ایران با بهره‌گیری از فناوری‌های نوین می‌تواند نقشی مؤثر در تولید هیدروژن سبز ایفا کند و به یکی از پیشروهای جهانی در صنعت انرژی تجدیدپذیر تبدیل شود.
احسان ابراهیمی، دکتری مدیریت کسب و کار و کارشناس حوزه صنعت کاتالیست در گفت‌وگو با خبرآنی، اظهار کرد: از زمان انقلاب صنعتی، اقتصاد جهانی با استفاده از منابع فسیلی ارزان و فراوان، رشد کرده است. با این حال، به دلیل تغییرات آب‌وهوایی ناشی از انتشار گازهای گلخانه‌ای و CO₂ حاصل از فعالیت‌های انسانی، جهان در حال گذار از سوخت‌های فسیلی به سمت انرژی‌های تجدیدپذیر است. هنوز مشخص نیست که این تغییر با چه سرعتی اتفاق خواهد افتاد و آیا از نظر اقتصادی امکان‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه خواهد بود.
وی یادآور شد: گزارشی از IPCC که در سال ۲۰۲۲ منتشر شد، نشان می‌دهد جهان طی دو دهه آینده، با افزایش دمای ۱.۵ درجه سانتی‌گراد، با مخاطرات اقلیمی اجتناب‌ناپذیری روبه‌رو خواهد شد و حتی افزایش موقتی این میزان دما می‌تواند منجر به تأثیرات شدیدتر و در برخی موارد، غیر قابل‌بازگشت شود. با این حال، انتشار کربن همچنان رو به افزایش است.
ابراهیمی با تاکید بر اینکه برای جلوگیری از افزایش خسارات جانی، از بین رفتن تنوع زیستی و تخریب زیرساخت‌های طبیعی انجام اقداماتی سریع برای تطبیق با تغییرات آب‌وهوایی ضروری است، افزود: امروزه کارشناسان به‌طور فزاینده‌ای این پرسش را مطرح می‌کنند که نقش کاتالیست‌ها در افزایش بهره‌وری انرژی چیست؟ در این زمینه شرکت کلارینت آلمان به انجام تحقیقات جدیدی در حوزه تکنولوژی با عنوان Power-to-X پرداخته است.
وی تصریح کرد: در حالی که جهان به سرعت به سمت استفاده از انرژی‌های تجدیدپذیر پیش می‌رود، ایران با توجه به موقعیت استراتژیک خود در حوزه انرژی و صنایع فولاد، می‌تواند از فناوری‌های نوین مانند Power-to-X بهره‌برداری کند تا تحولی بزرگ در زمینه تولید انرژی پایدار و کاهش آلاینده‌های زیست‌محیطی ایجاد کند. این فناوری به‌ویژه در صنعت فولاد برای تبدیل گازهای آلاینده به مواد شیمیایی ارزشمند استفاده می‌شود. پروژه‌هایی مانند Carbon2Chem که گازهای حاصل از تولید فولاد را به متانول و سایر مواد شیمیایی تبدیل می‌کند، نمونه‌هایی از کاربرد موفق این فناوری هستند.
ابراهیمی با بیان اینکه فناوری Power-to-X (P2X) به‌ویژه در تولید هیدروژن سبز نقشی کلیدی دارد، خاطر نشان کرد: در این فناوری از انرژی تجدیدپذیر برای تولید هیدروژن سبز از طریق الکترولیز آب استفاده می‌شود و با استفاده از فرآیندهای کاتالیستی می‌تواند هیدروژن را به حامل‌های انرژی گازی و مایع تبدیل کند. این حامل‌ها نسبت به هیدروژن خالص ارزان‌تر و حمل‌ونقل آنها آسان‌تر است.
این فعال حوزه کاتالیست خاطر نشان کرد: در ایران، با وجود چالش‌های اقتصادی و تحریم‌ها، استفاده از فناوری‌های پیشرفته مانند P2X می‌تواند به بهینه‌سازی تولید در صنایع بزرگ و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای کمک کند. این تکنولوژی می‌تواند در صنعت پتروشیمی و فولاد ایران به کار گرفته شود تا با کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی، به سمت تولید انرژی پایدار حرکت کند.
وی اضافه کرد: علاوه بر آن، در پی اجرای سیاست‌های «سبز» در اتحادیه اروپا و سایر کشورهای پیشرفته، ایران و کشورهای هم‌منطقه‌ای مانند روسیه و کشورهای CIS می‌توانند با بهره‌گیری از این تکنولوژی به عنوان یک مدل کسب‌وکار جذاب برای صادرات انرژی‌های تجدیدپذیر عمل کنند.
ابراهیمی تاکید کرد: با توجه به چالش‌های جهانی تغییرات اقلیمی و بحران انرژی ناشی از وابستگی به سوخت‌های فسیلی، ایران می‌تواند با استفاده از فناوری‌های نوین مانند Power-to-X (P2X) به‌عنوان یک پیشگام در منطقه در حوزه تولید انرژی پاک و کاهش آلاینده‌ها شناخته شود. فناوری Power-to-X به‌طور عمده به تبدیل انرژی‌های تجدیدپذیر به مواد شیمیایی و سوخت‌های پایدار اشاره دارد که در فرآیندهایی مانند الکترولیز آب به هیدروژن سبز می‌پردازد. این هیدروژن به‌واسطه فرآیندهای کاتالیستی به حامل‌های انرژی تبدیل می‌شود؛ چرا که در مقایسه با هیدروژن خالص، هزینه کمتری دارند و ذخیره‌سازی و حمل‌ونقل آنها راحت‌تر است.
