فضانوردی که هابل را در فضا لمس کرده، چگونه آن را توصیف می‌کند؟

به گزارش خبرآنی، جان گرونسفلد یک ماکت از تلسکوپ فضایی هابل را در قفسه کتاب‌هایش دارد. این ماکت درست کنار ماکت شاتل فضایی ناسا قرار دارد که ۳۵ سال پیش هابل را به فضا برد و دلیل وجود هر دو در آنجا نیز بر کسی پوشیده نیست.

به نقل از اسپیس، گرونسفلد، فضانورد سابق ناسا که هم به عنوان دانشمند ارشد و هم به عنوان رهبر بخش علمی این آژانس خدمت کرده است، به هابل کمک کرد تا این مدت در فضا دوام بیاورد. او بین سال‌های ۱۹۹۹ تا ۲۰۰۹ در حداقل سه ماموریت از پنج ماموریت تعمیر تلسکوپ فضایی نمادین ناسا شرکت داشت. آخرین ماموریت، پرواز سرویس‌دهی STS-۱۲۵ با شاتل آتلانتیس بود که ناسا فکر می‌کرد حداقل پنج سال دیگر به عمر هابل اضافه می‌کند و این در حالی بود که ناسا امیدوار بود که تعمیر دیگری تا ۱۵ سال دیگر نیاز نباشد و ماه آینده، ناسا شانزدهمین سالگرد آخرین سرویس هابل را جشن خواهد گرفت.

گرونسفلد که خود را طرفدار هابل می‌داند، در مصاحبه‌ای می‌گوید: به خاطر تمام ماموریت‌های منتهی به آن و ماموریت ۲۰۰۹ ما، این رصدخانه هنوز هم یک تلسکوپ پیشرفته است. بزنم به تخته، می‌تواند ۱۰ سال دیگر هم عمر کند و این شکست تلسکوپ نخواهد بود که به عمر آن پایان می‌دهد، بلکه این خواهد بود که در جو خیلی پایین می‌آید تا جایی که دیگر نمی‌تواند به طور پیوسته جهت‌گیری خود را حفظ کند.

گرونسفلد می‌گوید که حتی این فرآیند هم سال‌ها طول خواهد کشید. او افزود: بنابراین هابل، واقعا خرگوش انرژی‌زا در میان فضاپیماهاست. اگرچه همیشه اینطور نبوده است. روزگاری هابل، پتانسیل تبدیل شدن به بزرگترین شرمساری ناسا را ‌داشت.

مشکل هابل چه بود؟

این ماجرا در سال ۱۹۹۰، ماه‌ها پس از پرتاب هابل توسط شاتل دیسکاوری توسط ناسا در روز ۲۴ آوریل همان سال آغاز شد؛ زمانی که ستاره‌شناسان مشتاقانه منتظر دیدن اولین عکس‌های این تلسکوپ فضایی بودند. مشکل چه بود؟ تصاویر بسیار تار بودند. هابل نقصی به نام «انحراف کروی» در آینه خود داشت. این امر مستلزم یک ماموریت جدید و انجام تعمیرات در فضا توسط فضانوردان، برای رفع نقص اپتیک با نصب تجهیزات جدید بود. خوشبختانه، ارتقاء هابل چیزی بود که ناسا همیشه قصد انجام آن را داشت.

گرونسفلد که در آن زمان در مؤسسه فناوری کالیفرنیا در نجوم اشعه‌ایکس و اشعه گاما کار می‌کرد، می‌گوید: وقتی پرتاب شد، دارای انحراف کروی بود، بنابراین برای ستاره‌شناسان بسیار ناامیدکننده بود. او در سال ۱۹۹۲ به عنوان فضانورد به ناسا پیوست و پشتیبانی ماموریت STS-۶۱ را در سال ۱۹۹۳ برای تعمیر چشم‌های معیوب هابل با اپتیک اصلاحی، بر عهده گرفت.

گرونسفلد می‌گوید: از آنجایی که این تلسکوپ برای سرویس‌رسانی طراحی شده بود، ما توانستیم آن را با خدمه ماموریت STS-۶۱ نجات دهیم.

