به گزارش خبرنگار خبرآنی، نشست خبری معرفی برنامه‌ها و سیاست‌های بنیاد ملی علم ایران، امروز با حضور علی‌محمد سلطانی، رئیس این بنیاد و خبرنگاران حوزه علم و فناوری برگزار شد. این نشست به منظور تبیین فعالیت‌های انجام‌شده در سال گذشته و تشریح برنامه‌های پیش‌رو در سال ۱۴۰۴ برگزار شد.
سلطانی در آغاز سخنان خود، ضمن تبریک روز معلم و گرامیداشت سالروز میلاد امام رضا (ع)، بر نقش کلیدی معلمان در تربیت نسل آینده و شکل‌دهی به آینده کشور از مسیر پژوهش تأکید کرد.
وی با اشاره به تغییر نام این نهاد از «صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران کشور» به «بنیاد ملی علم ایران»، سال ۱۴۰۳ را نخستین سال فعالیت رسمی بنیاد با مأموریت و ساختار جدید دانست و تصریح کرد: تغییر نام صرف، هدف ما نبود؛ بلکه بازطراحی سیاست‌ها و ساختار حمایتی بنیاد به‌گونه‌ای که اثربخشی و چابکی بیشتری برای جامعه علمی و عمومی داشته باشد، در دستور کار قرار گرفت.
رییس بنیاد علم ایران همچنین با اشاره به شعار بنیاد «علم اثربخش و چابک»، این دو مفهوم را چنین تبیین کرد: اثربخشی به معنای تمرکز بر حمایت از پژوهش‌هایی است که اثر اجتماعی و اقتصادی ملموسی برای جامعه دارند و چابکی به معنای حذف بروکراسی زائد، تسهیل فرآیند تصویب طرح‌ها و اجرای شفاف و سریع حمایت‌هاست.
او سرمایه‌گذاری در پژوهش را یکی از اصلی‌ترین ابزارهای توسعه دانست و آن را به «کاشت درخت گردو» تشبیه کرد که اگرچه بازدهی آن زمان‌بر است، اما در بلندمدت ثمرات پایدار و قابل توجهی به همراه خواهد داشت.
رئیس بنیاد ملی علم ایران مأموریت‌های بنیاد را در دو محور اصلی «حمایت از پژوهش» و «ترویج علم» دسته‌بندی کرد.
وی در خصوص بخش پژوهش به دو رویکرد کلیدی اشاره کرد: مرجعیت و توسعه علمی کشور، در این محور، شناسایی نخبگان علمی و اعطای گرنت‌های ویژه (کرسی‌های پژوهشی، گرنت‌های سرآمدان و خوشه‌های چندتخصصی) با هدف رشد مرجعیت علمی ایران در سطح بین‌المللی دنبال می‌شود. به‌ویژه در حوزه‌هایی همچون هوش مصنوعی، کوانتوم، علوم شناختی، مواد پیشرفته و زیست‌فناوری، تلاش می‌شود با برگزاری فراخوان‌های پژوهشی، فاصله علمی کشور با مرزهای دانش جهانی کاهش یابد. پژوهش‌های مسئله‌محور نیز در سه سطح مسائل خرد، میانی و کلان سازمان‌دهی شده‌اند.
وی ادامه داد: برای مسائل کوچک، تعامل با شرکت‌های دانش‌بنیان از طریق نیازنامه‌ها صورت می‌گیرد. برای مسائل میانه، برنامه‌ای تحت عنوان «حمایت از مأموریت‌گرایی دانشگاه‌ها» تعریف شده که طی آن دانشگاه‌ها مسئول حل یک مسئله منطقه‌ای می‌شوند. در سطح مسائل کلان نیز «مراکز هدایت و راهبری حل مسئله» یا «مهر» تشکیل شده‌اند تا مسائل راهبردی کشور را طی دوره‌های حداقل پنج‌ساله پیگیری و حل‌وفصل کنند.
سلطانی در بخش دیگری از سخنانش با اشاره به برنامه‌های حمایتی بنیاد در سال ۱۴۰۴، اعلام کرد: ۲۰ درصد از حمایت‌ها به‌صورت مستمر در طول سال ارائه می‌شود و ۸۰ درصد از طریق فراخوان‌های موضوعی.
او افزود: سقف حمایت از طرحهای پژوهشی مستمر در سال جاری به ۳۰۰ میلیون تومان افزایش یافته و در صورت همکاری‌های بین‌المللی ۱۲۰ میلیون تومان اضافه خواهد شد. همچنین سقف حمایت طرحهای فراخوانی تا ۵.۵ میلیارد تومان تعیین شده است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: در سال گذشته، بنیاد ملی علم ایران حدود ۴۰ فراخوان منتشر کرده که با استقبال چشمگیر جامعه علمی مواجه شد. ثبت بیش از ۵۰۰۰ طرح پژوهشی در سامانه بنیاد در سال ۱۴۰۳، بالاترین تعداد ثبت‌شده در تاریخ ۲۲ ساله فعالیت این نهاد بوده است. از این تعداد، ۱۶۰۰ طرح تصویب و اعتبار مصوب آن‌ها به بیش از ۴۳۰ میلیارد تومان رسیده است.
رئیس بنیاد ملی علم ایران با تأکید بر تداوم سیاست اثربخشی و چابکی در سال ۱۴۰۴، وعده داد که حمایت‌ها با هدف‌گذاری دقیق‌تر و اولویت‌بندی علمی بیشتری ادامه خواهند یافت تا پژوهش‌های کشور بیش از پیش با نیازهای واقعی جامعه و اقتصاد ملی پیوند خورند.
