پایگاه خبری خبر آنی، گروه استان‌ها- سمیه سعادتمند: در سالروز ازدواج فرخنده و آسمانی حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س)، که امروز عطر معنویت آن فضا را پر کرده است، بیش از هر زمان دیگری به تأمل در سنت مقدس ازدواج نیازمندیم. این پیوند الهی نه تنها پاسخگوی نیازهای عاطفی و اجتماعی بشر است، بلکه بستری برای آرامش، رشد و تکامل فردی و جمعی فراهم می‌آورد. در دنیای پرهیاهوی امروز، که ارزش‌ها گاه تحت‌الشعاع ظواهر قرار می‌گیرند، درک عمیق‌تر از جایگاه و اهداف ازدواج ضروری به نظر می‌رسد. انتخاب همسر، نه فقط گزینشی برای زندگی مشترک، بلکه گامی مهم در مسیر ساختن یک خانواده متعالی و در نهایت، جامعه‌ای پویا و بالنده است. از این رو، شناخت معیارهای صحیح و الگوهای ناب، برای رقم زدن یک زندگی مشترک موفق و پربرکت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
علیرضا حقیر، مشاور خانواده و ازدواج در گفتگو با سرویس‌خبری مهر اظهار کرد: تحولات عمیق اجتماعی و اقتصادی دهه‌های اخیر، الگوی ازدواج جوانان ایرانی را به طور فزاینده‌ای تحت تأثیر قرار داده است.
این مشاوره خانواده و ازدواج با اشاره به کمرنگ شدن نقش خانواده، افزایش سن ازدواج و ظهور پدیده‌های نوین، بر لزوم درک صحیح این چالش‌ها برای آینده جامعه تاکید کرد.
عقب‌نشینی خانواده از صحنه ازدواج باعث نقش آفرینی چه عوامی می‌شود؟
وی با اشاره به کاهش چشمگیر نفوذ خانواده در فرآیند انتخاب همسر و تشکیل زندگی مشترک اظهار کرد: در گذشته نه چندان دور، خانواده‌ها نقش محوری و بی‌بدیلی در امر ازدواج ایفا می‌کردند، اما امروزه این نفوذ به دلایل متعددی رو به کاهش گذاشته است.
حقیر به این عوامل اشاره کرد و گفت: فشارهای اقتصادی بی‌سابقه، گسترش ارتباط جوانان با دنیای خارج و دسترسی به اطلاعات متنوع، و تحول در نگاه و انتظارات نسل‌های دهه هفتاد و هشتاد. این دگرگونی عمیق، نه تنها به کاهش محسوس آمار ازدواج منجر شده، بلکه افزایش قابل ملاحظه سن ازدواج را نیز به دنبال داشته است؛ پدیده‌ای که در کنار آن، شاهد مواردی از ازدواج‌های زودهنگام نیز هستیم که نیازمند بررسی‌های جداگانه است.
ازدواج‌های زودرس؛ ریشه‌های فرهنگی و زخم‌های اقتصادی
استاد دانشگاه فرهنگیان در ادامه سخنانش، به پدیده ازدواج زودهنگام پرداخت و آن را عمدتاً مختص مناطق کمتر برخوردار و شهرستان‌ها دانست و تصریح کرد: این نوع ازدواج در شهرهای بزرگ و مناطق برخوردار کمتر مشاهده می‌شود و دو عامل اساسی برای بروز آن وجود دارد، یکی ضعف ریشه‌دار فرهنگی که در برخی جوامع، نگرانی از آینده دختران پس از عبور از سنین نوجوانی (بالای ۱۸-۱۹ سال) را دامن می‌زند و خانواده‌ها را به سمت ازدواج زودتر سوق می‌دهد. دیگری نیز فشارهای اقتصادی طاقت‌فرسایی است که بر دوش خانواده‌های کم‌برخوردار سنگینی می‌کند و به دلیل تعدد فرزندان و هزینه‌های بالای آنها، تمایل به زودتر سرو سامان دادن به فرزندان خود را افزایش می‌دهد.
وی به تغییر در ماهیت روابط جوانان اشاره کرد و خاطرنشان کرد: امروزه، روابط آزادانه و دوستی‌ها، جای تشکیل زندگی رسمی در سنین پایین‌تر را پر کرده است.
