به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری خبرآنی، آلودگی هوا اغلب با بیماری‌های تنفسی، مشکلات قلبی و سایر مسائل جسمی مرتبط دانسته می‌شود اما تحقیقات جدید نشان می‌دهد که حتی قرار گرفتن کوتاه‌مدت در معرض ذرات معلق (PM) می‌تواند عملکردهای مغزی را مختل کند.
فعالیت‌های روزمره مانند خرید از فروشگاه یا تمرکز در محیط کار ممکن است به دلیل کاهش موقت توجه و قدرت تحلیل احساسات دشوارتر شود.
مطالعه‌ای که توسط پژوهشگران دانشگاه‌های بیرمنگام و منچستر انجام شده، بینش‌های جدیدی درباره‌ی تأثیر آلودگی هوا بر مغز ارائه می‌دهد. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که مواجهه با سطوح بالای ذرات معلق می‌تواند تمرکز انتخابی و توانایی تشخیص احساسات را مختل کند، بدون توجه به نحوه تنفس فرد. این موضوع نگرانی‌های جدیدی را در مورد اثرات روانی محیط‌های آلوده، به‌ویژه در مناطق شهری، ایجاد کرده است.
تأثیر آلودگی هوا بر توانایی‌های شناختی
محققان برای بررسی اثرات آلودگی هوا، از رویکردی تجربی استفاده کردند. شرکت‌کنندگان در این پژوهش در معرض هوای پاک یا هوای آلوده ناشی از دود شمع قرار گرفتند.
آزمون‌های شناختی قبل و چهار ساعت پس از قرارگیری در معرض دود انجام شد. این آزمون‌ها برای ارزیابی عملکردهای ذهنی مختلف از جمله حافظه کاری، تمرکز انتخابی، تشخیص احساسات، سرعت روان‌حرکتی و توجه پایدار طراحی شده بودند.
نتایج نشان داد که پس از مواجهه با آلودگی، تمرکز انتخابی و تشخیص احساسات کاهش یافت. این یافته‌ها نشان می‌دهد که آلودگی هوا می‌تواند توانایی افراد را در تمرکز، مقاومت در برابر حواس‌پرتی و تفسیر نشانه‌های اجتماعی تحت تأثیر قرار دهد.
در مقابل، حافظه کاری تحت تأثیر قرار نگرفت، که نشان می‌دهد برخی فرآیندهای ذهنی در برابر آلودگی هوا مقاوم‌تر از سایر عملکردها هستند.
چگونه آلودگی هوا بر مغز تأثیر می‌گذارد؟
دانشمندان بر این باورند که التهاب ناشی از آلودگی هوا می‌تواند عامل این اختلالات شناختی باشد.
استنشاق ذرات معلق ریز موجب واکنش‌های ایمنی می‌شود که ممکن است عملکرد طبیعی مغز را مختل کند. این امر نگرانی‌هایی درباره پیامدهای طولانی‌مدت، به‌ویژه برای افرادی که روزانه در معرض سطوح بالای آلودگی هستند، ایجاد کرده است.
دکتر توماس فاهرتی از دانشگاه بیرمنگام در این رابطه می‌گوید: «مطالعه ما شواهد قانع‌کننده‌ای ارائه می‌دهد که حتی قرارگیری کوتاه‌مدت در معرض ذرات معلق می‌تواند اثرات منفی فوری بر عملکردهای مغزی ضروری برای فعالیت‌های روزمره مانند خرید هفتگی از سوپرمارکت داشته باشد.»
این اظهارات نشان می‌دهد که حتی اختلالات شناختی جزئی می‌توانند بر برنامه‌های روزمره تأثیر بگذارند. فعالیت‌های ساده‌ای مانند تهیه لیست خرید یا مدیریت تعاملات اجتماعی ممکن است در محیط‌های آلوده چالش‌برانگیزتر شوند.
پیامدهای اقتصادی و اجتماعی
کاهش توانایی‌های شناختی ناشی از آلودگی هوا فراتر از سلامت فردی، پیامدهای گسترده‌تری دارد. نیروی کاری که دچار افت تمرکز و ضعف در تصمیم‌گیری باشد، می‌تواند منجر به کاهش بهره‌وری شود. این موضوع در نهایت بر کسب‌وکارها، اقتصاد و توسعه اجتماعی تأثیر می‌گذارد.
پروفسور فرانسیس پوپ از دانشگاه بیرمنگام تأکید می‌کند: کیفیت پایین هوا رشد فکری و بهره‌وری نیروی کار را تضعیف می‌کند و این امر در دنیای پیشرفته امروز، که به توانایی‌های شناختی بالا متکی است، پیامدهای اجتماعی و اقتصادی گسترده‌ای دارد.
وی ادامه داد: کاهش بهره‌وری رشد اقتصادی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، که نشان‌دهنده‌ی نیاز فوری به مقررات سخت‌گیرانه‌تر در زمینه کیفیت هوا و اقدامات بهداشت عمومی برای مقابله با اثرات مضر آلودگی بر سلامت مغز، به‌ویژه در مناطق شهری با آلودگی بالا است.