گرونسفلد اعتراف کرد که در سال ۱۹۹۰ به عنوان یک ستاره‌شناس پرتو گاما، بزرگترین طرفدار هابل نبود. کار او بر رصدخانه پرتو گامای کامپتون ناسا و تلسکوپ فضایی پرتو ایکس چاندرا متکی بود، اما هابل در آن زمان بحث‌های مربوط به بودجه را تحت سلطه خود گرفته بود.

هابل محبوب نبود، مگر اینکه یک ستاره‌شناس هابل می‌بودید، زیرا بودجه و توجه زیادی را به خود جلب می‌کرد. بنابراین وقتی انحراف کروی کشف شد، فکر کردم که این واقعا به نجوم آسیب خواهد رساند. البته اکنون می‌دانم که کاملا اشتباه می‌کردم، زیرا هابل با سایر رصدخانه‌ها به خوبی کار می‌کند.

تعمیر یک نماد فضایی

در ماموریت STS-۶۱ که به فرماندهی ریچارد کاوی (Richard Covey) انجام شد، نه تنها اپتیک اصلاحی برای دید هابل نصب شد، بلکه دو مجموعه ژیروسکوپ برای موقعیت‌یابی، واحدهای کنترل آنها، فیوزهای الکتریکی و آرایه‌های خورشیدی تلسکوپ فضایی نیز تعویض شدند. فضانوردان در حال پیاده‌روی فضایی، دستگاه جدید دوربین سیاره‌ای میدان دید باز ۲ را نیز نصب کردند و ارتقاهای دیگری نیز انجام دادند.

ماموریت‌های سرویس‌دهی بعدی، تعمیرات و ارتقاهای بیشتری را انجام دادند، از جمله دوربین اصلی هابل که اکنون دوربین سیاره‌ای میدان دید باز ۳ است و در سال ۲۰۰۹ توسط گرونسفلد و همکار فضانوردش اندرو فوستل (Andrew Feustel)، در ماموریت STS-۱۲۵ نصب شد. در طول یک تعمیر استثنایی در یک پیاده‌روی فضایی در ماموریت STS-۱۲۵، مایکل ماسیمینو (Michael Massimino) و مایکل گود (Michael Good) مجبور شدند یک نرده گیر کرده را با دست از هابل جدا کنند تا یک طیف‌نگار شکسته را تعمیر کنند که خود بی‌سابقه بود. فضانوردان مجبور شدند ۱۱۷ پیچ کوچک را باز کنند، بدون اینکه هیچ کدام را از دست بدهند و سپس یک بُرد منبع تغذیه شکسته را تعویض کنند تا چیزی را که هرگز برای تعمیر در فضا طراحی نشده بود، تعمیر کنند.

گرونسفلد تا به امروز یکی از آن پیچ‌های کوچک را نگه داشته است.

او نه تنها فضانوردان حاضر در پروازهای تعمیر، بلکه مهندسان و دانشمندان بی‌شماری را که روی زمین بودند و هابل را برای سرویس‌رسانی طراحی کردند و سپس ابزارهای جدید و مدرن‌تری را برای استخراج علم بیشتر از این رصدخانه قدیمی ابداع کردند، تحسین می‌کند.

ماموریت STS-۱۲۵، آخرین ماموریت تعمیر هابل بود که هرگز اتفاق نیفتاد. ناسا در سال ۲۰۰۴ و در پی فاجعه غم‌انگیز شاتل کلمبیا در سال ۲۰۰۳ که منجر به کشته شدن هفت فضانورد شد، آن را لغو کرد. از گرونسفلد که از سال ۲۰۰۳ تا ۲۰۰۴ به عنوان دانشمند ارشد ناسا خدمت می‌کرد، در آن زمان پرسیده شد که چه نوع گزینه‌های افزایش طول عمری برای هابل امکان‌پذیر است.

