رئیس دانشگاه سوره به بحران هویت انسانی در مواجهه با فناوری‌های جدید اشاره کرد و گفت: برای مقابله با این بحران، باید اندیشه‌های جدید در مورد انسان و هوش مصنوعی ایجاد شود.
به گزارش خبرآنی، محمدحسین ساعی، رئیس دانشگاه سوره، امروز در همایش ملی هوش مصنوعی«فرهنگ و رسانه» در سخنانی ضمن تقدیر از برگزارکنندگان همایش، به شرایط حساس کنونی اشاره کرد و گفت: در حال حاضر، ما در یک جنگ جهانی چندجانبه قرار داریم که محور آن فناوری است. این جنگ با هیچ جنگ تاریخی دیگری قابل مقایسه نیست و اگر در آن شکست بخوریم، نتیجه آن به مراتب سنگین‌تر از حملات مغولان خواهد بود. این جنگ نه تنها جنگی برای تسلط بر فناوری، بلکه جنگی برای سرنوشت فرهنگی ایرانی اسلامی ماست.
وی افزود: ما باید این واقعیت را درک کنیم که در نقطه حساس تاریخ ایستاده‌ایم و اگر اراده نکنیم، ممکن است به راحتی فرهنگ و هویت‌مان را از دست بدهیم. من از روایت معروف حضرت علی علیه‌السلام یاد می‌کنم که "هر کس علم را بیابد، چیره می‌شود و هر کس از آن بی‌بهره باشد، مغلوب می‌شود." این روایت در دنیای امروز بیشتر از هر زمان دیگری به چشم می‌آید.
هوش مصنوعی، فناوری شالوده‌شکن
ساعی با اشاره به تأثیرات شگرف هوش مصنوعی و دیگر فناوری‌ها در جهان امروز تصریح کرد: هوش مصنوعی یک فناوری شالوده‌شکن است که با ترکیب شدن با دیگر فناوری‌ها مانند سیستم‌های پردازشی، کوانتوم، زیست‌فناوری و دیگر حوزه‌ها، تغییرات عظیمی در جهان ایجاد می‌کند. این تغییرات در حوزه‌های مختلف همچون سلامت، حمل و نقل و رسانه، ما را وارد دوره‌ای کرده‌اند که هیچ تجربه‌ای از آن در تاریخ بشر وجود نداشته است.
تأثیرات هوش مصنوعی بر رسانه‌ها و ارتباطات
وی همچنین به تاثیرات هوش مصنوعی در صنعت رسانه اشاره کرد و گفت: در دهه اخیر، هوش مصنوعی تحولاتی را در رسانه‌ها ایجاد کرده که از آن جمله می‌توان به افزایش ۳۰ درصدی تعاملات کاربران نتفلیکس اشاره کرد. این تغییرات از منظر یک رسانه جالب است، اما وقتی از دیدگاه تمدنی و اجتماعی به آن نگاه می‌کنیم، معنای عمیق‌تری پیدا می‌کند.
ساعی ادامه داد: رسانه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، فیسبوک و تیک‌تاک با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی تعاملات پیچیده‌ای با کاربران خود دارند. یکی از مهم‌ترین مستندهایی که در این زمینه منتشر شده، "سوشیال دیلما" است که روایت‌های جالبی از مدیران جدا شده از این رسانه‌ها ارائه می‌دهد. این افراد از دلایل اخلاقی و نگرانی‌های مربوط به الگوریتم‌های هوش مصنوعی جدا شده‌اند. در این مستند، ابزارهایی که برای حفظ کاربران در داخل رسانه‌ها و جلوگیری از خروج آنها طراحی شده‌اند، به طور شفاف شرح داده می‌شود.
