در حالی که رژیم صهیونیستی حملات هوایی گسترده‌ای را علیه زیرساخت‌های نظامی سوریه آغاز کرده است، ترکیه در تلاش است تا با تقویت روابط با دولت جدید سوریه، نفوذ خود را در این کشور گسترش دهد. این تقابل منطقه‌ای میان آنکارا و تل‌آویو بر سر تسلط بر آینده سوریه، به‌ویژه در پی وقوع تحولات اخیر، به بحرانی پیچیده تبدیل شده است که خطر تجزیه و بی‌ثباتی بیشتر این کشور را به همراه دارد.
به گزارش خبرآنی، روزنامه العربی الجدید در یادداشتی درباره تحولات سوریه و تقابل آنکارا و تل‌آویو در این کشور نوشت رژیم صهیونیستی از هشتم دسامبر سال گذشته، هم‌زمان با سقوط حکومت بشار اسد، جنگی تمام‌عیار را علیه سوریه آغاز کرده است. این رژیم در حال نابودی توانمندی‌های نظامی سوریه است؛ توانمندی‌هایی که دولت جدید از دولت سابق به ارث برده و شامل هواپیماها، قایق‌های جنگی، خودروهای زرهی، توپخانه، موشک‌ها و همچنین زیرساخت‌هایی چون فرودگاه‌های نظامی و تونل‌های ویژه موشک‌های راهبردی دوربرد می‌شود.
این اقدامات در شرایطی رخ می‌دهد که سطح رقابت بر سر نفوذ در سوریه میان رژیم صهیونیستی و ترکیه، به‌ویژه از طریق ابزارهای مستقیم و غیرمستقیم، رو به افزایش است.
بیشتر تجهیزات و تسلیحات باقی‌مانده از ارتش حکومت پیشین دیگر قابل استفاده نیستند، اما زیرساخت‌هایی چون فرودگاه‌های نظامی، تونل‌ها، کارخانه‌های تولید تسلیحات، بنادر و مراکز تحقیقاتی همچنان از وضعیت مطلوبی برخوردارند و هزینه‌های سنگینی برای ساخت و تجهیز آن‌ها صرف شده است. تحقق عملیات نابودسازی این تأسیسات برای رژیم صهیونیستی بدون در اختیار داشتن برخی داده‌ها و شرایط، ممکن نبود؛ ازجمله این داده‌ها نقشه‌های دقیق از محل استقرار تجهیزات نظامی و زیرساخت‌های مرتبط با آن‌ها و همچنین اطلاعات میدانی و هوایی قابل اعتماد از منابع اطلاعاتی و فقدان هرگونه مقاومت جدی در برابر حملات بودند.
تا بدین لحظه، رژیم صهیونیستی «نگرانی از قدرت‌یابی گروه‌های تکفیری»، «بیم از توافق نظامی میان دمشق و آنکارا»، «جاه‌طلبی برای هژمونی مطلق در منطقه» و «پروژه بی‌ثبات‌سازی و تجزیه سوریه» را به عنوان چهار دلیل عمده برای حملات خود به خاک سوریه مطرح کرده است.
گروه‌های تکفیری از طریق در اختیار گرفتن وزارت‌خانه‌های کلیدی مانند دفاع، امور خارجه، کشور و دادگستری و همچنین پست‌های مهمی چون فرمانداری‌ها، موقعیت خود را تحکیم بخشیده‌اند. رژیم صهیونیستی این گروه‌ها را «تروریستی» می‌داند و معتقد است هیچ‌گونه مذاکره یا توافق پایداری با آن‌ها ممکن نیست. از همین رو، تنها راه‌حل را ادامه جنگ علیه این گروه‌ها و جلوگیری از تشکیل ارتشی جدید در سوریه می‌داند که بتواند جایگزین ارتش منحل‌شده حکومت پیشین شود.
رژیم صهیونیستی همچنین نگران توافق نظامی احتمالی میان دمشق و آنکارا است. اخیراً «گدعون ساعر» وزیر خارجه رژیم صهیونیستی ترکیه را به تلاش برای اعمال «حمایت نظامی» در سوریه متهم کرده است. «نوا لازمی» تحلیل‌گر سیاست خاورمیانه در دانشگاه «بار ایلان» نیز به خبرگزاری رویترز گفته است که این رژیم نسبت به نصب سامانه‌های پدافندی روسی توسط ترکیه و استقرار پهپادهای نظامی در پایگاه هوایی «تی‌فور» ابراز نگرانی کرده است؛ چراکه این پایگاه می‌تواند برتری هوایی ترکیه در منطقه را تثبیت کند؛ امری که آزادی عمل رژیم صهیونیستی را تهدید می‌کند.