گرانسفلد و چاک شاو (Chuck Shaw)، مدیر پرواز ناسا، به تدوین طرحی کمک کردند که مستلزم دو شاتل فضایی بود، یکی برای بازدید از هابل و دیگری به عنوان یک کشتی نجات در حالت آماده‌باش، که تایید مایک گریفین (Mike Griffin)، مدیر وقت ناسا را دریافت کرد و منجر به یک ماموریت نهایی در سال ۲۰۰۶ شد.

گرونسفلد می‌گوید: دلیل اینکه هابل هنوز یک رصدخانه عالی است و علم در سطح جهانی تولید می‌کند، این است که ما توانستیم ابزارها را تغییر دهیم. این توانایی تغییر ابزارها است که به شما امکان می‌دهد یک رصدخانه ۳۵ ساله داشته باشید که هنوز هم همان نوع کاوش علمی را انجام می‌دهد که از ابتدا انجام می‌داد.

دیگر هیچ ماموریت تعمیر و نگهداری برای تلسکوپ فضایی هابل برنامه‌ریزی نشده است، اگرچه یک میلیاردر طرحی را برای بازدید نهایی ارائه داده است تا به آن عمر بیشتری ببخشد. در واقع، در طول ماموریت STS-۱۲۵، گرونسفلد و خدمه‌اش یک دستگاه اتصال به هابل اضافه کردند تا یک وسیله نقلیه در آینده بتواند به هابل متصل شود تا یا مدار آن را دوباره تقویت کند یا به آن کمک کند تا مدار را ترک کند و با خیال راحت در جو زمین بسوزد. ناسا تصمیم گرفته که یک ماموریت خصوصی را که توسط جرد ایزاکمن و اسپیس ایکس طراحی شده، در حال حاضر انجام ندهد. برنامه تلسکوپ هابل نیز مانند بسیاری از برنامه‌های ناسا با کاهش بودجه احتمالی روبرو است و همین بازدید دیگری از آن را بعید می‌کند.

یک سفیر برای ناسا

با این حال، علم به دست آمده از هابل هم برای ستاره‌شناسان و هم برای عموم مردم نفس‌گیر بوده است.

گرونسفلد می‌گوید: داده‌های هابل در طول دوران فعالیتش به دانشمندان این امکان را داده است که وجود سیاه‌چاله‌ها را اثبات کنند، درک ما از سن جهان را اصلاح کنند و به چند صد میلیون سال پس از مه‌بانگ که همه چیز را آغاز کرد، نگاهی بیندازند. شگفتی‌هایی نیز وجود داشت. مانند زمانی که هابل در سال ۱۹۹۴ شاهد برخورد دنباله‌دار شومیکر-لوی ۹ به مشتری بود؛ چیزی که می‌دانیم می‌تواند به طور منظم اتفاق بیفتد. ما آن را فورا دیدیم.

گرونسفلد که در سال ۲۰۱۶ از ناسا بازنشسته شد، گفت که از این بابت خوشحال است که هابل به اندازه کافی دوام آورده تا در کنار تلسکوپ فضایی جیمز وب، یک رصدخانه مادون قرمز که قدرتمندترین تلسکوپ فضایی ساخته شده تاکنون است، خدمت کند. این تلسکوپ در دسامبر ۲۰۲۱ پرتاب شد و این دو پرچمدار نجوم اکنون با تلسکوپ‌های دیگر همکاری می‌کنند تا لایه به لایه زمان کیهانی را کاوش کنند.

گرونسفلد افزود: اکنون پس از گذشت ۳۵ سال از پرتاب هابل، پرونده علمی آن حتی قوی‌تر از قبل است، زیرا ما رصدخانه جیمز وب را داریم و این دو به خوبی با هم کار می‌کنند. به عنوان مدیر وابسته به آن، این رؤیای من بود.

اما شاید بزرگترین شگفتی، شگفتی و حیرتی بود که هابل در مورد جهان به عموم نشان می‌داد.

گرونسفلد می‌گوید: بیش از نیمی از مردم روی سیاره زمین هرگز جهانی بدون تلسکوپ فضایی هابل را ندیده‌اند. از دیدگاه ناسا، هابل احتمالا بهترین سفیر ناسا در عرصه فضا است.

انتهای پیام