نتایج طرح جامع مطالعات لرزه‌خیزی و ژئوتکنیک لرزه‌ای در سه کلان‌شهر تهران، کرج و قزوین نشان می‌دهد که در برخی نقاط، فرکانس طبیعی زمین با دوره نوسان ساختمان‌های بلند و حتی نیمه‌بلند هم‌پوشانی دارد؛ پدیده‌ای که می‌تواند در صورت وقوع زلزله، نوسانات را تشدید کرده و خطر تخریب سازه‌ها را افزایش دهد. این یافته‌ها، زنگ خطری جدی را برای ایمنی ساختمان‌های ۷ تا ۱۰ طبقه و بالاتر، به‌ویژه در تهران و کرج به صدا درآورده است.
به گزارش خبرآنی، دکتر ابراهیم حق‌شناس، مجری طرح جامع مطالعات لرزه‌خیزی و ریزپهنه‌بندی ژئوتکنیک لرزه‌ای شهرهای تهران، کرج و قزوین، امروز در نشست تخصصی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله‌شناسی و مهندسی زلزله که با عنوان «بررسی خطر زلزله در شهر کرج با توجه به رخدادهای زلزله‌های اخیر در استان البرز» برگزار شد، گفت: در این طرح جامع که به سفارش شهرداری کرج اجرایی شد، مطالعات گسترده‌ای در خصوص لرزه‌خیزی، ریز پهنه‌بندی ژئوتکنیک لرزه‌ای، ارزیابی آسیب‌پذیری لرزه‌ای و مدیریت بحران این سه شهر که در دامنه جنوبی رشته‌کوه البرز قرار گرفته‌اند، انجام شد.
وی افزود: شهر تهران بر روی رسوبات آبرفتی قرار گرفته و در بخش‌های شمالی آن، رسوبات جوان‌تری نسبت به گذشته در نظر گرفته شده‌اند. داده‌های فراوانی از مطالعات میدانی و آزمایشگاهی جمع‌آوری شد که اطلاعات ارزشمندی از لایه‌های زیرسطحی و شرایط لرزه‌ای مناطق مختلف در اختیار قرار داد.
حق‌شناس با اشاره به داده‌های حاصل از پروفیل‌برداری شمالی-جنوبی در تهران، اظهار کرد: بر اساس داده‌های به‌دست‌آمده، ضخامت رسوبات در بخش‌هایی از تهران نسبت به ارزیابی‌های قبلی کمتر برآورد شده است. همچنین، شبکه‌ای از ایستگاه‌های موقت لرزه‌نگاری در تهران نصب شد که طی پنج ماه داده‌هایی دقیق از رفتار لرزه‌ای این مناطق ثبت کردند.
عضو هیات علمی پژوهشگاه بین‌المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله، ادامه داد: رفتار لرزه‌ای ثبت‌شده در ایستگاه‌های مختلف تهران نشان داد که در این شهر، فرکانس‌های لرزه‌ای شدیدتری نسبت به انتظار به وقوع پیوسته است. این پدیده مشابهتی با شرایط لرزه‌ای کرج دارد، با این تفاوت که در تهران شدت این رفتارها بیشتر است.
حق‌شناس در خصوص نتایج به‌دست‌آمده در شهر کرج، گفت: در کرج، توزیع فرکانس‌های لرزه‌ای به‌صورت نامنظم مشاهده شد؛ به‌گونه‌ای که پریودهای بلند (دوره تناوب طبیعی نوسان یک سازه یا موج لرزه‌ای) در نقاط مختلف شهر پراکنده هستند. این موضوع می‌تواند در زمان وقوع زلزله، تأثیرات متفاوتی بر ساختمان‌های بلند برجای بگذارد.
وی در تشریح اهمیت این یافته‌ها اظهار کرد: تجربه زلزله اخیر در کشورهای دیگر مانند تایلند نشان داد که حتی در فاصله بیش از هزار کیلومتر از مرکز زلزله، ساختمان‌های بلند دچار آسیب‌های جدی می‌شوند. در این زلزله، ساختمانی ۳۳ طبقه که در حال ساخت بود، به‌طور کامل تخریب شد.
مجری این طرح جامع، افزود: در تهران، بسیاری از دره‌های شمالی دچار ریزش سنگ شدند و اگر چنین شرایطی در تهران تکرار شود، خطرات بزرگی متوجه مناطق شمالی خواهد بود. به‌خصوص در نزدیکی رودخانه‌هایی با بستر نرم، پاسخ زمین به امواج لرزه‌ای می‌تواند شدت یابد.
حق‌شناس خاطرنشان کرد: بررسی‌های ما نشان داد که در برخی از نقاط تهران، فرکانس طبیعی زمین با پریود ساختمان‌های بلند هماهنگ می‌شود و این پدیده خطر تشدید نوسانات را در پی دارد. در چنین شرایطی، حتی ساختمان‌هایی با ارتفاع متوسط، مانند ۷ تا ۱۰ طبقه نیز در معرض آسیب جدی هستند.
وی با اشاره به اهمیت پردازش داده‌های لرزه‌ای، گفت: ما با پردازش داده‌ها دریافتیم که لبه‌های حوزه تهران قابلیت تقویت امواج سطحی و هدایت آنها به سمت مرکز شهر را دارند. این موضوع می‌تواند توضیحی بر شدت امواج در نقاط خاص تهران باشد.
حق‌شناس تأکید کرد: با توجه به شباهت‌هایی که میان شرایط کرج و تهران از نظر زمین‌شناسی و رفتار لرزه‌ای وجود دارد، لازم است که برای کرج نیز مطالعات جدید و دقیق‌تری صورت گیرد تا خطرات احتمالی کاهش یابد.
انتهای پیام