مداخله فناوری در انتخابات و پیام‌های شخصی‌سازی‌شده
رئیس دانشگاه سوره همچنین به یکی از رویدادهای تاریخی اشاره کرد که تأثیر فناوری را در انتخابات نشان می‌دهد: در انتخابات ۲۰۱۶ آمریکا، برای اولین بار اطلاعات ۸۶ میلیون کاربر فیسبوک جمع‌آوری و پردازش شد تا پیام‌های شخصی‌سازی‌شده برای هر فرد ارسال شود. این نوع از شخصی‌سازی پیام‌ها بر اساس نظریه‌های شخصیت‌شناسی روان‌شناختی افراد، توانست تأثیر شگرفی بر نتایج انتخابات بگذارد. این رویداد نشان‌دهنده پتانسیل‌های عظیم فناوری در دستکاری رفتارهای اجتماعی و سیاسی است.
آینده فلسفه حقوق و حکمرانی در مواجهه با فناوری
ساعی در بخش پایانی سخنان خود با اشاره به تحولات بنیادین در عرصه حقوق و حکمرانی اظهار داشت: ما بیش از ۲۵۰۰ سال است که در حوزه فلسفه و اندیشه‌های حقوقی درباره مسائلی چون آزادی، دموکراسی و حقوق بشر فکر می‌کنیم. اما به نظر من، این ساختار اندیشه‌ای در پنج سال آینده فرو خواهد ریخت و درک ما از انسان و جامعه انسانی به شکل بنیادینی تغییر خواهد کرد. فرصت ما برای بازسازی این اندیشه‌ها بسیار محدود است و باید اقدامات جدی انجام دهیم تا از فروپاشی این نظام فکری جلوگیری کنیم.
ساعی تأکید کرد: جهانی که در آن زندگی می‌کنیم، به سرعت در حال تغییر است و ما باید آماده باشیم تا در این دوران پرچالش، با دستاوردهای علمی و فرهنگی خود به مقابله با این تحولات بپردازیم.
چالش‌های فلسفی و اخلاقی هوش مصنوعی در عصر جدید
محمدحسین ساعی، رئیس دانشگاه سوره، در ادامه سخنان خود به سه حوزه کلیدی در اندیشیدن در مورد هوش مصنوعی اشاره کرد و گفت: در نخستین حوزه، تفکر فلسفی درباره خود هوش مصنوعی مطرح است. بسیاری از صاحب‌نظران معتقدند باید فلسفه‌ای خاص برای هوش مصنوعی ایجاد شود، چرا که این فناوری ویژگی‌های منحصر به فرد خود را دارد که نیازمند تفکر خاص فلسفی است. این سوال که آیا باید از مدل‌های مرسوم فلسفی برای تحلیل هوش مصنوعی استفاده کرد یا نه، موضوعی پیچیده است که در آن بحث‌های فراوانی شده است.
ظهور سوالات جدید درباره انسان و هوش مصنوعی
وی در ادامه به دومین حوزه اشاره کرد و گفت: فناوری هوش مصنوعی سوالات جدیدی را درباره خود انسان مطرح می‌کند. این سوالات به ویژه در زمینه شناخت ماهیت انسان و جایگاه آن در جهان، پیچیدگی‌های خاص خود را دارند. اگر در این مرحله به درک روشنی از انسان و ارتباطش با این فناوری نرسیم، هیچ تصمیم‌گیری و سیاست‌گذاری آینده‌ای نمی‌تواند به‌درستی شکل بگیرد.
تعامل پیچیده انسان و ماشین
ساعی همچنین به سومین حوزه، که به نظر او از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، اشاره کرد: ما به یک درک جدید از نحوه تعامل پیچیده انسان و ماشین نیاز داریم. دانش سایبرنتیک که به‌منظور فهم رابطه انسان و ماشین ایجاد شده بود، امروز دیگر کارآیی ندارد، چرا که ما وارد دوره‌ای شده‌ایم که روابط انسان و ماشین به شکلی کاملاً جدید و پیچیده‌تری رقم خورده است. این تحول باعث شده که هیچ ظرفیت اندیشه‌ای موجود برای شناخت این روابط وجود نداشته باشد و پرسش‌های عمیقی مطرح شود که تا پاسخ به آنها ندهیم، نمی‌توانیم قدم‌های بعدی را برداریم.
