سیاست دولت سیزدهم در شرایط تحریم افزایش قراردادهای تولید بار اول بوده که در این بخش وزارت نفت با امضای بیش از ۵۴ قرارداد با ۴۳ شرکت دانش‌بنیان طی دو سال گذشته، مقام نخست را در کل سازمان‌های کشور در بخش ساخت بار اول به‌دست آورده است.
به‌گزارش خبرآنی، ۶۵ درصد کل قراردادهای ساخت بار اول بین همه دولت‌ها تاکنون، طی دو سال و اندی فعالیت دولت سیزدهم اجرا شده است؛ درواقع یکی از عرصه‌هایی که در دولت سیزدهم شتاب گرفته استفاده از ظرفیت شرکت‌های دانش‌بنیان است و وزارت نفت دولت سیزدهم در این زمینه پروژه‌هایی که سال‌ها روی زمین مانده بود و عدم‌النفع آنها به چند میلیون بشکه نفت می‌رسید را فعال و در عین حال و به فعال شدن شرکت‌های دانش‌بنیان کمک کرد.
بر این اساس، در دولت سیزدهم نگاهی ویژه به شرکت‌های دانش‌بنیان به‌وجود آمده است که تسهیل‌گری در ورود شرکت‌های دانش‌بنیان به صنعت نفت و اضافه شدن آنها به فهرست بلند سازندگان صنعت نفت، همچنین ارائه امتیازهای ویژه در ارزیابی شرکت‌ها برای ورود به فهرست بلند منابع نفت تا حمایت‌هایی از جنس پشتیبانی و تدارکات، صادرات خدمات فنی مهندسی و تجاری‌سازی و حمایت در بازار داخلی از جمله این موارد است که جداگانه مورد توجه قرار گرفته‌اند.
همکاری ۶۶۳ شرکت دانش‌بنیان با صنعت
هم‌اکنون افزون بر ۶۶۳ شرکت دانش‌بنیان با صنعت نفت در ارتباط و همکاری هستند، این تعداد از رقم ۵۰۰ شرکتی که وزیر نفت در ابتدای امسال اعلام کرد، بیشتر شده است. همچنین حدود ۴۲۰ شرکت دانش‌بنیان در فهرست بلند وزارت نفت قرار دارند و بقیه شرکت‌ها در پروژه‌های پژوهشی صنعت نفت فعال هستند و فعالیت‌های پژوهشی مورد تأیید صنعت نفت را انجام می‌دهند.
رشد تعداد شرکت‌های دانش‌بنیان نشان می‌دهد دولت سیزدهم به‌صورت عملی موضوع حمایت از دانش‌بنیان‌ها را اجرایی کرده است و در توضیح بیشتر باید گفت طبق تقسیم‌بندی معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری، حدود ۱۸۹ مورد از این شرکت‌ها نوپا، ۳۳۶ مورد نوآور و ۱۳۸ شرکت دیگر فناور هستند.
امضای بیش از ۵۴ قرارداد در بخش ساخت بار اول
بر اساس آمارهای معاونت علمی فناوری ریاست‌جمهوری، وزارت نفت در بخش ساخت داخل در دو سال گذشته مقام نخست را در کل سازمان‌های کشور در بخش ساخت بار اول به‌دست آورده است؛ در بخش ساخت بار اول بیش از ۵۴ قرارداد را به امضا رسانده‌ایم که طرف قراردادمان ۴۳ شرکت دانش‌بنیان است.
آنطور که مدیرکل نظام تأمین و تجاری‌سازی فناوری وزارت نفت اعلام کرده این میزان قرارداد افزون بر ۶۵ درصد کل قراردادهای بار اولی است که تاکنون در همه دولت‌ها اجرا شده است، همچنین ارزش قراردادهای تولید بار اولی که تاکنون امضا شده، بالغ بر ۸۰ میلیون دلار است که رشد ۵۰۰ درصدی نشان می‌دهد، از این رو از نظر ارزشی نیز ارزش قراردادی این تعداد قرارداد نیز ۸۰ درصد ارزش کل قراردادهای ساخت بار اول تاکنون بوده که در دولت سیزدهم رقم خورده است، همچنین در نتیجه این قراردادها، شاهد بیش از ۳۵۰ میلیون دلار صرفه‌جویی در موضوع قراردادهای ساخت بار اول بوده‌ایم.
خوانساری با تأکید بر اینکه قراردادهای ساخت بار اول در چهار شرکت اصلی وزارت نفت تقسیم‌بندی شده است، افزود: از آن ۵۴ قرارداد امضاشده حدود ۲۲ مورد در شرکت ملی نفت ایران، ۲۱ قرارداد در شرکت ملی گاز ایران، هفت قرارداد در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران و چهار قرارداد در شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران بوده است.
طبق اعلام، ارزش قراردادهای امضاشده حدود ۸۰ میلیون دلار بوده و ارزش قراردادهای در دست اقدام در حوزه ساخت بار اول بیش از ۱۲۷ میلیون دلار بوده که این ارقام نشان می‌دهد در دوره یک‌ساله ( ۱۴۰۱ تا ۱۴۰۲) رشدی چشمگیر نسبت به پارسال یعنی سال ۱۴۰۰ تا۱۴۰۱ در بخش اقلام ساخت بار اول رقم خورده است.
در این راستا، توافقنامه وزارت نفت و معاونت علمی فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری در موضوع حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان به امضا رسیده است که ارزش این توافقنامه بیش از ۲ میلیارد دلار است و شامل اقلام گلوگاهی صنعت نفت می‌شود. در این اقلام هفت کلان‌پروژه تعریف شده و امکان اضافه شدن قراردادهای بعدی و کلان‌پروژه‌های بعدی از سوی کارگروه مربوطه وجود دارد.
