حسین اکبری در گفت‌وگو با سرویس‌خبری مهر اظهار داشت: در پایش های میدانی و هوایی اوایل بهار ۱۴۰۳ حداقل ۲۰۰ فلامینگو به عنوان پرنده شاخص در تالاب گاوخونی مشاهده شده و با توجه به اینکه بخشی از آنها در عمق تالاب و دوردست حضور دارند، جمعیت این پرنده مهاجر در تالاب بیش از ۳۰۰ بال فلامینگو برآورد می‌شود که در حال لانه گزینی و تخم گذاری هستند.
وی خاطرنشان کرد: با توجه به اینکه در آغاز فصل بهار قرار داریم و رفتار غریزی این پرندگان، فلامینگوها کلونی‌هایی در تالاب برای تخم‌گذاری ایجاد کردند و در این شرایط اگر بعد از اتمام توزیع آب کشاورزی شرق اصفهان بخشی از حقابه زیست‌محیطی برای تالاب گاوخونی رهاسازی نشود، با توجه به اینکه هوا نیز رو به گرما است، رطوبت تالاب به سرعت خشک خواهد شد و آسیب جدی زیست محیطی برجا خواهد گذاشت.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط‌زیست استان اصفهان افزود: این پرندگان به امید اینکه این آب در تالاب پایدار است فرآیند لانه‌سازی و تخم‌گذاری را انجام دادند و اگر تا زمانی که به ثمر برسد و جوجه‌ها به دنیا بیایند با پهنه خشکی مواجه شوند خسارت زیست محیطی بالایی رخ خواهد داد ضمن اینکه از نظر اخلاقی نیز صحنه خوبی نیست.
جوجه‌آوری فلامینگوها تا خرداد طول می‌کشد
اکبری ابراز داشت: از منظر قانونی و اخلاقی لازم است که همکاری بیش از پیش و هم افزایی سریع‌تری برای رهاسازی حقابه تالاب گاوخونی در استان صورت گیرد و امید است پرندگانی که به این تالاب پناه آوردند، بتوانند جوجه آوری را به ثمر برسانند و پیش از اینکه هوا بسیار گرم شود و تا خرداد ماه این فرآیند را تکمیل کرده و به مسیر مهاجرت ادامه دهند و با همکاری جمعی شاهد مرگ و میر این پرندگان نباشیم.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان با اشاره به اینکه فرآیند ایجاد کلونی و تخم‌گذاری فلامینگوها حدود ۲۰ روز طول می‌کشد، افزود: تخم گذاری که انجام شد حدود ۱۰ تا ۱۵ روز طول می‌کشد که به ثمر برسد و بزرگ کردن جوجه‌ها نیز با توجه به نوع گونه فلامینگو به حدود سه تا چهار هفته زمان نیاز دارد تا توان پرواز پیدا کنند و اگر این فرآیند از هم اکنون آغاز شده باشد خرداد ماه تکمیل خواهد شد.
بهبود شرایط چرخه غذایی در تالاب گاوخونی
اکبری درخصوص وجود منابع غذایی فلامینگوها و سایر پرندگان مهاجر در تالاب توضیح داد: تنوع پرندگان کنار آبزی و آبزی بالاست و نوع تغذیه‌ها نیز متفاوت است اما هم اینک منابع غذایی مورد نیاز این پرندگان به تناسب آبی که در تالاب وجود دارد، در اختیار است.
وی خاطرنشان کرد: حدود هشت میلیون مترمکعب آبی که آذر ماه ۱۴۰۲ برای گاوخونی رهاسازی شد، باعث شده که حیات وحش جانوری- گیاهی وابسته به آب که در چرخه غذایی این پرندگان است، در تالاب شرایط بهتری پیدا کند از جانداران بسیار کوچک و ذره‌بینی تا موجودات بزرگ‌تر در چرخه غذایی این پرندگان وجود دارد.
معاون محیط‌زیست طبیعی اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان اضافه کرد: فلامینگوها نیز از جانداران ذره‌بینی که در آب و گل تالاب وجود دارد، تغذیه می‌کنند و این گونه‌ها متفاوت از پرندگانی مثل حواصیل و لک لک هستند که شکارگر بوده و از جاندارانی بزرگ‌تر مانند قورباغه و ماهی تغذیه می‌کنند.
اکبری افزود: پس از راه‌سازی آب در آذر ماه سال گذشته مقداری زهاب کشاورزی به میزان ۷۰ لیتر بر ثانیه به سمت تالاب جاری بوده که همین امر باعث شده منابع غذایی پرندگان، به رغم سال‌ها خشکی در تالاب تأمین شود.
گاوخونی زیست‌بوم آبی مادر برای پرندگان مهاجر است
وی خاطرنشان کرد: در پایش‌های صورت گرفته در پهنه تالاب گاوخونی به جز فلامینگو که گونه شاخص محسوب می‌شود، پرندگانی دیگر از انواع آبزی و کنارآبزی نظیر خانواده حواصیل‌ها، اِگرگ و آبچلیک‌ها به تعداد قابل توجهی مشاهده شده است.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل محیط‌زیست اصفهان تصریح کرد: تالاب بین المللی گاوخونی ارزش‌های بوم شناختی بسیار زیادی دارد و منطقه‌ای است که زیست بوم آبی مادر برای پرندگان مهاجر محسوب می‌شود و به لحاظ اهمیت تنوع زیستی مخصوصاً پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبری، زیستگاهی راهبردی است زیرا در مرکز کشور و در چهارراه مسیرهای عمده پرندگان مهاجر قرار گرفته است.