هوش مصنوعی و معانی اطلاعاتی در عصر وب ۳
رئیس دانشگاه سوره در بخش دیگری از سخنان خود به هدف اولیه‌ای که منجر به ظهور هوش مصنوعی شد، پرداخت و توضیح داد: هوش مصنوعی در ابتدا به‌عنوان ابزاری برای ایجاد معنا از داده‌های گسترده موجود در وب ۲ ایجاد شد. در وب ۲، که دوران حضور همه‌جانبه انسان‌ها در تولید رسانه‌ها بود، با حجم عظیم اطلاعات روبه‌رو بودیم که از قدرت معنادهی خارج شده بود. این نیاز به وجود آمد تا ابزاری بیابیم که بتواند این اطلاعات بی‌معنی را به معنای قابل‌استفاده برای کاربران تبدیل کند.
ساعی اضافه کرد: در حالی که فناوری‌هایی مانند تحلیل زبانی و ترجمه اطلاعات، داده‌ها را معنادار می‌کنند، روابط جدیدی میان انسان و ماشین شکل گرفته است که به‌طور قابل‌توجهی انسان‌ها را در حباب‌های اطلاعاتی محدود کرده است. این حباب‌ها اطلاعاتی را به ما ارائه می‌دهند که بیشترین لذت و منفعت را برای خود ما دارد، اما در عین حال، از دنیای گسترده‌تر اطلاعات ما را جدا می‌کنند.
مفاهیم فلسفی و بحران هویت در عصر هوش مصنوعی
وی در ادامه به مفهوم «نهایت فعال» که نیچه در اواخر قرن نوزدهم به آن اشاره کرده بود، اشاره کرد و گفت: این همان فضایی است که در آن همه چیز حول لذت و منافع انسان می‌چرخد و این وضعیت در حال حاضر توسط فناوری‌های جدید بازسازی شده است. اگرچه این فناوری‌ها ادعا می‌کنند که برای ما نظام معنایی جدیدی ایجاد می‌کنند و از داده‌های گسترده برای تولید محتوا و پردازش معنایی استفاده می‌کنند، اما از سوی دیگر، باعث می‌شوند که انسان‌ها درگیر نوعی انفعال و پوچ‌گرایی شوند که پیش از این در تاریخ بشر تجربه نکرده‌ایم.
آینده‌ای مشابه «ماتریکس»؟
ساعی در نهایت با اشاره به فیلم معروف ماتریکس که در سال ۱۹۹۹ ساخته شد، وضعیت فعلی را مشابه آنچه در این فیلم به نمایش درآمده است، دانست و اظهار داشت: «در فیلم ماتریکس، مجموعه‌ای از انسان‌ها مغزشان به یک هوش مصنوعی متصل است که به آنها لذت می‌دهد و تجربه‌ای از جهانی با هویت و زیبایی را به آنها می‌دهد، اما در واقع این افراد اسیرند و انرژی‌شان توسط ماشین‌ها استفاده می‌شود. به نظر می‌رسد که ما به تدریج در حال وارد شدن به چنین فضایی هستیم که در آن تکنولوژی و رسانه‌ها انسان‌ها را در چنبره خود گرفتار می‌کنند.
چالش‌های رسانه‌ای در تمدن ایرانی اسلامی
رئیس دانشگاه سوره تأکید کرد: هر رسانه‌ای که بخواهد بر اساس نظام تمدن ایرانی اسلامی عمل کند، باید به این مسائل توجه داشته باشد. بدون شناخت دقیق این تحولات و چالش‌های جدید در زمینه هوش مصنوعی و روابط انسان و ماشین، امکان موفقیت در تولید رسانه‌ای مبتنی بر این نظام تمدنی وجود ندارد. آیا ما به درک درستی از بهره‌وری رسانه و قدرت پردازشگرهای جدید رسیده‌ایم؟
انتهای پیام
