به گزارش پایگاه خبری خبر آنی، روزنامه «خراسان» در یادداشتی درباره غنی سازی نوشت: رهبر معظم انقلاب در سخنانشان در سالگرد ارتحال امام خمینی (ره) در ۱۴ خرداد امسال با اشاره به موضع آمریکاییها درباره نداشتن حق غنی سازی توسط ایران، به بیان فواید و ویژگیهای این بخش از صنعت هستهای پرداختند و در عین حال هرگونه چشم پوشی تهران از این حق در مذاکرات هستهای را رد کردند.
در واقع موضوع نداشتن حق غنی سازی از همان اولین مذاکرات ایران و غرب در سال ۱۳۸۲ مورد درخواست طرف مقابل بود و البته با فراز و نشیبهایی نیز همراه شد تا این که در سال ۱۳۹۴ و با برجام، آمریکاییها و سایر ۵ ۱ قبول کردند که ایران این حق را تا سقف ۳.۶۷ درصد حفظ کند و حتی قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل نیز به نوعی این حق را مورد شناسایی قرار داد که در مورد یک کشور غیر دارنده بمب اتم یک نمونه بی نظیر به شمار میرفت.
در عین حال ایران همواره تاکید داشته که حق غنی سازی ایران نیازمند شناسایی یا تأیید کشور دیگری نیست و این حق ذاتی و قانونی بر اساس بند ۴ معاهده NPT است. اهمیت غنی سازی برای دو طرف به حدی است که باعث شده تا پنج دور مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا در عمان و ایتالیا و با میانجیگری عمانیها نتیجه قابل ذکری نداشته باشد و حتی شاهد عقبگرد هم باشیم. در ادامه به ویژگیهای غنی سازی برای ایران و این که چرا قلب صنعت هستهای از آن یاد میشود، اشاره میکنم.
فایده غنی سازی تاکنون
در همین چند روز که موضوع غنی سازی بسیار داغ شده بسیاری از افراد میپرسند واقعاً تاکنون غنی سازی اورانیوم چه فایدهای برای ایران داشته که باید بابت آن، این همه هزینه بدهیم؟ بسیاری از مردم نمیدانند که حداقل ۱۰ سال است که مواد غنی شده ۲۰ درصدی راکتور تهران به عنوان سوخت این راکتور، ایرانی و ساخت متخصصان سازمان انرژی اتمی ایران است. راکتوری که برای حدود یک میلیون نفر بیمار صعب العلاج و تشخیص بیماریهای صعب العلاج، تولید رادیو دارو میکند. همان سوختی که روزگاری حتی آرژِانتینی ها با فشار آمریکا حاضر به دادنش نشدند و جان صدها هزار ایرانی را به خاطر مقاصد سیاسی به خطر انداختند.
همچنین راکتور آب سنگین اراک که در آینده نزدیک به بهره برداری میرسد، میتواند برای تولید مواد پرتودهی شده قابل استفاده در داروسازی و صنایع مختلف به کمک ما بیاید. این راکتور پیشرفته در تست سوخت سایر راکتورها و کیفیت بالاتر رادیو داروها و تحقیقات اتمی سطح بالاتر مورد استفاده قرار خواهد گرفت. خوب است بدانید سوخت این راکتور بر اساس توافق صورت گرفته در برجام، اورانیوم با غنای ۳.۶۷ درصد است و متخصصان ما توانستهاند نمونههای اولیه مجتمع سوخت راکتور اراک را در اصفهان بسازند. سوخت راکتور اراک نیز طبق قول کشورهای ۵ ۱ باید در بار اول توسط آنها تأمین میشد اما با توجه به تحولات سالهای اخیر امیدی به آنها نیست و خودمان دست به کار شدیم تا از محصول غنی شده ایرانی سوخت اراک را تأمین کنیم.
موضوع دیگر تأمین سوخت نیروگاههای تولید برق است که البته کاربرد دیگری در موضوع شیرین کردن آب دریا دارند. اگرچه منابع اورانیوم طبیعی ایران و حجم صنعت هستهای ما توان پاسخگویی به راکتورهای بزرگ هزار مگاواتی تولید برق را فعلاً ندارند اما برای تأمین سوخت اورانیوم با غنای زیر ۵ درصد برای راکتورهای کوچک ۵ تا ۴۰ مگاواتی برق، مناسب و حتی به صرفه هم هستند و میتوان با ساخت این نوع راکتورها در سواحل دریای خزر، دریای عمان و خلیج فارس و رودهای بزرگی چون کارون، تأمین سوخت آنها را به تأسیسات غنی سازی ایران در فردو و نطنز و کارخانه تولید قرص و مجتمع سوخت در اصفهان سپرد. سه استفاده مهم و راهبردی فعلی ایران از غنی سازی این برنامه را برای ایران ضروری ساخته که اجازه ندهد در تأمین چنین سوخت حساسی به خارج از کشور وابسته باشد آن هم کشورهایی که سابقه خوبی در عمل به تعهدات قبلی خود ندارد.
در کنار این سه موضوع کارکردی، غنی سازی یک ظرفیت دیپلماتیک مهم برای ایران به شمار میرود. توان کشورمان در کاهش یا افزایش سطح غنیسازی، این امکان را به ما داده تا بهعنوان یک اهرم دیپلماتیک مؤثر، جایگاه راهبردی ایران را در مذاکرات بینالمللی، از جمله در برجام و مذاکرات جاری و آینده، تقویت کرده و بهعنوان یک ابزار بازدارنده مشروع، امکان مشارکت فعال، انعطافپذیر و هدفمند ایران در ترتیبات امنیتی و سیاسی بینالمللی را فراهم سازد. حتی ایران میتواند با چنین ابزاری و در قبال پایبندی یا بدعهدی طرفهای مقابل، سیاستهای متقابل متناسب، تنبیهی و قانونی را پیش گیرد. چنین بازدارندگی راهبردی این نگرانی را در همه مقاطع زمانی در طرفهای مقابل به ویژه دشمنان منطقهای و فرامنطقهای ایران ایجاد میکند که هرگونه اشتباه محاسباتی آنها میتواند تبعات سنگینی در حوزه تنش در سازوکار منع اشاعه سلاح هستهای داشته باشد.
در حوزه علمی نیز از آن جا که غنیسازی اورانیوم مستلزم تلفیق علوم و مهندسیهای پیشرفته است، توانسته رشتههای مختلف از جمله فیزیک هستهای در تدوین فرمولهای جداسازی اورانیوم، مهندسی مکانیک در طراحی و ساخت سانتریفیوژهای با دقت بالا، علم مواد و متالورژی برای تولید مواد و آلیاژهای مقاوم در برابر شرایط محیطی و پرتابشهای هستهای، مهندسی برق و کنترل با هدف توسعه سیستمهای کنترل دقیق، حسگرهای هوشمند و اتوماسیون فرایند غنیسازی و فناوری خلأ و نانو برای فراهم آوردن محیط خلأ و کنترل در مقیاس نانو برای افزایش دقت و بازده فرایند را با خود بالا برده و نه تنها به سطوح بالای علمی برسد بلکه آن را کاملاً بومی کرده است. در مجموع توان غنی سازی با آن چه گفته شد و دلایل منطقی دیگری که مجال گفتن نیست امروز به قلب صنعت هستهای ایران بدل شده و کنار گذاشتن آن به هر دلیلی نه تنها با عزت و اقتدار ایران همخوانی ندارد بلکه میتواند ضربهای به پیشرفت کشور در علوم سطح بالا برای امروز و آینده کشور باشد.