اکبری با اشاره به اینکه گاوخونی تالابی پهناور با ۴۷ هزار هکتار وسعت در قلب فلات مرکزی است، افزود: خود رودخانه زاینده رود در شرق اصفهان پوشش و مصب تالاب تنوع گیاهی خیلی مناسبی دارد که برای پرندگان مهاجر جذاب است.
وی خاطرنشان کرد: آذر ۱۴۰۲ در نهایت پس از چندین سال وقفه با پیگیری‌ها و همکاری جمعی که در استان شکل گرفت و محیط زیست از طریق روند قضائی و شورای نظارتی و در سطوح مختلف پیگیر بود و هم افزایی بین دستگاهی و کمک صنف کشاورزی و مردم ورزنه ۸ میلیون آب به تالاب گاوخونی رسید که چهار درصد تالاب را مرطوب کرد و در قسمت شمالی و نزدیک مصب آن مقداری با عمق بسیار کم آبدار شد و همین اندک آب با توجه به آن ارزش‌ها و جذابیت‌هایی که تالاب گاوخونی دارد اتفاق مبارکی بود که پرندگان مهاجر دوباره جذب این پهنه آبی شوند.
معاون محیط‌زیست طبیعی و تنوع زیستی اداره کل حفاظت محیط زیست اصفهان تصریح کرد: تالاب گاوخونی علی رغم اینکه ۲۳ سال آب دریافت نکرده و خشک بوده است و انتظار عمومی بر این است که حیاتی نداشته باشد، با توجه به ارزش‌های بوم شناختی و موقعیت بسیار حساس و مسیر مهاجرت همیشه جذاب است و این مهم مسؤولیت ما را بسیار سنگین می‌کند که هر قدمی برای احیای آن برداریم هنوز دیر نیست و فکر می‌کنم اگر یک قدم جهت تأمین حقابه و احیای تنوع زیستی منطقه برداشته شود می‌توان امیدوار بود که تصاعدی برگردد.
اکبری ابراز داشت: گاوخونی چنین ویژگی را دارد که به رغم ضربه‌های بسیاری که طی سال‌های گذشته خورده است اما هنوز می‌توان نقش تالاب و علائم حیاتی این اکوسیستم بی نظیر را رؤیت کرد.
ضرورت رهاسازی بخشی از حقابه گاوخونی در بهار امسال
وی با تاکید بر اینکه احیای تالاب مستلزم تأمین حقابه است، ادامه داد: طبق تفاهم نامه‌ای که با شرکت آب منطقه‌ای اصفهان داشتیم مقرر شد پاییز و زمستان حقابه‌ای برای تالاب رهاسازی شود که در پاییز ۲۰ میلیون مترمکعب می‌بایست تأمین می‌کردند اما هشت میلیون مترمکعب تحقق یافت و برای زمستان و بهار نیز قرار شد متناسب با بارش‌ها و ذخیره سد بخشی از حقابه تالاب اختصاص یابد.
معاون محیط‌زیست اصفهان افزود: متأسفانه بارش‌های پاییز و زمستان به جز اسفندماه در سرشاخه‌ها و سراسر حوضه زاینده‌رود مطلوب نبود و ذخیره سد زاینده‌رود که مبنای رهاسازی آب است تا ۲۵ بهمن سال گذشته به کمترین میزان ممکن رسید.
اکبری با بیان اینکه ما در سطوح ملی و استانی پیگیر بودیم که اگر آبی در زمستان برای کشاورزی شرق اصفهان توزیع شد بخشی نیز برای تالاب هم رهاسازی شود، اظهار داشت: با توجه به سه- چهار نوبت بارندگی رهاسازی آب برای کشاورزی تا اوایل فروردین امسال به تعویق افتاد و ما هم قبل از عید نوروز مکاتباتی با مسؤولان استان داشتیم و همچنان پیگیری و رایزنی می‌کنیم که پس از توزیع آب کشاورزی یک نوبت رهاسازی آب برای تالاب داشته باشیم.
وی تصریح کرد: رهاسازی حقابه تالاب گاوخونی به دو علت بسیار اهمیت دارد زیرا به لحاظ قانونی حق آبه محیط‌زیست اولویت دوم بعد از شرب است باید به این اولویت توجه کرد و دوم شرایط خاص امسال با توجه به رهاسازی آذر ماه و مهاجرت بهاره پرندگان سبب ورود جمعیت بالای پرندگان مهاجر و گونه شاخص فلامینگو به تالاب شده و جوجه آوری خواهند داشت و از این رو به لحاظ قانونی و اخلاقی تأمین بخشی از حقابه تالاب طی بهار امسال ضروری است.
به گزارش سرویس‌خبری مهر، تالاب بین‌المللی گاوخونی در زمان پرآبی خود تا دو دهه پیش سالانه میزبان بیش از ۳۰ هزار بال فلامینگو و صدها هزار انواع پرندگان مهاجر آبزی و کنار آبزی بود.
تالاب بین المللی گاوخونی، عروس تالاب‌های ایران یکی از پُراهمیت‌ترین تالاب‌های کشور است که در تیر ۱۳۵۲ در کنوانسیون رامسر ثبت جهانی شد.
گاوخونی با وسعت ۴۷ هزار هکتار در نقطه پایانی زاینده‌رود در جنوب شرقی استان اصفهان و ۲۰ کیلومتری شهر ورزنه قرار دارد. روند خشکی تالاب گاوخونی از سال ۱۳۷۸ شروع شروع شد و در ۲ دهه اخیر به دلیل نبود آب، بسیاری از زیستمندان این تالاب از جمله ماهی‌ها، وُحوش، خزندگان و انواع پرندگان بومی آن از بین رفته‌اند.