سن طلایی ازدواج و معیارهای نوین برای پیوند دو نسل
حقیر در باب فاصله سنی مناسب در ازدواج، دیدگاهی تازه و متناسب با تحولات روز جامعه ارائه داد و بیان کرد: برخلاف گذشته که فاصله ۷ تا ۱۰ سال در ازدواج ایده‌آل تلقی می‌شد، امروزه تحقیقات نشان می‌دهد که ۳ تا ۵ سال، به عنوان بهترین و منطقی‌ترین بازه سنی در ازدواج مطرح است.
این استاد دانشگاه دلیل این تغییر را سرعت سرسام‌آور تغییر نسل‌ها و تفاوت‌های بنیادین میان آنها دانست و اذعان کرد: حتی در یک خانواده، خواهر و برادر با فاصله سنی اندک نیز، دنیاها و نگرش‌های متفاوتی دارند. بنابراین، هرچه فاصله سنی در یک زوج کمتر باشد، احتمال هم‌خوانی، درک متقابل و کاهش شکاف نسلی میان آنها بیشتر خواهد بود.
وی همچنین با تاکید بر اهمیت تثبیت شخصیت در انتخاب همسر، بهترین بازه سنی برای ازدواج را از حدود ۲۴-۲۵ سالگی دانست.
تفاوت‌های فرهنگی، دخالت خانواده و اعتیاد، مثلث ویرانگر زندگی مشترک
حقیر به واکاوی ریشه‌های اصلی طلاق پرداخت و با قاطعیت تفاوت‌های فرهنگی را به عنوان مهمترین عامل ویرانگر زندگی مشترک معرفی کرد.
این استاد دانشگاه گفت: هنگامی که دو نفر از نظر فرهنگی، آداب و رسوم، سنت‌ها و میزان اعتقادات، فاصله معناداری با یکدیگر داشته باشند، احتمال بروز اختلاف و در نهایت، طلاق، به شدت افزایش می‌یابد.
وی پس از تفاوت فرهنگی، دخالت‌های بی‌رویه و ویرانگر خانواده‌ها را به عنوان دومین عامل مهم و تأثیرگذار بر طلاق برشمرد و تصریح کرد: متأسفانه بسیاری از زوجین، نه به دلیل مشکلات خودشان، بلکه به دلیل دخالت‌های بی‌مورد خانواده‌ها، به بن‌بست می‌رسند و این دخالت‌ها، مسیر عادی و طبیعی زندگی مشترک را مختل می‌کند.
حقیر به دیگر عوامل طلاق اشاره کرد و گفت: اعتیاد به دخانیات یا مواد مخدر که منجر به تغییرات رفتاری، نوسانات خلقی و حتی مشکلات حافظه در فرد معتاد می‌شود و سردرگمی برای شریک زندگی اش به جای می‌گذارد.
ضمن اینکه این مشاور خانواده خیانت و فعالیت‌های جنسی نامتعارف نیز از دیگر دلایل مهم طلاق دانست و افزود: اخیراً با گسترش بی‌سابقه فضای مجازی، شدت و فراگیری بیشتری یافته است. همچنین می‌توان مشکلات جنسی و سردمزاجی یا گرم‌مزاجی را به عنوان یکی دیگر از عوامل عاملی مؤثر در افزایش آمار طلاق کشور نام برد. در کنار اینها مسائل اقتصادی، گرچه خود به تنهایی عامل اصلی طلاق نیستند، اما می‌توانند در تشدید اختلافات و افزایش فشارها نقش داشته باشند.
حقیر، در بحث مهریه، آن را عاملی ضروری و بازدارنده برای حفظ استحکام زندگی مشترک دانست و تصریح کرد: مهریه نه باید اجرا گذاشته شود و نه باید بخشیده شود. علت عدم اجرا گذاشتن مهریه این است که باعث باز شدن پای قانون به زندگی زوجین می‌شود و زندگی آنها را از مسیر عادی خود خارج می‌کند و تنها به شکایت و کدورت می‌انجامد. همچنین بخشیدن مهریه را نیز اشتباه است چراکه آینده زندگی مشترک قابل پیش‌بینی نیست و مهریه می‌تواند در شرایط خاص (نظیر فوت همسر) به عنوان تضمینی برای زندگی همسر مرحوم عمل کند.
