خبرآنی/هرمزگان یک پژوهشگر و دانشجوی دکتری حمل و نقل با یادآوری اینکه ایران با دارا بودن ۵۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی، کشوری دریایی محسوب می‌شود، عنوان کرد: بهره‌برداری بهینه از این منابع تاکنون به میزان کافی انجام نشده و حدود پنج درصد از ظرفیت سواحل به این فعالیت‌ها اختصاص داده شده و حدود ۹۵ درصد ظرفیت باقیمانده نادیده گرفته شده است.
علی مختارزاده، با بیان اهمیت اقتصاد دریامحور و توسعه سواحل ایران در گفت و گو با خبرنگار خبرآنی خاطرنشان کرد: اقتصاد دریامحور برای بهره‌برداری پایدار از منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر مورد توجه است. این مفهوم شامل حوزه‌های گوناگونی از حمل و نقل دریایی و گردشگری دریایی تا انرژی‌های تجدیدپذیر و زیست‌هواشناسی دریایی می‌شود.
اقتصاد آبی یا Blue Economy چیست؟
وی با تاکید بر اینکه اقتصاد دریامحور با توجه به جغرافیایی ایران و وجود نوار ساحلی طولانی، یک فرصت استراتژیک برای توسعه اقتصادی و اشتغال در کشور محسوب می شود، تصریح کرد: توسعه دریامحور و اقتصاد دریا یک مسئله مهم و چالشی برای اقتصاد و توسعه کشورها است؛ این مفهوم، به عنوان اقتصاد آبی یا Blue Economy نیز شناخته می‌شود و به بهره‌برداری پایدار از منابع و گستره‌های آبی اعم از اقیانوس‌ها، دریاها، دریاچه‌ها و جزایر برای توسعه اقتصادی، بهبود وضعیت معیشت و ایجاد اشتغال اشاره دارد.
وی با اشاره به اینکه اقتصاد دریامحور، اساسی، توسعه‌ای و کنشگرانه است، تشریح کرد: اقتصاد دریامحور مواردی چون حمل و نقل دریایی، گردشگری دریایی، انرژی‌های تجدیدپذیر، آبزی‌پروری و شیلات، بیوتکنولوژی دریایی، زیست‌هواشناسی و معدنکاری دریایی نیز شامل می‌شود. اساسی است زیرا موارد مختلفی را درگیر می‌کند و از طریق نهادها و سازمان‌های مختلف اجرا می‌شود. توسعه‌ای است چرا که با موضوعات توسعه‌ای و حاکمیتی متنوعی همچون جمعیت‌پذیری، ایجاد زیرساخت‌ها و ارتباطات در ارتباط است و در نهایت، این اقتصاد کنشگر است، زیرا ترغیب به بهره‌برداری از منابع دریایی و ایجاد اشتغال و صنایع مرتبط با آب و دریا را دنبال می‌کند.
مختاری با یادآوری اینکه ایران با دارا بودن ۵۸۰۰ کیلومتر نوار ساحلی، کشوری دریایی محسوب می‌شود، عنوان کرد: بهره‌برداری بهینه از این منابع تاکنون به میزان کافی انجام نشده و بیشترین فعالیت‌ها در مناطق شهری و بندری و نظامی انجام شده و حدود پنج درصد از ظرفیت سواحل به این فعالیت‌ها اختصاص داده شده و حدود ۹۵ درصد ظرفیت باقیمانده نادیده گرفته شده است.
ایران حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص ملی خود از دریا بهره‌برداری می‌کند
این پژوهشگر حوزه حمل و نقل، توجه به اقتصاد دریامحور و توسعه سواحل مکران را به عنوان یک استراتژی اساسی برای توسعه کشور بسیار مهم دانست و ادامه داد: از آنجایی که اقتصاد دریامحور به عنوان یکی از مهمترین موضوعات توسعه کشورها مطرح شده است، این مسئله می‌تواند تاثیر چشمگیری بر تولید ناخالص ملی داشته باشد؛ در حال حاضر، کشورهایی چون ویتنام و چین، بیش از ۵۰ درصد تولید ناخالص ملی خود را از دریا تأمین می‌کنند. ایران در این میان حدود ۱۰ درصد از تولید ناخالص ملی خود از دریا بهره‌برداری می‌کند. این عدد نسبت به پتانسیل‌های موجود در کشور کمتر از توانایی واقعی ایران در این زمینه است.
