به گزارش خبرنگار اجتماعی پایگاه خبری خبرآنی، "روز جهانی پرندگان مهاجر" رویدادی است که با هدف افزایش آگاهی عمومی درباره اهمیت حفاظت از پرندگان مهاجر و زیستگاه‌های آنها در سراسر جهان برگزار می‌شود. این روز که هر سال در دو نوبت (دومین شنبه‌های ماه می و اکتبر) گرامی داشته می‌شود، فرصتی است تا توجه جهانیان را به چالش‌هایی پرندگان مهاجر از جمله تخریب زیستگاه‌ها، تغییرات اقلیمی، آلودگی و شکار غیرقانونی جلب کند.
اهمیت روز جهانی پرندگان مهاجر
پرندگان مهاجر نقش مهمی در حفظ تعادل اکوسیستم‌ها ایفا می‌کنند. آنها با انتشار دانه‌ها، کنترل جمعیت حشرات و کمک به گرده‌افشانی، به پایداری محیط‌زیست کمک می‌کنند. با این حال، مهاجرت آنها به‌دلیل فعالیت‌های انسانی با تهدیداتی جدی مواجه شده است. روز جهانی پرندگان مهاجر 2024 بر موضوع "حفاظت از مسیرهای پروازی" تمرکز دارد ، زیرا این مسیرها برای بقا و موفقیت مهاجرت حیاتی هستند.
این روز فرصتی است برای تشویق مردم و دولت‌ها به حفاظت از زیستگاه‌های طبیعی و اتخاذ سیاست‌هایی که تضمین‌کننده بقای گونه‌های مختلف پرندگان باشد. از طریق برنامه‌های آموزشی، فعالیت‌های عمومی و مشارکت‌های بین‌المللی، روز جهانی پرندگان مهاجر به ایجاد فرهنگ حفاظت از طبیعت و پرندگان در میان جوامع مختلف کمک می‌کند.
پرندگان مهاجر در ایران
ایران به‌عنوان یکی از مسیرهای اصلی مهاجرت پرندگان، سالانه میزبان بیش از 550 گونه پرنده است که تعداد زیادی از آنها مهاجر هستند. پرندگان مهاجر به دو دسته کلی تقسیم می‌شوند:
مهاجران تابستانی: پرندگانی که برای تولیدمثل در تابستان به ایران می‌آیند.
مهاجران زمستانی: پرندگانی که برای زمستان‌گذرانی از مناطق سردسیر به ایران مهاجرت می‌کنند.
ایران با داشتن تالاب‌ها و مناطق ساحلی گسترده، میزبان گونه‌های متنوعی از پرندگان مانند فلامینگوها، درناها، پلیکان‌ها، قوها و پرستوهای دریایی است که هر سال در مسیر مهاجرت خود از این مناطق عبور می‌کنند یا برای مدت طولانی در آنها اقامت می‌کنند.
اصلی‌ترین تهدیدات پرندگان مهاجر در ایران
علی‌رغم میزبانی کشور ما از گونه‌های ارزشمندی از پرندگان مهاجر، متأسفانه زیستگاه امنی برای میهمانان خود محسوب نمی‌شویم و تهدیدات گوناگونی زندگی
تخریب زیستگاه‌ها: خشکسالی، سدسازی، و کاهش سطح آب تالاب‌ها از جمله مهم‌ترین عوامل تهدیدکننده زیستگاه‌های پرندگان مهاجر در ایران است. تالاب‌ها مانند میانکاله، بختگان و هامون از جمله زیستگاه‌های مهمی هستند که به دلیل تغییرات اقلیمی و مدیریت نادرست آب، با کاهش چشمگیر منابع آبی مواجه شده‌اند.
شکار غیرقانونی: شکار پرندگان مهاجر، به‌ویژه در تالاب‌ها و مناطق ساحلی، یکی از چالش‌های جدی است. بسیاری از گونه‌های پرندگان به‌طور غیرقانونی برای فروش یا مصرف شکار می‌شوند.
