تولید نفت ایران از آغاز فعالیت دولت سیزدهم طی ۲۰ ماه به بیش از ۳ میلیون بشکه و تولید گاز خام به بیش از یک میلیارد مترمکعب رسیده و آنطور که وزیر نفت اعلام کرده است تا پایان شهریورماه تولید نفت ما به ۳ میلیون و ۴۰۰ هزار بشکه در روز می‌رسد.
به‌گزارش خبرآنی، هم‌اکنون ایران ظرفیت تولید نفت حدود ۳ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه در روز را دارد؛ تولید واقعی نفت کشور هم روزانه بیش از ۳ میلیون بشکه اعلام شده است. از سوی دیگر ایران در مجموع با ۱۰ پالایشگاه نفت خام و میعانات‌گازی خود، ظرفیت پالایش بیش از روزانه ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه تا ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار بشکه دارد که از این مقدار حدود ۴۵۰ هزار بشکه مربوط به میعانات گازی و پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس است. همچنین ۹ پالایشگاه دیگر ایران البته خوراک نفت خام دریافت می‌کنند که در صورت کار با ظرفیت کامل، روزانه رقمی حدود یک میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه تا یک میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت خام نیاز دارند.
البته پالایشگاه‌های کشور در بازه‌های زمانی مختلف تعمیرات و نگهداری دوره‌ای دارند که همه یا بخشی از دریافت خوراک نفت خام را متوقف می‌کنند و مصرف داخلی نفت خام کشور کاهش می‌یابد. برای نمونه در اردیبهشت‌ماه پالایشگاه امام خمینی (ره) شازند تعمیرات دوره‌ای داشته که بخشی از خوراک دریافتی آن با کاهش همراه شده است.
بنابراین ایران در حالی که روزانه بیش از ۳ میلیون بشکه نفت خام تولید می‌کند، ظرفیت تولید بیش از ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت خام را نیز داراست که با افزایش مقدار صادرات، این ظرفیت بالقوه می‌تواند تبدیل به بالفعل شده و با افزایش تولید، نفت بیشتری روانه بازارهای جهانی کند.
افزون بر این، ایران ظرفیت تولید روزانه ۸۰۰ هزار بشکه میعانات گازی نیز دارد، رشد صادرات نفت و میعانات را از صفر شدن ذخایر میعانات گازی روی آب نیز می‌توان فهمید. با وجود ذخیره ۸۷ میلیون بشکه‌ای میعانات در آغاز به‌کار دولت سیزدهم، اکنون با صادرات آن ذخیره میعانات گازی ایران روی آب به صفر رسیده است، بنابراین صادرات روزانه یک میلیون و ۶۰۰ هزار بشکه نفت ایران با توجه به آمار تولید و مصرف پالایشگاه‌های کشور در کنار استفاده از نفت ذخیره‌شده در دولت گذشته، به‌طور کامل امکان‌پذیر است.
درآمدهای نفتی ایران از مرز ۴۲ میلیارد دلار گذشت
موضوع دیگری که البته افزایش تولید و صادرات پایدار نفت ایران را تأیید می‌کند، استناد به گزارش مرکز آمار ایران درباره رشد اقتصادی سال ۱۴۰۱ است، ایران سال گذشته رشد اقتصادی ۴.۸ درصد با نفت و ۴.۵ درصد بدون احتساب نفت را تجربه کرده است. این اختلاف نشان می‌دهد نفت نقش مهمی در تولید ناخالص داخلی داشته است.
روند افزایشی فروش محموله‌های نفتی ثبت رقم بیش از ۴۲ میلیارد دلاری برای ارزش صادرات نفت خام ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی نشان می‌دهد این رقم به‌دنبال افزایش فروش محموله‌های نفتی در حال نزدیک شدن به رقم ۶۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۸ است.
دولت سیزدهم با به‌کارگیری دیپلماسی موفق انرژی، توانست صادرات نفت را به مقدار قابل‌توجهی افزایش دهد و تنها دو سال بعد از خیز وزارت نفت دولت سیزدهم برای افزایش تولید و صادرات نفت، سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) گزارش داده که ارزش صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی به ۴۲ میلیارد و ۶۰۰ میلیون دلار رسید که در مقایسه با رقم ۲۵ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلاری در سال ۲۰۲۱ و ۷ میلیارد و ۹۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۲۰ و ۱۹ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۹ افزایش داشته است.
ثبت رقم بیش از ۴۲ میلیارد دلاری برای ارزش صادرات نفت خام ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی نشان می‌دهد این رقم به‌دنبال افزایش فروش محموله‌های نفتی در حال نزدیک شدن به رقم ۶۰ میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار ثبت‌شده در سال ۲۰۱۸ است. ارزش صادرات نفت ایران پس از آن رخ داده که تولید نفت ایران در ماه ژوئن به ۳ میلیون و ۱۰ هزار بشکه در روز رسیده است. این رقم مشابه ماه مه امسال بوده است و تولید نفت خام ایران از آغاز سال ۲۰۲۳ میلادی تاکنون با ۳۵۰ هزار بشکه افزایش همراه بوده است.