اظهارات پروفسور پوپ نشان می‌دهد که عملکرد شناختی تنها یک مسئله‌ی فردی نیست، بلکه بر آموزش، عملکرد حرفه‌ای و ثبات اقتصادی نیز تأثیر می‌گذارد.
اهمیت عملکردهای شناختی
توانایی‌های شناختی نقش مهمی در زندگی روزمره ایفا می‌کنند و بر تصمیم‌گیری، تعاملات عاطفی و اجتماعی اثرگذارند. تمرکز انتخابی به افراد کمک می‌کند تا عوامل حواس‌پرتی را کنار گذاشته و روی کارهای مهم تمرکز کنند. به عنوان مثال، در یک فروشگاه شلوغ، تمرکز انتخابی به خریداران کمک می‌کند تا روی لیست خرید خود تمرکز کنند و دچار خریدهای غیرضروری نشوند.
حافظه کاری، که یکی دیگر از عملکردهای کلیدی مغز است، به افراد اجازه می‌دهد اطلاعات را به‌طور موقت ذخیره و پردازش کنند. این مهارت برای انجام چند کار هم‌زمان، مانند برنامه‌ریزی روزانه یا مدیریت مکالمات متعدد، ضروری است.
شناخت اجتماعی ـ عاطفی نیز به افراد کمک می‌کند تا احساسات خود و دیگران را تشخیص دهند و تفسیر کنند. این توانایی برای حفظ رفتارهای اجتماعی مناسب و واکنش به موقعیت‌های مختلف اهمیت دارد.
وقتی آلودگی هوا این عملکردها را مختل می‌کند، می‌تواند منجر به سوءتفاهم، کاهش کنترل تکانه‌ها و مشکلاتی در تعاملات اجتماعی شود.
تحقیقات بیشتر درباره آلودگی هوا و مغز
این مطالعه بر اهمیت بررسی تأثیرات بلندمدت آلودگی هوا بر عملکرد شناختی تأکید دارد.
اگرچه این پژوهش بر قرارگیری کوتاه‌مدت تمرکز دارد، اما قرار گرفتن مداوم در معرض آلودگی شدید ممکن است عواقب جدی‌تر و ماندگارتری داشته باشد. گروه‌های آسیب‌پذیر، مانند کودکان و سالمندان، می‌توانند در معرض خطر بیشتری باشند.
پروفسور گوردون مک‌فیگانز از دانشگاه منچستر می‌گوید: این مطالعه نشان‌دهنده اهمیت درک تأثیرات آلودگی هوا بر عملکرد شناختی و لزوم بررسی منابع مختلف آلودگی بر سلامت مغز، به‌ویژه در سالمندان آسیب‌پذیر، است.
تأثیرات سلامت آلودگی هوا
آلودگی هوا یکی از مهم‌ترین تهدیدات محیط‌زیستی برای سلامت انسان است و سالانه موجب میلیون‌ها مرگ زودرس می‌شود.
آلودگی هوا علاوه بر تأثیر بر بیماری‌های تنفسی و قلبی‌عروقی، در بروز بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر، پارکینسون و ام‌اس نقش دارد. افت شناختی ناشی از آلودگی می‌تواند فشار بیشتری بر سیستم‌های بهداشتی وارد کرده و کیفیت زندگی افراد را کاهش دهد.
ذرات PM2.5 به دلیل نفوذ عمیق در ریه‌ها و ورود به جریان خون، بسیار مضر هستند. در سال 2015، این ذرات به تنهایی مسئول حدود 4.2 میلیون مرگ در سراسر جهان بودند.
لزوم مقررات سخت‌گیرانه‌تر برای کیفیت هوا
با توجه به شواهد آشکار درباره تأثیر آلودگی هوا بر توانایی‌های شناختی، لازم است مقررات سخت‌گیرانه‌تری برای کنترل کیفیت هوا وضع شود.
دولت‌ها باید منابع آلودگی را کاهش داده، محدودیت‌های انتشار آلاینده‌ها را اجرا کنند و از فناوری‌های پاک حمایت نمایند.
آگاهی عمومی نیز نقش مهمی دارد. افراد می‌توانند با اجتناب از مناطق پرتردد، استفاده از تصفیه‌کننده‌های هوا و مطالبه محیط‌های شهری پاک‌تر، خطرات را کاهش دهند. اما برای بهبود پایدار کیفیت هوا، تغییرات اساسی در سطح سیاست‌گذاری ضروری است.
این مطالعه نشان می‌دهد که حتی قرارگیری کوتاه‌مدت در معرض آلودگی هوا می‌تواند بر عملکردهای ذهنی حیاتی تأثیر بگذارد. تحقیقات بیشتری برای درک اثرات بلندمدت این مسئله، به‌ویژه بر گروه‌های آسیب‌پذیر، لازم است. در عین حال، اجرای مقررات سخت‌گیرانه‌تر و اقدامات پیشگیرانه می‌تواند به کاهش مواجهه و حفاظت از سلامت شناختی کمک کند.
یافته‌های این پژوهش یادآور می‌شود که هوای پاک نه یک امتیاز، بلکه یک ضرورت برای حفظ عملکرد مغز و سلامت عمومی است.
این مطالعه در نشریه Nature Communications منتشر شده است.
انتهای پیام/