این مشاور ازدواج مهریه را اولین تعهد در پرداخت دیون پس از فوت دانست و آن را به ماموری مسلح در بانک تشبیه کرد که قصد شلیک ندارد، اما حضورش، بازدارنده و مایه آرامش است. همچنین وی با توجه به جامعه امروز عرف مهریه را در حال حاضر بین ۱۴ تا ۱۱۴ سکه عنوان کرد.
وی در مورد حق طلاق و اعطای آن به زن در حالت عادی زندگی مشترک مخالفت صریح خود را ابراز کرد و گفت: من یکی دلیل آن را نوسانات عاطفی و هورمونی زنان که ممکن است منجر به تصمیمات هیجانی در شرایط بحرانی شود می‌دانم. نتایج تحقیقاتی که حدود ۲ سال پیش به دست آمده نشان می‌دهد حدود ۸۰ درصد درخواست‌های طلاق در دوره خاصی از نوسانات هورمونی زنان صورت گرفته، و ما با توجه به این آمار اعطای حق طلاق را به صلاح زندگی مشترک نمی‌دانیم. با این حال، ایشان در مواردی که مرد سابقه ازدواج‌های ناموفق داشته یا شایعاتی در مورد او هست، حق طلاق را در بعضی موارد می‌تواند محکم کاری و پشتوانه‌ای برای آینده خانم دانست.
ازدواج فاطمی؛ الگوی نجات‌بخش در پیچ و خم چالش‌های امروز
حجت‌الاسلام جواد صابری، یک کارشناس برجسته دینی و مذهبی در گفتگو با سرویس‌خبری مهر اظهار کرد: در جامعه امروز که ازدواج با چالش‌هایی نظیر تجمل‌گرایی، معیارهای مادی و مهریه‌های سنگین دست و پنجه نرم می‌کند، نگاه به سیره ائمه اطهار (ع) می‌تواند راهگشا باشد.
کارشناس دینی و مذهبی با اشاره به سادگی خیره‌کننده و معنویت عمیق حاکم بر مراسم ازدواج حضرت زهرا (س) و امام علی (ع) بیان کرد: بزرگ‌ترین درسی که از این پیوند مبارک می‌آموزیم، پرهیز از تجمل‌گرایی افراطی و دوری از تشریفات بی‌مورد است که متأسفانه امروزه گریبان‌گیر بسیاری از جوانان شده است. معیارهای مادی و ظاهربینانه، نظیر ثروت و موقعیت اجتماعی، به جای ارزش‌های والای معنوی در انتخاب همسر، جایگاه اصلی را به خود اختصاص داده‌اند.
وی با انتقاد از وضعیت موجود بیان کرد: هزینه‌های سرسام‌آور مهریه، برگزاری مراسم‌های پر زرق و برق و رقابت‌های ناسالم، موانع بزرگی بر سر راه ازدواج جوانان قرار داده است. این در حالی است که در سیره اهل بیت (ع)، به‌ویژه در ازدواج حضرت فاطمه (س) و امام علی (ع)، قناعت و دوری از هرگونه تکلف، اساس تشکیل زندگی مشترک بود.
صابری به اهمیت حیاتی کفویت ایمانی و معنوی در ازدواج اشاره کرد و افزود: ازدواج حضرت فاطمه (س) و امام علی (ع) بهترین نمونه کفویت معنوی است. این دو بزرگوار، از نظر تقوا، عمق ایمان و هدف مشترک الهی، در بالاترین سطح و هم‌شأن یکدیگر بودند.
این کارشناس دینی و مذهبی ادامه داد: دغدغه اصلی ما این است که جوانان امروز کمتر به معیارهای اصیل دینی و اخلاقی در انتخاب همسر توجه می‌کنند و این عدم همسویی در ایمان و اعتقاد، می‌تواند در آینده به بروز بحران‌های جدی در زندگی مشترک منجر شود. کفویت ایمانی، نه تنها یک توصیه، بلکه اصلی‌ترین ستون برای ساختن یک زندگی پایدار و سعادتمند است.
