به اعتقاد رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق بازرگانی ایران، ریشه اصلی ناترازی انرژی در کشور، تنظیم‌گری این بازار توسط نهادهای دولتی است که نظام توزیع انرژی را هم به عهده دارند.
به گزارش خبرآنی، امروز صنایع کشور با چالش ناترازی انرژی مواجه هستند که به اعتقاد رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران دلیل اصلی آن جذاب نبودن سرمایه‌گذاری در حوزه تولید انواع انرژی است که علت آن برمی‌گردد به قرار گرفتن انحصار توزیع و نظام تنظیم‌گری بازار در دست نهادهای دولتی.
فرشید شکرخدایی-رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در این رابطه، تصریح کرد: تا همین چند سال پیش، زمانیکه درباره مزیت‌های نسبی کشور صحبت می‌کردیم تا سرمایه‌گذاران را وارد بازار کنیم به انرژی ارزان و فراوان، نیروی انسانی متخصص و اقلیم پهناور اشاره می‌کردیم؛ اما امروز این مزیت‌های نسبی همگی دست‌خوش تغییر شدند و شاید دیگر مزیتی به حساب نیایند.
این فعال اقتصادی تأکید کرد: در حوزه انواع انرژی، دچار ناترازی هستیم، تعداد قابل توجهی از نیروی انسانی متخصص مهاجرت کرده و یا در حال مهاجرت هستند و از منظر اقلیم هم با کمبود آب و از بین رفتن سفره‌آب‌های زیرزمینی مواجه هستیم.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران از نقره‌داغ شدن سرمایه‌گذارانی که روی تولید انرژی متمرکز شدند، انتقاد کرد و گفت: زمانی بود که سرمایه‌گذاران وارد حوزه تولید انرژی شدند؛ اما مطالبات خود را از دولت نتوانستند دریافت کنند و همچنان بعد از گذشت چندین سال، دولت بدهی خود را به آنها پرداخت نکرده است. از سویی خریدار انحصاری انرژی تولید شده، فقط دولت است و تولیدکننده نمی‌تواند در یک بازار رقابتی محصول خود را ارائه کند.
بر اساس اظهارات شکرخدایی در طراحی حکمرانی انرژی، حق انتقال انرژی متعلق به دولت است و بخش خصوصی فقط می‌تواند در حوزه عرضه وارد شود. متأسفانه این توزیع‌کننده انحصاری در طول سالیان گذشته بسیار بد عمل کرد و موجب شد امروز با ناترازی انرژی مواجه شویم.
رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران خاطرنشان کرد: زمانی که بازار توزیع به صورت انحصاری در اختیار فردی باشد که نظام تنظیم‌گری همان بازار را هم به عهده دارد، در نهایت شرایطی ایجاد می‌شود که جذابیت تولید آن محصول از بین می‌رود.
او یادآور شد: سال گذشته شرکت توانیر بالغ بر ۶۰ هزار میلیارد تومان سود کرد و برای سال جاری هم پیش‌بینی می‌شود بین ۸۰ تا ۱۱۰ هزار میلیارد تومان سود به این شرکت تعلق بگیرد. این درحالی است که قرار نبود این شرکت سودی داشته باشد. در حقیقت اکوسیستم انرژی کشور به گونه‌ای طراحی شده که فقط در بخش توزیع که انحصار وجود دارد، سود حاصل شود.
راه‌حل ناترازی انرژی، ایجاد بازار رقابتی و نظام تنظیم‌گری مستقل است
این فعال اقتصادی راه‌حل ناترازی انرژی را در ایجاد بازار رقابتی و نظام تنظیم‌گری مستقل دانست و گفت: باید وظیفه رگلاتوری را از وزارت نیرو بگیریم و یک سیستم مستقل برای این منظور طراحی کنیم؛ علی‌رغم اینکه بخش خصوصی ۶ سال است که برای رسیدن به این هدف مهم برنامه‌ریزی کرده و یک الگو پیشنهاد داده، همچنان وزارت نیرو و نفت در برابر اجرای آن مقاومت می‌کنند.
شکرخدایی از وضعیت مشابه در روند تولید و توزیع برق، گاز و سایر انواع انرژی سخن گفت و افزود: اگر نظام تنظیم‌گری در بازار انرژی اصلاح شود، مقوله احداث نیروگاه هم جذاب می‌شود. این جذابیت، سرمایه‌گذاران جدید را دعوت می‌کند و به دنبالان مسئله ناترازی حل می‌شود. متأسفانه چون امروز تنها جذابیت حوزه انرژی در روند توزیعان است که به صورت انحصاری در اختیار دولت است، در نتیجه سرمایه‌گذاری اتفاق نمی‌افتد.
در تولید انرژی باید سبدی از انواع انرژی را مدنظر قرار دهیم
رئیس کمیسیون سرمایه‌گذاری و تأمین مالی اتاق ایران در بخش دیگری از سخنان خود ایجاد یک سبد و پرتفوی متنوع از انواع انرژی در کشور را مورد توجه قرار داد و گفت: در کنار تولید انرژی خورشیدی، باید به بحث گاز هم توجه داشت. ایران دومین ذخایر گاز دنیا را در اختیار دارد و باید از این موهبت بهره ببرد. شاید انرژی خورشیدی زودبازده باشد و در این وضعیت به کمک صنایع بیاید؛ اما به این معنا نیست که سایر منابع انرژی را فراموش کنیم.
او تصریح کرد: شاید استفاده از منابع گاز در ایران خیلی اقتصادی‌تر و به‌صرفه‌تر از سایر منابع باشد. به هرحال منظور ایجاد یک سبد متنوع و کامل در تولید انرژی و استفاده از همه ظرفیت‌های کشور است.
عضو هیات نمایندگان اتاق ایران درباره میزان سرمایه‌گذاری مورد نیاز در حوزه انرژی گفت: برای حل ناترازی‌ها به ۴۰ تا ۶۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز داریم که دولت نمی‌تواند در این حوزه کاری کند. پس تنها راه، ورود بخش خصوصی است؛ اما بخش خصوصی نگران است به محض اینکه مشکل ناترازی حل شد، مجدد انحصارگری‌ها و تنظیم‌گری‌های دولت از سرگرفته شود. بنابراین همچنان رغبتی برای ورود به این حوزه وجود ندارد.
شکرخدایی ادامه داد: اینکه ایران با این همه ظرفیت در حوزه انرژی در برخی از ماه‌های سال به واردکننده تبدیل شود، دور از شأن اوست.
انتهای پیام