بر اساس گزارش‌ها، توافق احتمالی میان ترکیه و سوریه شامل آموزش و سازماندهی ارتش جدید سوریه، تجهیز آن به تسلیحات پیشرفته ترکیه‌ای، ساخت پایگاه‌های نظامی ترکیه در مناطق مرکزی سوریه همچون صحرای تدمر، بازسازی فرودگاه‌های نظامی و استقرار پهپادهای ترکیه‌ای است. به همین دلیل، حملات اخیر رژیم صهیونیستی عمدتاً فرودگاه «تی‌فور» در صحرای حمص و چند پایگاه نظامی در استان حماه را هدف قرار داده است.
طبق گزارشی که هفته گذشته روزنامه زمان ترکیه منتشر کرد، پیش از این حملات هوایی، ترکیه اقدام به بازرسی دست‌کم سه پایگاه هوایی در سوریه کرده بود. این گزارش به نقل از یک مقام اطلاعاتی منطقه‌ای، ۲ منبع نظامی سوری و یک منبع آگاه سوری حاکی از آن است که نیروهای نظامی ترکیه در هفته‌های اخیر از پایگاه‌های «تی‌فور»، یک پایگاه دیگر در استان حمص، و فرودگاه حماة بازدید کرده‌اند.
رژیم صهیونیستی همچنین درصدد تبدیل سوریه به یک کشور ناکام، بی‌ثبات‌سازی آن و حمایت از تشکیل موجودیت‌های تجزیه‌طلب در شرق، جنوب و سواحل این کشور است. این گزینه از همان زمان سقوط حکومت سابق، به‌عنوان اهرمی برای باج‌گیری از دولت جدید سوریه مطرح شده تا امتیازاتی از جمله پیوستن به توافقات عادی‌سازی با رژیم صهیونیستی و برقراری روابط رسمی با آن کسب شود.
در کنار این تحولات، دیدار اخیر «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی با «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور آمریکا که در واشنگتن برگزار شد، نقطه عطفی در روند تشدید تنش‌ها میان رژیم صهیونیستی و ترکیه به‌شمار می‌رود. اظهارات ترامپ در جریان این دیدار نشان داد که آنچه در رسانه‌ها درباره تجزیه سوریه به ۲ منطقه نفوذ میان ترکیه و رژیم صهیونیستی مطرح می‌شود، کاملاً محتمل است.
بر اساس موضع‌گیری‌های رسمی واشنگتن، به نظر می‌رسد آمریکا تلاش دارد میان دو طرف نقش میانجی را ایفا کند و در صورت لزوم، برای تنظیم روابط بین آن‌ها وارد عمل شود. ترامپ در این راستا از تل‌آویو خواست با عقلانیت به حل اختلافات خود با آنکارا در موضوع سوریه بپردازد؛ در حالی‌که ارتباطات مستقیم و غیرمستقیم میان رژیم صهیونیستی و ترکیه همچنان برقرار است.
منابع مختلف گزارش داده‌اند که سفر اخیر وزیر امور خارجه ترکیه به واشنگتن، پیش از سفر نتانیاهو، با هدف درخواست از دولت آمریکا برای مداخله در جهت مهار حملات نظامی رژیم صهیونیستی به سوریه صورت گرفته است. همچنین، هم‌زمانی حضور فیدان در پاریس با سفر همتای صهیونیستی‌اش، در ششم آوریل، بیانگر آن است که پاریس نیز وارد خط میانجی‌گری میان دو طرف شده است.
در این دیدارها، دیدگاه‌های دو طرف در خصوص عملیات نظامی رژیم صهیونیستی در سوریه مورد بررسی قرار گرفته است. بنا بر گزارش‌های رسانه‌ای، هاکان فیدان از دولت آمریکا خواسته تا با اعمال فشار بر تل‌آویو، مانع ادامه حملات هوایی به خاک سوریه شود، به‌ویژه با توجه به اینکه ترکیه قصد ندارد از خاک سوریه تهدیدی علیه امنیت رژیم صهیونیستی ایجاد کند.
