به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری خبرآنی، زایمان طبیعی همواره به عنوان یکی از بهترین و کم‌خطرترین روش‌های زایمان شناخته می‌شود که نه تنها برای مادر بلکه برای نوزاد نیز مزایای زیادی دارد. در حالی که این روش در بسیاری از کشورهای جهان به‌عنوان اولین انتخاب برای زنان باردار توصیه می‌شود، در ایران آمار بالای سزارین به یک بحران جدی در بخش درمان تبدیل شده است. طبق آمارهای رسمی وزارت بهداشت، بیش از نیمی از زایمان‌ها در کشور به روش سزارین انجام می‌شود، در حالی که استاندارد جهانی، میزان این نوع زایمان‌ها را تنها 15 تا 20 درصد می‌داند. در برخی استان‌ها مانند گیلان، این آمار حتی به بیش از 70 درصد می‌رسد.
آمار 56 درصدی زایمان به روش سزارین در ایران
طبق اظهارات رئیسی، معاون بهداشت وزارت بهداشت، آمار سزارین در ایران به مرز 56 درصد رسیده است که یک آمار نگران‌کننده از روند رو به افزایش این نوع زایمان‌هاست. این در حالی است که در بسیاری از کشورهای پیشرفته، درصد سزارین‌ها به‌طور چشمگیری پایین‌تر است و ترویج زایمان طبیعی در اولویت قرار دارد و سازمان بهداشت جهانی توصیه می‌کند که این آمار در کشورها نباید از 15 تا 20 درصد فراتر رود.
تهرانی‌ها در رتبه چهارم سزارین در کشور
نمودار زیر آمار سزارین را در استان‌های مختلف کشور نشان می‌دهد، بر اساس این نمودار، بیشترین آمار سزارین در کشور مربوط به گیلان با 79 درصد و کمترین نرخ سزارین مربوط به ایرانشهر بوده است. دانشگاه‌های علوم پزشکی بابل و تبریز، بعد از گیلان بیشترین آمار سزارین را به خود اختصاص داده‌اند و دانشگاه‌های علوم پزشکی پایتخت نیز به لحاظ آمار در رده‌های چهارم تا هفتم قرار گرفته‌اند.
دلیل رواج عمل سزارین در کشور چیست؟
افزایش بی‌رویه سزارین‌ها، علاوه بر تهدید سلامتی مادران و نوزادان به دلیل عوارض ناشی از این عمل جراحی بزرگ، هزینه‌های اقتصادی زیادی را نیز برای نظام سلامت کشور به دنبال دارد زیرا بسیاری از تخت‌های بیمارستانی و تجهیزات و امکانات را اشغال می‌کند و گاهاً نیز عوارض ثانویه‌ای بر سلامتی مادر به جا می‌گذارد.
اگرچه ممکن است تصور شود که پیشرفت‌های پزشکی عامل افزایش آمار جراحی‌های سزارین است، اما بررسی‌ها نشان می‌دهد که در بسیاری از موارد، سزارین نه به دلیل ضرورت‌های پزشکی، که به دلیل نگرش منفی مادران به فرآیند زایمان طبیعی، شیوع بالاتری پیدا کرده است.
بنابر اعلام کارشناس اداره سلامت مادران وزارت بهداشت، یکی از دلایل عمده انتخاب سزارین از سوی زنان باردار، ترس از درد زایمان طبیعی است. بسیاری از زنان، به دلیل ترس از درد زایمان طبیعی، ترجیح می‌دهند به روش سزارین زایمان کنند، چرا که این روش به‌طور معمول به‌عنوان روشی سریع‌تر و بدون درد جا افتاده است؛ این در حالی است که زنان پس از انجام زایمان طبیعی، بسیار سریع‌تر از روش سزارین، بهبود یافته و می‌توانند امور روزانه خود و نوزادشان را انجام دهند.
در عین حال مطالعات نیز نشان می‌دهد تحصیلات پدر و مادر، داشتن سابقه سزارین قبلی، سابقه نازایی و یا چندقلوزایی، از عوامل مؤثر بر ترویج سزارین بوده است.
بی‌تمایلی بخشی از زنان به زایمان در بخش دولتی
در کنار مسائل فرهنگی و اجتماعی، به نظر می‌رسد کیفیت نامطلوب خدمات در برخی از بیمارستان‌های دولتی یکی دیگر از دلایلی است که زنان را از انتخاب زایمان طبیعی منصرف می‌کند. در بسیاری از بیمارستان‌های دولتی، بخش‌های زنان و زایمان با حضور پرتعداد رزیدنت‌ها و دانشجویان مامایی همراه است که این موضوع می‌تواند موجب ایجاد مشکلاتی نظیر کمبود تجربه، عدم تسلط بر روش‌های مدیریت درد زایمان طبیعی، کاهش احساس راحتی و حریم خصوصی به دلیل حاکم بودن فضای آموزشی بر بخش‌های بیمارستانی و در نهایت نارضایتی زنان باردار شود. مادران باردار در چنین شرایطی احساس کم توجهی و گاهاً کم‌احترامی از سوی کادر درمان می‌کنند که خود باعث کاهش اعتماد به سیستم درمانی بخش دولتی و تمایل به مراجعه به بیمارستان‌های خصوصی می‌شود.
زایمان طبیعی در بخش دولتی رایگان نیست!
