاه می‌کنیم؛ چرا که ارتباطات بین‌المللی از الزامات توسعه فناوری است و می‌تواند شاخصی از قدرت علمی کشور باشد.
با این حال، ماندگاری متخصصان نیازمند زیرساخت مناسب، فضای کاری مطلوب و فرصت پیشرفت علمی است. ایجاد شرکت‌های فناور، بهره‌گیری از اسناد ملی و فراهم کردن محیط پژوهشی قوی، از اقداماتی است که می‌تواند در حفظ و افزایش تعداد متخصصان مؤثر باشد.
یکی از گام‌های مهمی که از بهمن‌ماه 1403 با همکاری بنیاد ملی علم ایران آغاز کردیم، طراحی و اجرای برنامه تدریس علوم و فناوری کوانتوم در رشته‌های مختلف است. در این طرح، فراخوانی برای اساتید رشته‌های مهندسی و دیگر حوزه‌ها منتشر شد و پس از یک فرآیند داوری دقیق، 16 طرح درس برگزیده انتخاب شد که در 12 دانشگاه کشور شروع به تدریس خواهد شد. این اقدام باعث می‌شود آموزش فناوری کوانتومی در رشته‌های مختلف فراگیر شود و نیازهای متنوع این حوزه به‌طور جامع پوشش داده شود.
همچنین، برای عمومی‌سازی مفاهیم کوانتوم در سطح جامعه ـ که به‌دلیل پیچیدگی علمی، کار آسانی نیست ـ مجموعه‌ای از کلیپ‌های یک تا دو دقیقه‌ای با مشارکت اساتید و متخصصان مرتبط تهیه کرده‌ایم که به‌تدریج منتشر خواهد شد. هدف این است که دانشجویان و علاقه‌مندان در مقاطع مختلف تحصیلی با این حوزه آشنا شوند و زمینه ورودشان به فناوری کوانتومی فراهم شود.
عبدالحسن بهرامی، رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان نیز در پاسخ به این سوال خبرآنی با اشاره به اهمیت حوزه کوانتوم گفت: کوانتوم یک حوزه جدید و نوظهور است که می‌تواند دست برتر کشورها را در معادلات قدرت فراهم کند. این موضوع در کشور با ابلاغ رئیس‌جمهور شهید، دکتر رئیسی، آغاز شد و معاونت علمی و فناوری به‌عنوان متولی شورای راهبری کوانتوم تعیین شد. در دوران شهید رئیسی سه جلسه شورای راهبری برگزار شد و با تشکیل دولت جدید و حضور دکتر افشین، این مسیر با قدرت بیشتری دنبال شد. در این دوره نیز سه جلسه دیگر با حضور ایشان و یک جلسه هم در شورای هماهنگی به ریاست رئیس‌جمهور برگزار شد.
وی افزود: در گام نخست، نظرات ستادها و دستگاه‌های اجرایی، از جمله وزارتخانه‌ها، دریافت و پایه کار شکل گرفت. سپس یک جلسه همفکری و هم‌اندیشی برگزار شد و پس از آن جلسات کارشناسی تخصصی بین دبیرخانه شورا، ستاد کوانتوم و دستگاه‌های مرتبط تشکیل شد. در نهایت تقسیم کار ملی آماده شد تا برای رئیس‌جمهور ارسال شود و پس از تأیید، به دستگاه‌های دولتی ابلاغ گردد. هر وزارتخانه باید بر اساس این تقسیم کار ملی، نقشه راه عملیاتی خود را تهیه و تدوین کند و منابع و ظرفیت‌های سازمانی خود را به آن اختصاص دهد. ما نیز با همکاری سازمان برنامه و بودجه تلاش می‌کنیم برای این حوزه منابع پایدار فراهم کنیم. این موضوع طبق ماده 99 قانون برنامه هفتم، یکی از شش اولویت ملی دولت است.
رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان ادامه داد: از نظر سیاست‌گذاری جزئی‌تر، با توجه به اینکه این حوزه تازه در کشور شکل گرفته، لازم است افراد توانمندی تربیت شوند که بتوانند در زمینه‌های کاربردی و تجاری این فناوری را پیش ببرند. در همکاری با وزارت علوم، برنامه‌ریزی شده تا در مقاطع تحصیلات تکمیلی، رشته‌ها و گرایش‌های مرتبط با محاسبات کوانتومی، حسگری، ارتباطات کوانتومی و سایر زیرشاخه‌ها ایجاد شود. این موضوع به دانشگاه‌ها ابلاغ خواهد شد تا از ظرفیت حوزه فیزیک برای توسعه این رشته‌ها استفاده شود.
وی خاطرنشان کرد: نیروی انسانی زمانی شکل می‌گیرد که بازار حوزه نیز فراهم باشد. دانشجویان زمانی گرایش به تحصیل در این حوزه پیدا می‌کنند که مطمئن باشند می‌توانند برای آینده شغلی خود ارزش افزوده ایجاد کنند. در حال حاضر، در حوزه تجاری‌سازی و کاربرد صنعتی کوانتوم، هنوز به سطح رسوخ اقتصادی نرسیده‌ایم. ایجاد بازار و رسوخ جریان فناوری در صنایع موجب توسعه نیروی انسانی می‌شود، زیرا افراد تحصیل‌کرده می‌دانند پژوهش‌هایشان می‌تواند به فناوری و محصول تبدیل شود.
بهرامی گفت: در حال حاضر در برخی رشته‌های فیزیک، در مقاطع پایین‌تر تحصیلی مهاجرت نیروی انسانی را داریم. اما مهم این است که با سیاست‌گذاری درست، توسعه رشته‌ها در دانشگاه و اجرای برنامه‌های ویژه بنیاد ملی علم، بتوانیم سرمایه انسانی را حفظ و تقویت کنیم. این اقدامات، پیش‌شرط رسیدن به جایگاه مطلوب کشور در حوزه کوانتوم است.
رئیس مرکز راهبری ستادهای توسعه اقتصاد دانش‌بنیان، در پاسخ به پرسش دیگر خبرنگار خبرآنی پیرامون علت کمبود منابع حوزه کوانتوم در کشور گفت: با تدبیر معاون علمی و فناوری در سال گذشته، در حوزه زیرساخت کمک شایانی به دانشگاه‌ها شد البته نمی‌توان انتظار داشت سریع به نتایج بزرگ برسیم، در حالی که کشورهای رقیب میلیاردها دلار در این حوزه سرمایه‌گذاری می‌کنند. اما ما از عنصر مهم هوش، ذکاوت و نخبگی ایرانی برخورداریم که می‌تواند بخشی از محدودیت‌های مالی را جبران کند.
بهرامی گفت: اگر بخواهیم رقم تخصیص داده شده را بین 100 تا 200 دانشگاه کشور تقسیم کنیم، سهم هر دانشگاه ناچیز خواهد بود و نهایتاً بتوانیم یک آزمایشگاه کوچک ایجاد کنیم. به همین دلیل با همکاری وزارت علوم، دانشگاه‌هایی که ظرفیت بالقوه و شبکه دانشی قوی داشتند را شناسایی و در آن‌ها زیرساخت‌های آموزشی و آزمایشگاهی ایجاد کردیم تا منشا اثر باشند.
انتهای پیام/
