به گزارش پایگاه خبری خبر آنی، به نقل از ستاد حقوق بشر، ارتقای جایگاه و موقعیت زنان در نظام اداری و در عرصه‌های مدیریتی و تصمیم‌سازی، یکی از شاخص‌های مهم حقوق بشری در ارزیابی حمایت و ارتقای حقوق زنان به شمار می‌آید.
پس از انقلاب اسلامی ایران، با افزایش آگاهی و گسترش آموزش عالی برای زنان و ارتقا توانمندی‌های آنان، سهم زنان در مشارکت‌های سیاسی و اجتماعی تحول و توسعه گسترده‌ای یافت، به طوری که مشارکت سیاسی و حضور در مناصب تصمیم‌گیری توأمان به عنوان حق و تکلیف برای زنان مورد شناسایی قرار گرفته است.
علاوه بر پرداختن به این مهم در قانون اساسی، اسناد بالادستی و سیاست‌های کلی نظام، رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز به کرات بر اهمیت حضور زنان در جامعه و مسئولیت‌های اجتماعی و نقش‌آفرینی این قشر مهم از جامعه تأکید فرموده‌اند. در دیدار اخیر معظم‌له با اقشار مختلف بانوان در دی ماه ۱۴۰۲، ایشان در این خصوص فرمودند: «حضور زنان در مشاغل مختلف مدیریتی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی هیچ محدودیتی ندارد و ملاک، شایسته‌سالاری است. در جایی مانند وزارت یا نمایندگی مجلس اگر بانوی مجرّب و کارآمد بهتر و شایسته‌تری وجود دارد، از نظر اسلام هیچ محدودیتی برای تصدّی او وجود ندارد».
قوانین و مقررات حمایت از مشارکت زنان در عرصه‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری
قوانین و مقررات مصوب در کشورمان از جمله قانون اساسی، سیاست‌های کلی نظام اداری، ابلاغی مقام معظم رهبری سال ۱۳۸۹، منشور حقوق ومسؤلیت‌های زنان در جمهوری اسلامی ایران، مصوب ۱۳۸۳، قانون مدیریت خدمات کشوری، مصوب ۱۳۸۶، سند چشم‌انداز جمهوری اسلامی ایران در افق ۱۴۰۴، مصوب ۱۳۸۲، دستورالعمل شورای عالی اداری، مصوب ۱۳۹۶، منشور حقوق شهروندی، مصوب ۱۳۹۵، همگی بر حق مشارکت زنان در سیاستگذاری، قانونگذاری، مدیریت، اجرا و نظارت در عرصه‌های مختلف اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، و رشد شخصیت و ارتقا جایگاه زنان در عرصه‌های مدیریتی و تصمیم‌گیری تاکید دارند.
وضعیت بکارگیری زنان در نظام اداری جمهوری اسلامی ایران
بر اساس سالنامه آماری نظام اداری کشور آمار کل کارکنان رسمی، پیمانی، قرارداد کار معین و کارگری دستگاه‌های اجرایی کشور در پایان سال ۱۴۰۱، تعداد ۲۲۴۶۳۹۷ نفر می‌باشد که از این تعداد ۱۲۴۷۵۵۹ نفر معادل ۵۶ درصد مرد و ۹۹۸۸۳۸ نفر معادل ۴۴ درصد زن می‌باشند. بر این اساس، در نظام اداری ایران عدالت جنسیتی در استخدام و بکارگیری نیروی کار کاملاً مشهود است.
همچنین آمار کارکنان نظام اداری به تفکیک دستگاه اجرایی و جنسیت در پایان سال ۱۴۰۱، نشان می‌دهد که ۴۵/۹۰ درصد از شاغلین زن در قوه مجریه، ۲۲/۹۸ درصد در قوه قضائیه، ۱۳/۳۱ درصد در قوه مقننه و در نهادهای خارج از قوای سه‌گانه ۱۷/۸۱ درصد مشغول به فعالیت بوده‌اند.