آلودگی‌های محیطی: آلودگی‌های صنعتی، کشاورزی و زباله‌های انسانی می‌تواند زیستگاه‌های طبیعی را برای پرندگان مهاجر غیرقابل سکونت کند. آلاینده‌های شیمیایی و پلاستیک‌ها نیز در کاهش سلامت زیستگاه‌ها نقش دارند.
تغییرات اقلیمی: تغییرات در الگوهای دمایی و بارشی می‌تواند بر مسیرهای مهاجرت و در دسترس بودن منابع غذایی تأثیر بگذارد، که این امر تهدیدی بزرگ برای بقا و مهاجرت موفق پرندگان است.
مهاجرت و افزایش شانس بقا
در رابطه با پرندگان مهاجر، مهدی زارع خورمیزی؛ متخصص حیات وحش و تنوع زیستی به خبرآنی می‌گوید: روز جهانی پرندگان مهاجر اهمیت آنها را به ما یادآوری می‌کند و مردم را حساس می‌کند که نگاه ویژه‌ای به پرندگانی که مسافت‌های طولانی را طی می‌کنند تا زنده بمانند، دارد. مهاجرت پرندگان به‌نظر من نوعی معجزه است که طی آن پرندگانی با جثه کوچک و وزن بسیار کم مسافت‌های بسیار طولانی را طی می‌کنند تا شانس بقا پیدا کنند.
وی بیان کرد: هدف اصلی مهاجرت پرندگان افزایش شانس بقا است و پرندگان برای کاهش تنش‌ها در قلمرو, یافتن مواد غذایی و زادآوری مهاجرت می‌کنند. در کشور ما حضور 550 گونه از پرندگان تا به امروز گزارش شده است که بخش زیادی از آنها پرندگان مهاجر هستند. ایران موقعیتی جغرافیایی خاصی دارد و پرندگان مهاجر زیستگاه‌های آبی شمال و جنوب کشور را برای زمستان و تابستان‌گذرانی انتخاب می‌کنند.
وی در رابطه با سایر تهدیدات پرندگان مهاجر بیان کرد: در کشور ما پرندگان مهاجر تهدیدات بزرگتری از آلودگی نوری دارند که کشتار و صیدپرندگان در زیستگاه‌ها و خشک شدن زیستگاه‌های آبی در مرکز کشور از جمله این تهدیدات هستند. زمانی که پرندگان مهاجر قصد دارند از شمال به جنوب کشور و یا برعکس بروند در مسیر خود نیاز دارند که موقتاً در زیستگاه‌های آبی مرکز کشور ساکن شوند اما متأسفانه به دلیل زیاده‌روی بیش از حد انسان‌ها و خشکسالی‌های پی در پی, بیشتر زیستگاه‌های آبی مرکز کشور خشک شده است و پرندگان امکان سکونت در آنها را ندارد.
زارع ادامه داد: خشک شدن زیستگاه‌های آبی باعث می‌شود که پرندگان به هر استخری که می‌بینند مراجعه می‌کنند که این مورد خطر آزاررسانی توسط انسان‌ها و یا نوشیدن از آب‌های آلوده را بیشتر می‌کند. آلودگی هوا نیز بر حیات این پرندگان تأثیرگذار است و می‌تواند منجر به تلف شدن آنها شود.
وی خاطرنشان کرد: حیوان دوستی تنها به این نیست که سگ‌ها و گربه‌ها را در خانه نگهداری کنیم یا در خیابان به آنها غذا بدهیم بلکه می‌توان با خاموش کردن یک لامپ به حیات پرندگان کمک کرد. بومی‌ها و محلی‌ها نیز می‌توانند احداث سایت‌های پرنده‌نگری و گردشگری را جایگزین شکار کنند و از این طریق حتی درآمد بیشتری از شکار به دست آورند. آموزش مردم توسط رسانه‌ها و اطلاع‌رسانی درست در حفاظت از این پرندگان بسیار اهمیت دارد و اگر کاهش تقاضا برای خوردن گوشت این پرندگان کم شود, شکار آنها نیز کاهش پیدا می‌کند.
انتهای پیام/
