لزوم جذب سرمایه‌گذاری، پرداخت تسهیلات به تولید، توجه به بازارهای صادراتی و رفع موانع مالیاتی و بانکی، از جمله موضوعاتی است که تاکنون نامزدهای انتخاباتی در حوزه تولید و تجارت به آن‌ها اشاره کرده‌اند؛ با این حال به نظر می‌رسد هنوز موضوعاتی مثل نبود استراتژی صنعتی در کشور، راهکارهای توسعه صادرات غیرنفتی و رکود در بازار، مغفول مانده است.
به گزارش خبرآنی، با نزدیک شدن به چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری که قرار است هشتم تیرماه برگزار شود برنامه‌های نامزدها را در بخش تولید و تجارت بررسی می‌کنیم. این حوزه از آن جهت مهم است که با توجه به شرایط تحریم و کاهش صادرات نفت در سال‌های گذشته، تولید و صادرات غیرنفتی اهمیت بیشتری یافته است.
به طور کلی بخش تولید کشور در سال‌های اخیر با مشکلاتی از جمله در حوزه تامین مالی به علت سیاست‌های انقباضی بانک‌ها، تامین مواد اولیه، مدت زمان طولانی تخصیص ارز، وجود سامانه‌های متعدد و ضرورت یکپارچه شدن آن‌ها، دستورالعمل‌های متعدد و خلق‌الساعه، نوسانات نرخ ارز، نبود استراتژی صنعتی مشخص، مبادلات مالی بین‌المللی، رکود و کاهش تقاضا به دلیل کاهش قدرت خرید مردم مواجه بوده که به نظر می‌رسد لازم است نامزدهای انتخاباتی برنامه‌های خود را برای حل این چالش‌ها ارائه کنند.
از طرف دیگر در حوزه تجارت هم صادرات غیرنفتی ایران در سال‌های گذشته با چالش‌های متعددی روبه‌رو بوده است. وابستگی به تعداد محدودی از مقاصد صادراتی و تمرکز بر صادرات کالاهای اولیه، دو مشکل اساسی در این زمینه هستند. این امر نه‌تنها ریسک اقتصادی را افزایش می‌دهد، بلکه مانع از توسعه پایدار و ایجاد اشتغال می‌شود. بررسی آمار صادرات غیرنفتی ایران در ۱۰ سال‌گذشته نشان می‌دهد بیش از ۸۰ درصد صادرات کشور به ۱۰ مقصد عمده صادراتی تعلق داشته است. در این میان، سهم دو کشور چین و عراق به تنهایی بیش از نیمی از صادرات غیرنفتی ایران را تشکیل می‌دهد. تراز تجاری کشور در سال گذشته به ۱۶.۸ میلیارد دلار رسیده که این عدد نسبت به سال قبل از آن ۲.۶ برابر و نسبت به سال ۱۴۰۰ حدود ۳.۷ برابر شده است.
این وابستگی بالا به دو کشور، ریسک اقتصادی را به شدت افزایش می‌دهد. به عنوان مثال، هرگونه تغییر در سیاست‌های تجاری این کشورها یا بروز تنش‌های سیاسی، می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی بر اقتصاد ایران تاثیر بگذارد. به‌طور کلی وابستگی به بازارهای محدود و خام‌فروشی، دو چالش اساسی در مسیر توسعه صادرات غیرنفتی ایران هستند.
در نتیجه این مشکلات، تراز تجاری سال ۱۴۰۲ با احتساب صادرات نفت خام، خدمات فنی مهندسی و برق بیش از ۲۰.۶ میلیارد دلار بوده، اما تراز تجاری غیرنفتی (یعنی بدون احتساب نفت خام، خدمات فنی و مهندسی و برق) به حدود منفی ۱۶.۸ میلیارد دلار رسیده است. این در حالی است که کسری تراز تجاری غیرنفتی کشور در سال‌های ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به ترتیب ۴.۵ و ۶.۴ میلیارد دلار بوده که نشان می‌دهد کسری تراز تجاری کشور در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال قبل از آن ۲.۶ برابر و نسبت به سال ۱۴۰۰ حدود ۳.۷ برابر شده است. با این حال موضوع تجارت و صادرات کمتر مورد توجه نامزدها بوده و آن‌ها به ذکر نکات کلی در این رابطه بسنده کرده‌اند.