وضعیت به‌کارگیری زنان در سطوح مدیریتی و تصمیم‌گیری نیز نشان از روند رشد انتصاب زنان در پست‌های مدیریتی کشورمان طی سال‌های اخیر دارد. بر این اساس، انتصاب زنان در مشاغل مدیریتی در سال ۱۴۰۲ نسبت به سال ۱۳۹۹ رشد بیش از دو برابری داشته است و از ۱۹۵۹۷ نفر در سال ۱۳۹۹، به ۴۲۳۹۶ نفر در سال ۱۴۰۲ رسیده است.
ارزیابی مشارکت زنان در جمهوری اسلامی ایران در سطوح مختلف مدیریتی
در این گزارش، مشارکت زنان در جمهوری اسلامی ایران در سطوح مدیریتی و در امور مختلف سیاسی، علمی، فرهنگی، اجتماعی، رفاه و سلامت، اقتصادی و زیربنایی و حقوقی و قضائی مورد ارزیابی قرار گرفته است. سطوح مدیریتی بررسی شده شامل مدیران سیاسی و مدیران حرفه‌ای به شرح ذیل است:
الف) مدیران سیاسی: به استناد ماده ۷۱ قانون خدمات کشوری سمت‌های مدیریت سیاسی، مانند رؤسای سه قوه؛ معاون اول رئیس جمهور و اعضای شورای نگهبان؛ وزرا، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و معاونین رئیس جمهور؛ استانداران و سفرا و معاونین وزرا به عنوان مقام شناخته می‌شوند.
ب) مدیران حرفه‌ای (صف، عملیاتی، ستاد) شامل مدیران ارشد، میانی و پایه می‌شود.
در این گزارش معاونین وزرا، معاونین سازمان، مشاورین وزرا، مشاوران معاونین رئیس جمهور، مشاوران رئیس سازمان و همترازان آنان به عنوان مدیران ارشد، مدیران کل و معاونین، رؤسای مراکز، امور و هم ترازان آنان به عنوان مدیران میانی، و تمامی رؤسای ادارات و معاونین آنان، کارشناسان مسئول و همه هم ترازان آنان در گروه مدیران پایه، عملیاتی و کارشناسان مسؤول محاسبه شدند.
مدیریت زنان در دستگاه‌های مرتبط با امور سیاسی
در این بخش وضعیت مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در مجلس شورای اسلامی، معاونت امور مجلس رئیس جمهور، وزارت کشور و وزارت امور خارجه، به عنوان دستگاه‌های مرتبط با امور سیاسی مورد بررسی قرار گرفته است.
در مجلس شورای اسلامی تعداد مدیران سیاسی زن تا دی ماه ۱۴۰۲ به ۱۶ نفر رسیده است و در معاونت امور مجلس رئیس جمهور تعداد مدیران ارشد، مبانی، پایه و عملیاتی به ۱۱ نفر، در وزارت امور خارجه تعداد مدیران سیاسی، ارشد، مبانی، پایه و عملیاتی به ۲۶ نفر، در وزارت کشور تعداد مدیران زن به ۴۰۲ نفر و در مجموع تعداد مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه‌های مرتبط، به ۴۵۵ نفر رسیده است.
وضعیت انتصاب بانوان در سطوح مدیریتی در استانداری‌ها و سایر سازمان‌ها و نهادهای استانی
از جمله موارد حضور زنان در ساختار قدرت و مشارکت سیاسی می‌توان به انتصاب آنان به عنوان فرماندار، شهردار، بخشدار، مدیرکل امور بانوان استانداری‌ها و … اشاره کرد. مجموع تعداد بانوان انتصاب یافته در سطوح مدیریتی در پست‌های زیرمجموعه استانداری‌ها و سایر سازمان‌ها و نهادهای استانی به تفکیک استان‌ها تا آبان‌ماه ۱۴۰۲، به ۷۵۱۱ نفر رسیده و مجموع تعداد بانوان در سطوح مدیریتی در وزارت کشور و استانداری‌های سراسر کشور تا آبان‌ماه ۱۴۰۲، به ۴۰۲ رسیده است.