در مقابل، مقام‌های رژیم صهیونیستی مدعی شده‌اند که این رژیم حق دارد هر آنچه را تهدیدی برای امنیتش در جنوب دمشق یا سایر نقاط سوریه قلمداد می‌کند، هدف قرار دهد. ترامپ نیز تلاش کرد فضا را آرام‌تر کند و گفت: «ما قادر به حل هرگونه اختلاف میان رژیم صهیونیستی و ترکیه درباره سوریه هستیم.»
با این حال، تصویر نهایی این تحولات هنوز روشن نشده و باید منتظر نتایج سفر «احمد الشرع» رئیس سوریه و معروف به «ابو محمد الجولانی» به ترکیه و امارات بود.
در این میان، توجیهات رژیم صهیونیستی برای حمله به دولت سوریه، چندان قانع‌کننده به‌نظر نمی‌رسد؛ چراکه اهداف از پیش تعیین‌شده آن کاملاً آشکار است. ۲ بهانه اصلی این رژیم، یعنی تهدید احتمالی گروه‌های مسلح و توافقات نظامی سوریه با ترکیه، پایه و اساسی ندارد. گروه‌های مسلح موجود از قدرت تأثیرگذاری محدودی برخوردارند و در شرایطی که اقتصاد سوریه در وضعیت بحرانی به‌سر می‌برد و این کشور زیر فشار تحریم‌های بین‌المللی قرار دارد، خطر واقعی برای رژیم صهیونیستی محسوب نمی‌شوند.
درباره توافقات نظامی با ترکیه نیز اگرچه آنکارا تمایل به چنین همکاری‌هایی دارد، اما دولت جدید سوریه اشتیاقی برای پیش‌برد آن‌ها نشان نداده است. حتی اگر چنین توافقی نیز صورت گیرد، آنکارا علاقه‌مند به تقابل با رژیم صهیونیستی نیست و طبق توافق با مسکو، مجاز به انتقال سامانه‌های موشکی «اس-۴۰۰» به سوریه نخواهد بود.
ترکیه کاملاً از مرزهای مجاز در تنش با رژیم صهیونیستی، چه در خاک سوریه و چه خارج از آن، آگاه است و از هرگونه رویارویی با تل‌آویو پرهیز می‌کند. این رفتار، از آغاز بحران سوریه و حمایت ترکیه از گروه‌های مخالف حکومت اسد، به‌وضوح مشهود بوده و در مقابل، رژیم صهیونیستی نیز تلاشی برای هدف‌قراردادن نیروهای ترکیه در سوریه نکرده است.
هدف اصلی آنکارا، حفظ روابطی سازنده با دولت سوریه برای تحقق چند هدف مشخص است؛ تقویت مناسبات سنتی میان دو کشور همسایه با اشتراکات تاریخی، همزیستی جمعیتی، وجود حدود سه میلیون آواره سوری در ترکیه و تبادلات اقتصادی دیرینه و همچنین، تأمین امنیت مرزی با مقابله با تهدیدات ناشی از حضور عناصر پ.ک.ک در خاک سوریه ازجمله این اهداف تلقی می‌شوند.
دولت جدید سوریه نیز تمایلی به گسترش روابط با آنکارا فراتر از چارچوب حسن همجواری، همکاری اقتصادی و امنیت مرزی ندارد و به‌خوبی می‌داند که هرگونه توافق نظامی راهبردی با ترکیه، ممکن است واکنش منفی رژیم صهیونیستی، آمریکا و اروپا را به همراه داشته باشد و به تداوم تحریم‌های بین‌المللی منجر شود.
از همین رو، نخستین سفر خارجی احمد الشرع به عربستان سعودی و نه ترکیه صورت گرفت؛ اقدامی که حامل پیامی سیاسی روشن بود. منابعی در دمشق نیز گزارش داده‌اند که دولت جدید سوریه علاقه‌ای به امضای توافق نظامی برای تأسیس پایگاه‌های ترکیه‌ای در خاک خود ندارد.
یک منبع نظامی سوری نیز اعلام کرده است که هاکان فیدان و دیگر مقامات ترکیه، در دیدار پیشین خود با احمد الشرع، گفته‌اند که آنکارا به‌دقت در حال بازبینی گام‌های خود برای انعقاد توافق دفاعی مشترک است تا از هرگونه واکنش منفی واشنگتن جلوگیری کند؛ موضوعی که طی روزهای آینده، و به‌ویژه از طریق توقف یا ادامه حملات هوایی رژیم صهیونیستی به سوریه، شفاف‌تر خواهد شد.
انتهای پیام