تولید نفت خام ایران با وجود تحریم‌های شدید در سال ۲۰۲۲ میلادی هم با افزایش ۱۳۰ هزار بشکه‌ای روبه‌رو بوده و به میانگین ۲ میلیون و ۵۵۰ هزار بشکه در روز رسیده است. این افزایش تولید و صادرات نفت ایران در مدت زمان دو سال گذشته یک پیام واضح داشته که پیامد آن چیزی جز بی‌اثر شدن تحریم‌های بین‌المللی علیه صنعت نفت ایران نیست.
لیندسی گراهام، سناتور جمهوری‌خواه آمریکا در ماه مه امسال اعتراف کرد که تحریم‌های یکجانبه اعمال‌شده علیه ایران بی‌اثر بوده است، همچنین تحریم‌های بین‌المللی علیه صنعت نفت ایران از سال 1397 بدین سو همواره تشدید شده است که از نگاه بسیاری، صادرات نفت ایران پس از اعمال دوباره تحریم‌ها علیه این کشور هرگز به این اندازه بالا نبوده است.
بازگشت ایران به جایگاه چهارمین تولیدکننده نفت اوپک
گزارش‌ها نشان می‌دهد تولید نفت خام ایران در ماه‌های آوریل، مه و ژوئن روندی افزایشی را طی کرده است، به‌طوری که ایران از ماه مه امسال توانست دوباره جایگاه چهارمین تولیدکننده نفت در اوپک را که برای سال‌ها از آن دور شده بود دوباره به‌دست آورد و تثبیت کند، همچنین با روی کار آمدن دولت سیزدهم، توجه به بازیابی بازارهای نفتی ایران و احیای ظرفیت‌های تولید نفت در اولویت قرار گرفت تا آنجا که پس از چند ماه اعلام شد صادرات نفت ایران ۴۰ درصد افزایش داشته است که این روند در سال ۱۴۰۱ نیز تداوم داشته است.
جواد اوجی، وزیر نفت با تأیید افزایش صادرات نفت ایران پیش از این گفته بود که در سال ۱۴۰۱، ۱۹۰ میلیون بشکه نفت بیشتر از سال ۱۳۹۹ و ۸۳ میلیون بشکه بیشتر از سال ۱۴۰۰ صادر شده است. وزیر نفت پیش‌بینی کرد که امسال نیز رکوردی تازه در صادرات نفت ثبت شود.
اوجی، با اشاره به ظرفیت تولید روزانه ۳ میلیون و ۸۰۰ هزار بشکه نفت خام و میعانات گازی و بیش از یک میلیارد مترمکعبی گاز غنی (ترش) در ایران گفته که با توجه به وجود ظرفیت بالای توان تولید نفت و گاز، ایران در دولت سیزدهم برنامه مدونی برای افزایش توان تولید در نظر گرفته است.
وی درباره به صفر رسیدن میعانات گازی شناور در سواحل نیز یادآور شده بود: در شهریورماه ۱۴۰۰، ۸۷ میلیون بشکه میعانات گازی شناور روی آب از چالش‌های مهم و مشکل اساسی و پاشنه آشیل دولت بود و مشتری‌یابی برای این میعانات گازی که حتی دو فاز شده بودند و تغییر رنگ هم داده بودند، کاری بسیار سخت بود و همه مخازن در خشکی و دریا پر شده بود و افزوده که با تولید روزانه نزدیک به ۸۰۰ هزار بشکه میعانات گازی و با همت دولت سیزدهم اکنون نه‌تنها میعانات تولیدشده، فروخته شده و بشکه‌ای به ذخیره‌سازی‌های روی آب اضافه نمی‌شود، بلکه میعانات گازی از پیش ذخیره‌شده هم با وجود سخت‌گیرانه‌ترین تحریم‌ها فروخته و میعانات گازی روی آب صفر شده است.
وی به مهم‌ترین اقدام‌های انجام‌شده در وزارت نفت و در دو سال اخیر نیز اشاره و اعلام کرد: بحث توسعه سرمایه‌گذاری، تکمیل طرح‌های نیمه‌تمام، رشد تولید در حوزه گاز، نفت، پالایش و پتروشیمی از مهم‌ترین اقدام‌هایی بود که در این دو سال انجام دادیم که این موارد به فعال شدن زنجیره وسیعی از صنایع و پیمانکاران منجر شد و بدون شک تولید و صادرات نیز به تبع آن افزایش خواهد یافت.