مدیریت زنان در دستگاه‌های مرتبط با امور علمی، فرهنگی و اجتماعی
در این بخش، وضعیت مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه‌های مرتبط با امور علمی، فرهنگی و اجتماعی یعنی سازمان تبلیغات اسلامی، سازمان صدا و سیما، سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران، دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، وزارت آموزش و پرورش، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، وزارت ورزش و جوانان، معاونت رئیس جمهور در امور زنان و خانواده، سازمان نهضت سوادآموزی، سازمان فنی و حرفه‌ای، بنیاد شهید و امور ایثارگران، جمعیت هلال احمر کشور، کمیته امداد امام خمینی (ره)، شهرداری تهران، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، سازمان ثبت احوال کشور، معاونت علمی و فناوری رئیس جمهور و بنیاد ملی نخبگان و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری مورد بررسی قرار گرفته است که در مجموع تعداد مدیران زن در دستگاه‌های فوق به ۶۱۷۱ نفر رسیده است.
بر اساس این گزارش، تعداد ۴۸۰ هزار زن فرهنگی شاغل در حوزه‌های مختلف در وزارت آموزش و پرورش مشغول به کارند که از این میزان، ۳۲ هزار نفر در سطوح مختلف مدیریتی مدارس مشغول به فعالیت هستند. این آمار، در آمار کل مدیریتی زنان لحاظ نشده است.
مدیریت زنان در دستگاه‌های مرتبط با امور رفاه و سلامت
در این بخش، وضعیت مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه‌های مرتبط با امور رفاه و سلامت، یعنی سازمان تأمین اجتماعی، وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، سازمان انتقال خون، سازمان بهزیستی کشور، سازمان دامپزشکی کشور و سازمان حفاظت محیط زیست مورد بررسی قرار گرفته است. تعداد مدیران زن انتصابی در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه‌های مرتبط با امور رفاه و سلامت تا دی ماه ۱۴۰۲، به تعداد ۱۶۲۸۳ نفر رسیده است که در جدول زیر به تفکیک دستگاه‌ها نمایش داده شده است.
مدیریت زنان در دستگاه‌های مرتبط با امور اقتصادی و زیربنایی
وضعیت مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه‌های مرتبط با امور اقتصادی و زیربنایی، یعنی سازمان برنامه و بودجه کشور، سازمان انرژی اتمی ایران، سازمان ملی استاندارد ایران، بنیاد مستضعفان انقلاب اسلامی، بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، وزارت امور اقتصادی و دارایی، وزارت صنعت، معدن و تجارت، وزارت نفت، وزارت نیرو، وزارت راه، مسکن و شهرسازی، بانک کشاورزی، سازمان ملی بهره‌وری، مرکز آمار ایران، دیوان محاسبات کشور، سازمان انرژی اتمی ایران، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، پست بانک، وزارت جهاد کشاورزی، معاونت اجرایی رئیس جمهور و سازمان امور اداری و استخدامی کشور مورد بررسی قرار گرفته است. مجموع تعداد مدیران انتصابی زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه‌های مرتبط با امور اقتصادی و زیربنایی تا دی ماه ۱۴۰۲، به ۱۳۰۱۵ نفر رسیده است.
مدیریت زنان در دستگاه‌های مرتبط با امور حقوقی و قضائی
وضعیت مدیران زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه‌های مرتبط با امور حقوقی و قضائی، یعنی در قوه قضائیه و دادگستری‌های سراسر کشور، وزارت دادگستری، دیوان عدالت اداری، سازمان بازرسی کل کشور، سازمان ثبت اسناد و املاک کشور، سازمان زندان‌ها و اقدامات تأمینی و تربیتی کشور، سازمان پزشکی قانونی، سازمان قضائی نیروهای مسلح، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز و ستاد مبارزه با مواد مخدر مورد بررسی قرار گرفته است. مجموع تعداد مدیران انتصابی زن در سطوح مختلف مدیریتی در دستگاه‌های مرتبط با امور حقوقی و قضائی تا دی ماه ۱۴۰۲، به ۶۴۷۱ نفر رسیده است که در جدول زیر این تعداد به تفکیک نمایش داده شده است.
