خبرآنی/مرکزی رئیس اداره فرش اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان مرکزی گفت: در سال ۱۳۹۳، جلسات تشکیل خوشه فرش به دلیل مخالفت تشکل‌ها متوقف شد، اما در سال ۱۴۰۳ این جلسات از سر گرفته شده و طرح خوشه در نیمه راه تکمیل شدن است.
معصومه ترکمان، در گفت‌وگو با خبرآنی با اشاره به تلاش برای ایجاد خوشه فرش در استان، اظهار کرد: در صورت تایید شرکت شهرک‌های صنعتی، این طرح به مدت سه سال اجرا خواهد شد و می‌تواند به توسعه زیرساخت‌های تولید و بازاریابی فرش کمک کند. خوشه‌های صنعتی به‌عنوان مدل توسعه‌ای، با ایجاد شبکه‌ای از تولیدکنندگان، تأمین‌کنندگان و فروشندگان، نقش کلیدی در ارتقای کیفیت و رقابت‌پذیری محصولات ایفا می‌کنند.
وی با اشاره به عملکرد صنعت فرش دستباف این استان در سال گذشته گفت: بر اساس آمار ثبت شده، سال گذشته ۲۶ هزار و ۸۵۷ متر مربع فرش و ۱۸۸ متر مربع قالیچه در کارگاه‌های استان تولید شد. همچنین، صادرات ۲۳۷۰ مترمربع فرش دستباف با ارزش ۳۸۹ هزار دلار از استان، نشان‌دهنده پتانسیل بالای این صنعت در بازارهای جهانی است.
ترکمان افزود: در حال حاضر، ۶۷ کارگاه فعال دارای پروانه بهره‌برداری و حدود ۱۳ هزار و ۵۰۰ بافنده دارای کارت قالی‌بافی در این صنعت فعالیت دارند. از این تعداد، ۵۸۹۰ نفر تحت پوشش بیمه تأمین اجتماعی و حدود ۴۰۰ نفر تحت پوشش بیمه عشایری و روستایی قرار دارند.
ترکمان در ادامه، درخصوص چالش‌ها و تحولات در تولید فرش، با اشاره به ظرفیت‌های بالای استان در تولید فرش اصیل و بدون تقلب، گفت: طرح‌ها و مصالح قدیمی با پتانسیل‌های موجود همخوانی ندارد. بافت فرش در استان مرکزی از اصالت و تنوع بی‌نظیری برخوردار است، اما استفاده از مصالح نامرغوب و نقشه‌های قدیمی مانع شکوفایی این صنعت شده است. به همین منظور، جلسات متعددی با زنجیره تولید فرش، شامل طراحان، بافندگان، تولیدکنندگان، چله‌دوان‌ها، فروشندگان مصالح، خامه‌فروشان، رفوگران و قالیشویان برگزار شده تا با شناسایی نقایص و ارائه راهکار، تحولی در تولیدات ایجاد شود. هدف این اقدامات، تولید فرش‌هایی با طرح‌ها و رنگ‌های مدرن و مصالح باکیفیت است تا فرش اراک به جایگاه ملی و حتی جهانی بازگردد.
ترکمان همچنین، به بیان برنامه‌های کلان این اداره در سال ۱۴۰۴ پرداخت و گفت: اعطای تسهیلات توسعه ارزان‌قیمت به تولیدکنندگان برای رونق تولید و افزایش کیفیت محصولات، شناسنامه‌دار کردن فرش‌ها با ایجاد هویت مشخص برای هر فرش تولیدی جهت تضمین اصالت و افزایش اعتماد خریداران، پیگیری تکمیل طرح خوشه فرش برای تقویت زنجیره تولید و بازاریابی، اصلاح نقشه‌ها و مصالح برای تولید محصولاتی متناسب با سلیقه‌های مدرن و بازارهای جهانی، پیگیری راه‌اندازی موزه فرش استان برای نمایش تاریخ و هنر این صنعت، تلاش برای افزایش سهمیه بیمه تأمین اجتماعی قالی‌بافان جهت حمایت از فعالان این حوزه و ایجاد نمایشگاه و فروشگاه دائمی در استان برای عرضه مستقیم محصولات به بازار داخلی و خارجی از جمله برنامه‌هاست.
وی با تاکید بر لزوم احیای جایگاه تاریخی فرش استان مرکزی، گفت: استان مرکزی با پیشینه درخشان در تولید فرش‌های ساروق، جیریا و فراهان، از دیرباز یکی از کانون‌های اصلی هنر قالی‌بافی ایران بوده است. برای معرفی این میراث ارزشمند، اقدامات فرهنگی گسترده‌ای در دستور کار قرار گرفته است. از جمله این اقدامات می‌توان به برگزاری جشنواره انحصاری جیریا برای نمایش فرش آهنین، جشنواره عکس فرش در مناطق فراهان، ساروق، داوودآباد، دلیجان، محلات و خمین و مشارکت در برگزاری جشنواره موزه فرش ایران در تهران اشاره کرد. این برنامه‌ها با هدف تبلیغ و معرفی فرش دستباف مرکزی به سایر استان‌ها و حتی بازارهای بین‌المللی اجرا شده‌اند.
ترکمان تأکید کرد: اختصاص بودجه ویژه برای صنعت فرش، امکان ایجاد نمایشگاه‌های دائمی و فروشگاه‌های تخصصی را فراهم می‌کند. با آموزش بافندگان و ایجاد تنوع در طرح‌ها و رنگ‌ها، می‌توان محصولاتی با کیفیت بالاتر و متناسب با نیاز بازار تولید کرد. این اقدامات به همراه تبلیغات گسترده توسط دستگاه‌های فرهنگی، نقش مهمی در معرفی فرش اراک به سایر استان‌ها و بازارهای جهانی ایفا خواهد کرد.
وی تصریح کرد: بر اساس اطلاعات موجود، فرش دستباف اراک به دلیل بافت متراکم، طرح‌های اصیل و استفاده از پشم مرغوب، از دیرباز در بازارهای داخلی و خارجی شهرت داشته است. فرش‌های ساروق با گره‌های متقارن و طرح‌های هندسی و گل‌دار و فرش‌های جیریا با نقوش خاص منطقه‌ای، از نمونه‌های برجسته این هنر هستند. با این حال، رقابت با فرش‌های ماشینی و عدم بروزرسانی طرح‌ها در سال‌های اخیر، جایگاه این صنعت را تضعیف کرده است. اقدامات اخیر استان مرکزی، از جمله اصلاح مصالح و طرح‌ها، می‌تواند این صنعت را به روزهای اوج خود بازگرداند.
ترکمان خاطرنشان کرد: با تکیه بر اصالت بافت، تنوع طرح‌ها و اقدامات برنامه‌ریزی شده، از سال گذشته صنعت فرش دستباف استان مرکزی در مسیر احیای جایگاه خود قرار دارد و امید است با حمایت مالی و فرهنگی، فرش اراک نه تنها در بازارهای داخلی، بلکه در عرصه بین‌المللی نیز به برندی معتبر تبدیل شود. این تلاش‌ها، همراه با همدلی فعالان زنجیره تولید و حمایت‌های دولتی، نویدبخش آینده‌ای روشن برای این هنر اصیل ایرانی است.
انتهای پیام