در توضیح مزایای این توافقنامه اعلام شده که در قالب آن، ابزارهای حمایتی و تسهیلاتی به‌ویژه از طریق صندوق‌های مربوطه فراهم می‌شود. مواردی که از طریق این توافقنامه پیگیری می‌شود، مجوز ساخت بار اول را مستقیماً از معاونت فناوری ریاست جمهوری دریافت می‌کنند. یعنی در آنجا مصوبه‌های مربوطه به‌طور مستقیم برایشان صادر و فرآیند تأییدیه طی می‌شود. نخستین مورد از هفت قرارداد حدود یک ماه پیش به ارزش ۲ میلیارد دلار به امضا رسید، البته این قراردادها قابلیت توسعه و اضافه شدن نیز دارند.
ممنوعیت خرید ۲۰۵ قلم کالای خارجی
علاوه‌بر این، وزارت نفت در راستای حمایت از ساخت داخل و ابلاغ دستورالعمل ممنوعیت خرید کالای خارجی تاکنون افزون بر ۲۰۵ قلم کالا با ابلاغیه وزیر نفت به کل شرکت‌های تابع معرفی شده و هم‌اکنون حدود ۸۵ قلم کالای دیگر در دست بررسی است که در صورت تأیید نهایی وزیر، ابلاغ و اجرا می‌شود.
از مهم‌ترین اقدام‌های دیگر وزارت نفت امضای ۸۱ قرارداد با دانشگاه‌ها و پژوهشگاه‌ها به ارزش ۷۷ میلیون دلار و یک‌هزار و ۳۹۸ میلیارد تومان و هفت قرارداد به ارزش ۲ میلیون دلار و یک‌هزار میلیارد تومان با شرکت‌های فناور وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح است.
۲۲۰۰ میلیارد تومان ضمانت‌نامه قراردادی به ۲۳۰ شرکت و ۷۰۰ میلیارد تومان ضمانت تسهیلات دریافتی، ترهین مطالبات قراردادی ۲۴ شرکت به ارزش ۲۷۰ میلیارد تومان، ارائه تسهیلات تبصره ۱۸ به شرکت‌های دانش‌بنیان به میزان پنج هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان و افزایش پنج برابری سرمایه صندوق پژوهش و فناوری صنعت نفت (افزایش ۲ برابری در سال ۱۴۰۰ و ۵.۲ برابری در سال ۱۴۰۲) از جمله خدماتی است که وزارت نفت به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه کرده است.
صادر کردن کاتالیست پتروشیمی به ارزش هشت میلیون دلار برای نخستین بار به روسیه و کاتالیست واحد بنزین‌سازی از سوی شرکت دانش‌بنیان و با همکاری پژوهشگاه صنعت نفت به ونزوئلا و انجام تعمیرات اساسی و تکمیل ظرفیت عملیاتی پالایشگاه ۱۴۰ هزار بشکه‌ای ال‌پالیتوی ونزوئلا و صادر کردن ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار تجهیزات و کالا از جمله کمپرسور و قطعات یدکی واحد بنزین‌سازی، امضای قرارداد بین شرکت دانش‌بنیان ایرانی و بخش گاز شرکت ملی نفت ونزوئلا در زمینه ساخت و تعمیرات ایستگاه‌های گاز، انجام تعمیرات اساسی بندر نفتی خوزه، بازسازی و نوسازی واحد آمونیاک مجتمع پتروشیمی ونزوئلا از مهم‌ترین خدمات فنی و مهندسی وزارت نفت در امور بین‌المللی است.
چتر حمایت وزار نفت بر سر شرکت‌های دانش‌بنیان
اکنون چتر حمایت وزار نفت بر سر شرکت‌های دانش‌بنیان باز شده است و آنطور که جواد اوجی - وزیر نفت بارها اعلام کرده این وزارتخانه در زمینه بومی‌سازی تجهیزات و فناوری‌های گلوگاهی صنعت نفت همواره تأکید دارد و به هر عهدی که با سازندگان داخلی بسته، پایبند است و تمام و کمال از آنها حمایت می‌کند و در صورت رعایت استانداردهای صنعت نفت در ساخت تجهیزات این توان وجود دارد که خرید کالاهای ساخت داخل دو تا چهار سال تضمین شود.
اخیرا در نشست هیئت وزیران، از ساخت پمپ‌های چند فازی برای تلمبه‌خانه‌های میدان‌های نفتی توسط شرکت‌های دانش‌بنیان خبر داده و اعلام شد که این پمپ‌ها که ساخت آنها از برکات سیاست دولت در حمایت از تولید بار اول است، کالایی بسیار استراتژیک هستند که هر دستگاه روزانه بین ۵ تا ۷ هزار بشکه تولید نفت را افزایش می‌دهد که در نتیجه هر پمپ در سال باعث حداقل ۱۰۰ میلیون دلار افزایش درآمد شده و از هدر رفت ۵ میلیون مترمکعب گاز برای تزریق به چاه نیز جلوگیری می‌کند.
توجه دولت سیزدهم و به‌ویژه وزارت نفت به تولید بار اول نتایج مثبتی را برای صنعت نفت به همراه داشته و باتوجه به تحریم‌ها بی‌شک حمایت از دانش‌بنیان‌ها می‌تواند بسیار کارساز باشد و اگر این مسیر ادامه پیدا کند در آینده می‌توانیم شاهد اتفاقات بسیار خوب در این صنعت باشیم.
انتهای پیام