برای رسیدن به رشد باید سرمایه‌گذاری کنیم
هر یک از شش نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری هم با توجه به نقش مهم بخش تولید و تجارت در راستای سامان دهی تولید داخلی و تحولات بنیادی در اقتصاد ملی و معیشت مردم برنامه‌هایی دارند؛ برای مثال مسعود پزشکیان معتقد است: اگر می‌خواهیم به رشد برسیم باید سرمایه‌گذاری انجام دهیم زیرا بدون سرمایه‌گذاری نه اشتغال ایجاد می‌شود و نه تولید افزایش می‌یابد؛ سرمایه‌گذاری به این بستگی دارد که چه محدوده‌ای از بازار را در نظر می‌گیریم. آیا فقط کشور را می‌بینیم یا اینکه منطقه را نیز در نظر می‌گیریم؟ هرچقدر دید ما وسیع‌تر باشد طبیعی است رشد افزایش بیشتری را تجربه می‌کند.
وی گفت: قدم اول این است که مردم را در اقتصاد شریک کنیم. ما نمی‌توانیم با قوانین خلق الساعه به بازارهای منطقه دست پیدا کنیم. باید ثبات در برخورد تولید کنندگان و نخبگان داشته باشیم. اگر این کارها را انجام دهیم میتوانیم به رشد ۸ درصد برسیم. اگر سرمایه گذار به ما اعتماد کند، سرمایه از کشور خارج نمی‌شود.
زنجیر به پای تولید بسته‌ایم
محمدباقر قالیباف هم در بخشی از صحبت‌های خود به هدررفت در حوزه انرژی، ناترازی در بانک‌ها، مشکلات مربوط به پرداخت تسهیلات به تولید، لزوم اصلاح زنجیره تولید و بازار سرمایه اشاره و تاکید کرد گشایش سرمایه‌گذاری خارجی و ورود سرمایه‌های حبس‌شده در بانک‌ها به تولید را دنبال می‌کنم.
قالیباف با بیان اینکه «زنجیر به پای تولید بسته‌ایم» گفت: در حوزه مربوط به بیمه نهاد مستقل برای حوزه دادرسی بیمه پیش بینی شده است و در حوزه مالیات هم دستگاه بخش دولتی تعیین تکلیف می‌کند؛ لذا تلاش شده تا از این مسیر زمینه را برای امنیت سرمایه‌گذاری ایجاد کنیم. اگر این موارد در تولید و زیرساخت‌ها اجرایی شود دیگر لازم نیست قیمت‌ها دستوری کنترل شود.
وی ادامه داد: مداخله دولت باید جایی باشد که قیمت تمام شده را در چرخه تولید کنترل کند نه اینکه در حوزه بانکی سود ۳۰ درصد دهد، اما تولید کننده حتی ۱۰ درصد سود نمی‌برد. این یعنی چرخه دچار اشکال است.
بازکردن فضا برای مردم در عرصه‌های تولید
اعتقاد علیرضا زاکانی هم این است که مردم باید در همه حوزه‌ها حضور داشته باشند و درحوزه‌های فرهنگی، اقتصادی، سیاسی، آموزشی و تعاونی و دیگر حوزه‌ها، کشور باید به نفع مردم قوی شود و دولت فضا را باید برای حضور مردم در عرصه های تولیدی، اقتصادی و تعاونی باز کند.
وی با بیان اینکه مالیات باید در خدمت تولید قرار بگیرد نه اینکه شیره تولید را بگیرد، تصریح کرد: در بنگاه‌های کوچک و اصناف باید با اغماض نگاه کرد اما باید با گردن کلفت‌های فراری از مالیات از طریق هوشمندسازی نظام مالیاتی برخورد کرد باید شفافیت مالیاتی ایجاد کرد تا جریان تولید کشور تضعیف نشود.
کاندیدای انتخابات ریاست جمهوری گفت: ما نیازمند بسته های مشخصی برای رفع موانع و تسهیل تولید هستیم، ما مثل زمان دفاع مقدس که امام فرمود جنگ در راس امور است الان تولید در راس امور است و اگر به مردم تکیه کنیم خیلی از مشکلات برطرف می شود.