وی افزود: در ایران نیز با توجه به موقعیت استراتژیک کشور در زمینه صنایع فولاد و پتروشیمی، استفاده از فناوری Power-to-X می‌تواند به‌عنوان یک راه‌حل کلیدی برای کاهش آلایندگی‌ها و افزایش بهره‌وری در این صنایع مطرح شود. ایران با دارا بودن منابع عظیم انرژی و توانمندی در بخش‌های مختلف صنعتی، قادر است به استفاده از این فناوری‌ها بپردازد تا به سمت تولید انرژی پاک و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی حرکت کند.
ابراهیمی خاطر نشان کرد: از آنجا که بسیاری از کشورها، از جمله کشورهای اروپایی، به سمت کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی حرکت کرده‌اند، ایران با سرمایه‌گذاری در این فناوری می‌تواند نقش مؤثری در بازار جهانی انرژی‌های تجدیدپذیر ایفا کند. به‌ویژه در کشورهای منطقه مانند روسیه و کشورهای CIS که دارای ذخایر بزرگ سوخت‌های فسیلی هستند، استفاده از این فناوری می‌تواند راه‌حلی برای صادرات انرژی‌های تجدیدپذیر به کشورهای دیگر از جمله آلمان باشد.
وی ادامه داد: همچنین، با توجه به تحریم‌های اقتصادی، این فناوری می‌تواند به ایران کمک کند تا استقلال انرژی خود را افزایش داده و از ظرفیت‌های موجود در صنایع داخلی بهره‌برداری کند.
ابراهیمی گفت: در نتیجه، با توجه به پتانسیل‌های عظیم انرژی تجدیدپذیر و توسعه فناوری‌های کاتالیستی، ایران و کشورهای همسایه می‌توانند با سرمایه‌گذاری در این تکنولوژی‌ها، به یکی از پیشروهای جهانی در زمینه تولید انرژی سبز و پایدار تبدیل شوند.
کارشناس حوزه صنعت کاتالیست ادامه داد: هیدروژن سبز حاصل از الکترولیز، گزینه مطلوب در ایجاد سیستم انرژی آینده مبتنی بر تجدیدپذیرها خواهد بود. رشد تصاعدی بازار هیدروژن سبز در ۲-۳ سال اخیر نشان‌دهنده این روند است که تا حد زیادی تحت تأثیر سیاست‌های «انتشار صفر خالص» و مقررات آینده در اتحادیه اروپا و سراسر جهان قرار دارد. در نتیجه، انتظار می‌رود که هزینه تولید هیدروژن سبز کاهش یابد و تا حدود سال ۲۰۳۰، در مناطق دارای منابع تجدیدپذیر قوی، هزینه تولید آن با هیدروژن فسیلی برابر شود.
چالش‌های تأمین مالی و توسعه زیرساخت‌های فناوری جدید
وی با بیان اینکه برای تأمین‌کنندگان انرژی، فناوری و مواد، فرصت‌های اقتصادی بزرگی وجود دارد، اما چالش‌های مرتبط با تأمین مالی و نصب فناوری و زیرساخت‌های جدید نیز مطرح است، وظیفه کلیدی در توسعه فناوری را کاهش اتلاف انرژی در زنجیره فرآیند P2X دانست تا بتوان از این طریق سهم بیشتری از انرژی اولیه برق بادی و خورشیدی را به حامل‌های انرژی P2X تبدیل کرد.
وی گفت: از طرف دیگر در حال حاضر، مسائل اقتصادی این فرآیند هنوز رقابتی نیست و حمایت‌های دولتی مؤثر برای جبران شکاف اقتصادی موجود بسیار حیاتی هستند. این حمایت‌ها باید شامل ابزارهایی مانند مکانیزم‌های تضمین مالی برای پروژه‌های پایلوت بزرگ و قراردادهای خرید بلندمدت برای ایجاد امنیت سرمایه‌گذاری باشد.
آینده تکنولوژی در حوزه خاورمیانه و کشورهای CIS
ابراهیمی خاطر نشان کرد: احتمال می رود که با توجه به مزیت‌های این تکنولوژی و کاهش مسائل تحریم‌های سیاسی اقتصادی بر کشورهای صاحب ذخایر سوخت‌های فسیلی از جمله کشورهای CIS و خاورمیانه به‌ویژه روسیه و ایران، شاهد توسعه این تکنولوژی در این کشورها نیز باشیم.
وی گفت: بر این اساس شرکت کلارینت اعلام کرده است که آمادگی دارد برای بسیاری از این مناطق، دسترسی به فناوری‌های کاتالیستی P2X و حامل‌های انرژی را به عنوان یک مدل کسب‌وکار جذاب برای صادرات منابع تجدیدپذیر به کشورهایی مانند آلمان ارائه دهد که منابع تجدیدپذیر محدودی دارند، اما اهداف بزرگی در کاهش انتشار دارند. در ایران یکی از شرکت‌های مرجع صنعت کاتالیست ایران به عنوان نماینده و شعبه ایران شرکت کلارینت در انتقال این تکنولوژی معرفی شده است.
انتهای پیام