وی در ادامه به جایگاه رفیع رضایت والدین و نقش ولایت در ازدواج از منظر سیره اهل بیت (ع) پرداخت و تصریح کرد: در ازدواج حضرت فاطمه (س)، رضایت بی‌قید و شرط رسول اکرم (ص) به عنوان پدر و ولی ایشان، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار بود. این نشان می‌دهد که در ازدواج، نقش مشورت و کسب رضایت قلبی والدین، ضامن برکت و دوام زندگی مشترک است.
صابری خاطرنشان کرد: گرچه تصمیم نهایی برای ازدواج با خود جوانان است، اما بهره‌مندی از تجربه گران‌بها و دعای خیر والدین، مسیر زندگی را هموارتر می‌کند و در مواجهه با سختی‌ها و ناملایمات، تکیه‌گاهی محکم و قابل اعتماد خواهد بود. احترام به جایگاه والدین، خود عامل گشایش درهای رحمت الهی است.
مهریه سبک؛ آسایش و آرامش، نه بار سنگین
این کارشناس دینی در خصوص موضوع مهریه، به مهریه قلیل و پربرکت حضرت زهرا (س) اشاره کرد و ادامه داد: مهریه‌های سنگین، نه تنها خوشبختی را تضمین نمی‌کنند، بلکه می‌توانند عاملی برای فشار اقتصادی و تنش در زندگی مشترک باشند. مهریه حضرت زهرا (س) که به اندازه مهریه سنة یعنی پانصد درهم (حدود پنجاه مثقال نقره) بود، نشان‌دهنده اهمیت سادگی و دوری از تکلف در این امر مقدس است.
وی با ابراز تأسف بیان کرد: متأسفانه امروزه مهریه‌های سنگین به جای آنکه پشتوانه واقعی برای زن باشند، به مانعی بزرگ برای ازدواج و حتی ابزاری برای تهدید و سوءاستفاده تبدیل شده‌اند. این موضوع، بار روانی و مالی سنگینی را بر دوش جوانان قرار می‌دهد.
ازدواج، جهادی مقدس در مسیر کمال و تقرب الهی
صابری گفت: ازدواج، خود عرصه‌ای برای جهاد و تلاش مقدس است و برای رسیدن به کمال و سعادت حقیقی، باید با توکل کامل بر خداوند و الگوگیری از سیره تابناک معصومین (ع)، در این مسیر قدم گذاشت. حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س) نه تنها زوجی نمونه در زندگی دنیوی بودند، بلکه در مسیر بندگی و تقرب به درگاه الهی نیز، یار و یاور بی‌بدیل یکدیگر محسوب می‌شدند.هدف اصلی از ازدواج، رسیدن به آرامش حقیقی و تکامل انسانی است و این آرامش تنها با رعایت دقیق اصول اخلاقی و معنوی به دست می‌آید. زندگی مشترک، بستری برای رشد روحی و معنوی هر دو طرف است.
این کارشناس مذهبی تأکید کرد: جوانان عزیز! زندگی مشترک را تنها به جنبه‌های مادی آن محدود نکنید. ازدواج، آغاز یک سفر معنوی عمیق است که می‌تواند شما را به سوی کمال و سعادت ابدی رهنمون سازد. با الگوگیری از سیره حضرت علی (ع) و حضرت فاطمه (س)، می‌توانید خانه‌هایی بنا نهید که نه تنها محفل انس و آرامش باشد، بلکه نردبانی برای تقرب به خداوند متعال و ساختن جامعه‌ای الهی گردد.
وی گفت: ازدواج فراتر از یک قرارداد اجتماعی، سفری مشترک در مسیر بندگی و تقرب به خداوند است. این پیوند، فرصتی بی‌نظیر برای رشد متقابل، همدلی و تجربه عمیق‌ترین سطوح عشق و ایثار را فراهم می‌آورد. با الگوگیری از سبک زندگی معصومین (ع) و تأکید بر ارزش‌های اصیل انسانی و دینی، می‌توانیم نه تنها بر چالش‌های پیش روی ازدواج غلبه کنیم، بلکه خانه‌هایی بسازیم که کانون آرامش، محبت و رشد معنوی باشد.