مناطق ساحلی با حدود ۲۵درصد از مساحت تنها حدود ۱۰درصد از جمعیت کشور را جذب کرده‌اند
به عقیده مختاری، توزیع نامتوازن جمعیت در کشور و عدم توجه به پتانسیل‌ها و منابع مناطق مرزی و ساحلی یک چالش جدی است و مناطق ساحلی که حدود ۲۵درصد از مساحت کشور را تشکیل می‌دهند، تنها حدود ۱۰درصد از جمعیت کشور را جذب کرده‌اند، بنابراین ایجاد شغل‌های مرتبط با اقتصاد دریامحور در این نواحی می‌تواند به بهبود وضعیت اشتغال و اقتصادی مناطق کمک کند.
وی با اشاره به محورهایی که آیت الله خامنه ای در قالب ابلاغ سیاست‌های کلی توسعه دریا محور در این حوزه به روسای قوای سه گانه بیان فرمودند، یادآور شد: موارد و سیاست‌هایی همچون اهمیت دریاها و اقیانوس‌ها به عنوان منابع طبیعی غنی و مواهب الهی برای توسعه علم و فناوری، ایجاد اشتغال، افزایش ثروت، تأمین نیازهای حیاتی و ایجاد اقتدار بر زمین، تمرکز بر موقعیت جغرافیایی ممتاز ایران با داشتن هزاران کیلومتر سواحل و جزایر و تأکید بر ظرفیت‌های آبی و دریایی کشور مورد توجه مقام معظم رهبری قرار گرفته است.
سیاست‌های کلی توسعه دریا محور
وی ادامه داد: سیاست‌های کلی توسعه دریامحور برای ایران، شامل تقسیم کار ملی و مدیریت چابک دریا برای بهره‌گیری حداکثری از ظرفیت‌های دریا، توسعه فعالیت‌های اقتصادی دریامحور با هدف دوبرابر کردن نرخ رشد اقتصادی نسبت به سایر بخش‌ها، تسهیل سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، تدوین طرح جامع توسعه دریامحور و ممنوعیت از تخریب محیط زیست دریایی توسط دیگر کشورها، تأمین و ارتقاء سرمایه انسانی و مدیریت متعهد و کارآمد از دیگر موارد مورد توجه رهبری است.
این پژوهشگر حوزه حمل و نقل اضافه کرد: توسعه همکاری‌های اقتصادی، تجاری و سرمایه‌گذاری در طرح‌های بزرگ مقیاس و دانش بنیان زیرساختی، تولیدی و خدماتی با کشورهای همسایه و سایر کشورها، افزایش سهم کشور در حمل و نقل دریایی و ترانزیت با ایجاد و تقویت شبکه حمل و نقل ترکیبی، حمایت از سرمایه‌گذاران بومی و محلی در طرح‌های توسعه‌ای و حمایت از فعالان اقتصادی و بنگاه‌های کوچک و متوسط در حوزه‌های مختلف، تاکید بر اهمیت توسعه دریامحور و بهره‌گیری از منابع دریایی در ایران، طراحی و ابلاغ سیاست‌های کلی برای تحقق این هدف‌ها با توجه به ویژگی‌های جغرافیایی و منابع دریایی کشور ایران به منظور بهره‌برداری بهینه از این منابع و توسعه اقتصاد دریایی نشان از اهمیت بسیار بالای این موضوع در نگاه کلان به آینده اقتصادی نظام اسلامی توسط معظم له دارد.
توسعه اقتصاد دریامحور نیازمند همکاری میان نهادها و تصمیمات سیاسی قوی
مختاری در نهایت گفت: توسعه اقتصاد دریامحور نیازمند همکاری میان نهادها و تصمیمات سیاسی قوی است تا از پتانسیل‌های آبی و دریایی کشور بهره‌برداری بهینه انجام شود و تاثیر مثبت آن بر توسعه و اقتصاد کشور تحقق یابد.
انتهای پیام
