در یک تحول بی‌سابقه و در پی درخواست «عبدالله اوجالان» رئیس محبوس حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک)، این حزب پس از بیش از چهار دهه مبارزه مسلحانه با دولت ترکیه، تصمیم به انحلال ساختار سازمانی خود و پایان کامل فعالیت‌های نظامی گرفت؛ تصمیمی که می‌تواند نقطه عطفی در تاریخ مناقشه کُردها با آنکارا باشد.
به گزارش خبرآنی، حزب کارگران کردستان (پ.ک.ک) در جریان دوازدهمین کنگره خود که هفته گذشته در شمال عراق برگزار شد، به‌صورت رسمی تصمیم به انحلال ساختار سازمانی خود و پایان دادن به مبارزه مسلحانه گرفت؛ تصمیمی که امروز با اعلام رسمی اجرایی شد.
این تصمیم پاسخی است به فراخوان «عبدالله اوجالان» رئیس محبوس پ.ک.ک که در فوریه گذشته از زندان، خواستار پایان این مسیر شده بود.
تاریخچه و ریشه‌های شکل‌گیری پ.ک.ک
پس از سقوط امپراتوری عثمانی و تقسیمات سرزمینی پس از جنگ جهانی اول، کردها در ترکیه، به اقلیت بدون کشور تبدیل شدند. در پی نارضایتی از وضعیت سیاسی و اجتماعی، گروه‌هایی از کردها در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ میلادی به مبارزه علیه دولت ترکیه روی آوردند. در همین فضا، عبدالله اوجالان، فعال کرد و دانشجوی سابق، در سال ۱۹۷۸ حزب کارگران کردستان را در جنوب‌شرق ترکیه بنیان‌گذاری کرد.
این حزب که ایدئولوژی مارکسیستی-لنینیستی را سرلوحه خود قرار داده بود، از سال ۱۹۸۴ مبارزه مسلحانه علیه دولت ترکیه را آغاز کرد. در ابتدا هدف آن تشکیل دولت مستقل کردستان بود، اما با گذشت زمان به درخواست‌هایی چون خودمختاری محدود و حقوق فرهنگی و زبانی تقلیل یافت.
عبدالله اوجالان در سال ۱۹۹۹ در نایروبی، پایتخت کنیا، توسط نیروهای ویژه ترکیه دستگیر شد و ابتدا به اعدام و سپس به حبس ابد محکوم شد. از آن زمان در جزیره امرالی در حبس انفرادی به‌سر می‌برد. دستگیری اوجالان به کاهش موقت درگیری‌ها انجامید و در سال‌های بعد، آتش‌بس‌هایی توسط پ.ک.ک اعلام شد. این آتش‌بس‌ها اما ناپایدار بودند و گفت‌وگوها با دولت ترکیه نیز همواره با شکست روبرو شد.
در سال ۲۰۱۳ امیدها برای صلح قوت گرفت؛ پ.ک.ک اعلام کرد که نیروهای خود را از ترکیه خارج می‌کند اما این روند با شکست آتش‌بس در ژوئیه ۲۰۱۵ و بازگشت درگیری‌ها متوقف شد. مناطق کردنشین در جنوب‌شرق ترکیه در این دوره شاهد یکی از خونین‌ترین فصل‌های درگیری بودند.
در سال‌های اخیر، تمرکز مبارزه پ.ک.ک به شمال عراق و مناطق مرزی انتقال یافت. این حزب پایگاه‌هایی در مناطق کوهستانی قندیل دارد؛ جایی که ترکیه ده‌ها پایگاه نظامی در آن ایجاد کرده و عملیات هوایی و زمینی متعددی علیه مواضع پ.ک.ک انجام داده است.
در سوریه نیز، ترکیه به دلیل ارتباط «یگانهای مدافع خلق» با پ.ک.ک، این گروه را هدف حملات قرار داده و عملیات‌هایی مشترک با گروه‌های سوری متحد خود انجام داده است. از سوی دیگر، یگانهای مدافع خلق، ستون فقرات نیروهای دموکراتیک سوریه (قسد) هستند که مورد حمایت آمریکا بوده و همین امر موجب تنش‌هایی میان واشنگتن و آنکارا شده است.
اگرچه اوجالان از دهه ۹۰ میلادی در زندان به سر می‌برد، اما همچنان از نظر معنوی ریاست حزب را برعهده دارد و به عنوان «رئیس افتخاری» حزب شناخته می‌شود. ریاست اجرایی حزب اما در دست چهره‌هایی چون مراد کارایلان، جمیل بایک و دوران کالکان در کوهستان‌های قندیل است. بیشتر این چهره‌ها از نسل اول بنیان‌گذاران حزب در دهه ۷۰ میلادی هستند.
بر اساس گزارش مؤسسه واشنگتن، میانجی‌هایی از حزب «دموکراسی و برابری خلق‌ها» به نمایندگی از اوجالان با دولت ترکیه در تماس بوده‌اند.
گفته می‌شود که دولت ترکیه به اوجالان وعده داده که در صورت انحلال رسمی حزب، امکان انتقال از جزیره امرالی به حبس خانگی در خاک ترکیه فراهم خواهد شد.
اکنون با تصمیم رسمی حزب کارگران کردستان به انحلال خود، این سناریو بیش از هر زمان دیگری به واقعیت نزدیک شده است و این تحول می‌تواند یکی از مهمترین تحولات امنیتی و سیاسی در ترکیه و منطقه باشد و چشم‌اندازی نو برای آینده کُردها در روابطشان با دولت ترکیه ترسیم کند.
انتهای پیام