دستاورد دهه ۹۰ در کارخانه ها و اقتصاد مانند برجام هیچ بود
سعید جلیلی هم در گفت‌وگوی تلویزیونی خود به عملکرد برخی دستگاه های دولتی در واردات از خارج به جای خرید از داخل اشاره کرده و گفته که در هپکو مطرح شد که این کارخانه بیشتر از ۱۰۰۰ دستگاه ماشین آلات تولیدی دارد و دولت باید کمک کند تا این روند متوقف نشود تا در همین اراک تولید انجام شود و نیازی به واردات نباشد. هپکویی که زمانی ۱۸۰۰ ماشین‌آلات راهسازی تولید می‌کرد، نزدیک به صفر تولید داشت و یا همین‌جا که سالانه ۴۴ هزار تن در سال تولید می‌کرده ماهانه ۷۰ تن و تقریباً سالانه ۸۰۰ تن تولید داشت.
جلیلی بیان کرد: واقعاً آنچه درباره برجام دنبال می‌کردند و تقریباً هیچ، دستاورد دهه نود در کارخانه‌ها و اقتصاد هم شبیه برجام تقریباً هیچ بود.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: توسعه اقتصاد دریا محور از اولویت‌های دولت من است که البته جزو سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری در همین سال گذشته است. امروز دریا یک منبع برای تولید و نقش آفرینی در تحولات جدید بین المللی است. خیلی از مسائل اقتصادی کشور را میتوان زیر چتر اقتصادی دریا محور سامان داد.
جلیلی گفت: اگر صحبت از جهش تولید می‌کنیم یکی از بحث‌های بسیار مهم فرجام تولید است. فرجام تولید صادرات است.
برداشتن موانع از سر بنگاه‌های اقتصادی و تولیدی
مصطفی پورمحمدی - نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری گفت: ما باید رفع موانع از سر بنگاه‌ها اقتصادی و تولیدی داشته باشیم اگر این موارد را برنداریم نباید انتظار داشته باشیم بتوانند به تولید و اقتصاد کمک کنند. درباره رشد اقتصادی هشت درصد، رشد اقتصادی ایران در پنجاه سال گذشته ۴ درصد بوده و در دهه گذشته ۲ درصد بوده و در سه سال گذشته گشایش ایجاد شده همین بوده حالا می‌خواهیم به رشد ۸ برسد. ما باید حداقل سالانه ۲۰۰ میلیارد دلار به بودجه کشور اضافه شود. ما اگر سیاست‌ها را اجرا کنیم میتوانیم نیمی از این مبلغ را از منابع خارجی تامین کنیم. اما در دولت‌های خارجی بعد ار جنگ جهانی سرمایه خارجی ایجاد کردند و توانستند بودجه را تامین کنند. یکی از مشکلات ما روابط خارجی است و تحریم‌ها یکی از مشکلات ما است که نمی‌شود برنامه را اجرا کنیم. جذب سرمایه ۱۰ میلیارد یورویی در برنامه هفتم پیش بینی شده اما چه طور قرار است انجام شود. برنامه برای بیان اهداف و آرزوها نیست.
نباید تولیدکننده را با مالیات آزار دهیم
امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی گفت: سرمایه‌گذاری خارجی نیز در کشور با مشکلات زیادی همراه بوده است و دولت‌ها در کسب سرمایه‌گذاری خارجی موفق نبوده‌اند. منابع دولت باید برای سرمایه‌گذاری خارجی و خصوصی جذابیت داشته باشد و محیط کسب و کار برای مردم و بخش خصوصی بهبود بخشیده شود.لازم نیست خودرو را خودمان تولید کنیم. بلکه میتوان مشارکتی با کشورهای دیگر این موضوع را انجام داد. در این صورت رشد اقتصادی منطقه نیز افزایش پیدا خواهد کرد.
نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: نباید تولیدکننده را با مالیات آزار بدهیم. مالیات‌های هوشمند را باید با مالیات بر درآمد جایگزین کنیم.
در ادامه می‌توانید دیدگاه نامزدهای انتخاباتی را در حوزه تولید و تجارت به تفصیل مشاهده کنید.
انتهای پیام