نکته قابل توجه دیگر در برخی بیمارستان‌های دولتی، دریافت هزینه از مادران باردار برای انجام زایمان طبیعی است؛ علیرغم تأکید قانون جوانی جمعیت و اعلام وزارت بهداشت مبنی بر رایگان بودن زایمان طبیعی در بیمارستان‌های دولتی، کسب اطلاع خبرنگار خبرآنی از دو بیمارستان دولتی تخصصی زنان در تهران حکایت از دریافت هزینه در ازای انجام زایمان طبیعی دارد؛ به طوری که در این مراکز بیش از یک میلیون و 500 هزار تومان از مادران باردار دریافت می‌شود. این در حالی است که طبق قانون و با هدف ترویج و تشویق مادران به زایمان طبیعی، هیچ هزینه‌ای نباید از مادران باردار در بیمارستان‌های دولتی دریافت شود.
هزینه بالای 30 میلیون تومان زایمان طبیعی در بیمارستان‌های خصوصی
اگرچه تعدادی از زنان به دلیل مشکلات بخش دولتی به بیمارستان‌های خصوصی روی می‌آورند اما از سویی هم هزینه‌های بالای زایمان طبیعی در این مراکز برای اکثر خانواده‌ها غیرقابل پرداخت است و از سوی دیگر تفاوت هزینه خیلی زیادی بین زایمان طبیعی و سزارین در بخش خصوصی نیز وجود ندارد و همین امر در کنار ترس از درد زایمان طبیعی باعث می‌شود زنان انگیزه زیادی برای انتخاب زایمان به روش طبیعی به جای سزارین نداشته باشند.
تعرفه‌های زایمان طبیعی در بیمارستان‌های خصوصی از 30 میلیون تومان آغاز می‌شود و این رقم بسته به هتلینگ و درجه بندی بیمارستان بالاتر نیز می‌رود.
پیگیری‌های خبرنگار خبرآنی از پنج بیمارستان خصوصی در مناطق مختلف تهران حاکی از آن است که تعرفه زایمان طبیعی در بیمارستان‌های خصوصی از حداقل 30 میلیون تومان آغاز می‌شود و تا بیش از 45 میلیون تومان نیز می‌رسد. یکی از این بیمارستان‌ها به خبرآنی می‌گوید به ازای هر شب بستری در بخش عمومی بیمارستان 36 میلیون تومان هزینه از مادر باردار اخذ می‌شود و اگر اتاق VIP نیز درخواست کنند این مبلغ به 46 تا 50 میلیون تومان افزایش می‌یابد.
برخی دیگر از بیمارستان‌ها نیز قوانین عجیب‌تری برای زایمان‌های طبیعی و سزارین وضع کرده‌اند؛ یکی از این این بیمارستان‌ها می‌گوید اگر مادر بارداری دارای فرزند دو قلو باشد، به ازای هر فرزند به طور متوسط 5 تا 6 میلیون تومان هزینه اضافه اخذ می‌شود!
هزینه سزارین در بخش خصوصی نیز از 40 میلیون تومان آغاز شده و بسته به خصوصی یا عمومی بودن اتاق، تا 70 میلیون تومان به ازای هر یک شب بستری می‌رسد.
پای تجمل‌گرایی به اتاق‌های زایمان هم باز شد
البته هزینه‌های بخش خصوصی به همین جا ختم نمی‌شود! برای مادرانی که تمایل به تجملات و صرف هزینه بیشتری دارند آیتم‌هایی مانند بادکنک‌آرایی، گل آرایی، تزئین تخت کودک و عکاسی و فیلمبرداری از فرآیند زایمان طبیعی نیز در نظر گرفته شده که اضافه شدن این گزینه‌ها به هزینه‌های بستری به ازای هر شب، از 14 میلیون تومان به بالا آب می‌خورد!
چگونه می‌توان آمار سزارین را کاهش داد؟
برای کاهش آمار سزارین و ترویج زایمان طبیعی در کشور، اصلاحات اساسی در سیستم بهداشتی و درمانی کشور ضروری است. از آن جا که ترس از زایمان طبیعی از دلایل اصلی گرایش زنان به انجام سزارین به شمار می‌رود، خوشایندسازی فرآیند زایمان یکی از پیشنهادات اصلی است که به ترویج زایمان طبیعی در کشور کمک خواهد کرد. این موضوع مورد تأکید مقامات وزارت بهداشت نیز قرار گرفته است؛ از جمله این که عسکری، سرپرست مرکز مدیریت بیمارستانی و تعالی خدمات بالینی وزارت بهداشت گفته است: «اگر حریم خصوصی مادر باردار حفظ نشود و تجربه خوشایندی از زایمان نداشته باشد، نباید انتظار داشته باشیم که برای بارداری‌های بعدی انگیزه‌ای داشته باشد بنابراین ارتباط عاطفی مناسب میان ماما و مادر باردار، تکریم مادران و ساختن تجربه‌ای خوشایند از فرایند زایمان، نقش مؤثری در افزایش نرخ باروری و تمایل زنان به زایمان طبیعی دارد.»
کارشناسان توصیه می‌کنند که ارائه اطلاعات صحیح و علمی در مورد مزایای زایمان طبیعی و خطرات احتمالی سزارین می‌تواند به زنان کمک کند تا انتخاب بهتری داشته باشند. همچنین مادران باردار باید بتوانند بدون فشار مالی زیاد، زایمان طبیعی را در محیطی به دور از استرس و رفتارهای ناخوشایند، انجام دهند.
ترویج زایمان طبیعی و کاهش آمار بالای سزارین در کشور نیازمند تلاش‌های گسترده‌تری است. اصلاح در سیاست‌های بهداشتی و درمانی، بهبود کیفیت خدمات در بیمارستان‌های دولتی، نظارت بر تعرفه‌های بخش خصوصی و ارائه خدمات آموزشی به مادران باردار می‌تواند به کاهش آمار سزارین و بهبود وضعیت سلامت مادران و نوزادان کمک کند.
انتهای پیام/