اوجی به موضوع تکمیل طرح‌های کلان نیمه‌تمام در صنعت نفت اشاره کرد و گفت: در سال ۱۴۰۱، ۳۱ طرح نیمه‌تمام به ارزش ۱۲ میلیارد دلار را به اتمام رساندیم و ۶۷ طرح نیمه‌تمام نیز به ارزش ۱۵.۱ میلیارد دلار امسال به بهره‌برداری خواهد رسید، همچنین آغاز عملیات اجرایی ۱۵ طرح به ارزش ۱۴ میلیارد دلار را نیز در نفت، گاز، پالایش و پتروشیمی خواهیم داشت.
وی ادامه داد: در صورت اجرایی شدن طرح‌های مدنظر ما در سال ۱۴۰۲، به تولید نفت ما روزانه ۱۲۸ هزار بشکه افزوده خواهد شد. در بحث گاز نیز نزدیک به ۳۹ میلیون مترمکعب در روز افزایش تولید خواهیم داشت و با افزایش روزانه ۳۰۰ هزار بشکه‌ای ظرفیت انتقال فرآورده‌های نفتی مواجه خواهیم شد، همچنین به ظرفیت پالایشگاهی کشور افزوده خواهد شد که به این موارد باید به افزایش خطوط گازرسانی و افزایش ظرفیت محصولات پتروشیمی را نیز افزود.
مسیر درست ایران در افزایش فروش نفت
محمد خطیبی - نماینده سابق ایران در اوپک در همین راستا به خبرآنی گفت: سیاستگذاری دولت سیزدهم برای فروش نفت مسیر درستی را طی کرده و آمار بین‌المللی نیز گواه این مساله است.
وی با اشاره به آمار منتشر شده از سوی اوپک مبنی بر اینکه ارزش صادرات نفت ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی از مرز ۴۲ میلیارد دلار گذشته است، اظهار کرد: آمار و ارقامی که منابع بین المللی مطرح می‌کنند قطعا اعتبار دارد و نشان می‌دهد که دولت سیزدهم در فروش نفت موفق بوده است و علی‌رغم تحریم‌ها توانسته حجم قابل توجهی از فروش را انجام دهد.
وی با بیان اینکه عملکرد فعلی دولت بیانگر این است که سیاست‌های اعمال شده در مورد فروش درست بوده و بازارسازی مناسب صورت گرفته است، گفت: صادرات نفت در دولت دوازدهم که به رقم بسیار نگران کننده‌ای رسیده بود اکنون بسیار افزایش پیدا کرده و این مساله را منابع بین المللی نیز اذعان می‌کنند، سیاست فروش یک سیاست درستی بوده که به درستی در حال اجراست.
نماینده سابق ایران در اوپک با اشاره به آمار و ارقام منتشر شده در خصوص صادرات نفت ایران، گفت: هر ماه این ارقام بهتر می‌شود که بیانگر عملکرد درست و سیاستگذاری مناسب در این بخش است و می‌توان منتظر نتایج خوبی در این بخش بود.
خطیبی درباره پتانسیل فروش نفت ایران، گفت: آمار فروش نشان می‌دهد که از رقم ۱.۵ میلیون بشکه نیز فراتر رفته‌ایم و حرکت به سمت جلو ادامه دارد و آمار ماهانه نیز بیانگر این است که این رقم در حال افزایش است و به نظر می‌رسد که علی‌رغم تحریم‌ها دولت سیزدهم توانسته که رقم صادرات را افزایش دهد و این موضوع با سیاست فعال کردن پالایشگاه‌های غیر فعال و ارسال نفت خام به آن پالایشگاه‌ها ارتباط دارد.
وی با تاکید بر اینکه این سیاست‌ها درست بوده و جواب مثبت داده است، گفت: تجهیز پالایشگاه‌های بلااستفاده و صدور خدمات فنی و مهندسی توانسته اقدامی بزرگ در صنعت نفت ایران باشد و این یک بازی دو سر برد برای ایران و کشورهایی است که با آنها همکاری داشته است.
نماینده سابق ایران در اوپک با بیان اینکه برای کشورهایی که چنین پالایشگاه‌هایی دارند سیاست مثبتی است گفت: این موضوع می‌تواند برای ایران مفید باشد چراکه با بکارگیری خدمات فنی و مهندسی توانستیم نفت خام را به این پالایشگاه‌ها ارسال کنیم و بخشی از فرآورده را به همان کشور و بخشی دیگر را به کشورهای دیگر فروش برسانیم و این موضوع به نفع هر دو کشور است.
به گفته خطیبی توان ایران در صدور خدمات فنی و مهندسی نیز نشان می‌دهد که قابلیت‌های زیادی در صنعت نفت وجود دارد که می‌توان از آن بهره گرفت؛ اگر با همین روند پیش برویم و در آفریقا نیز بتوانیم چند پالایشگاه را فعال کنیم و این سیاست ادامه داشته باشد می‌توانیم امیدوار باشیم که به رقم قبل از تحریم‌ها برسیم.
افزایش دو برابری تولید نفت شدنی است
مهدی حسینی - کارشناس ارشد حوزه انرژی نیز با اشاره به پتانسیل‌های ایران در حوزه تولید نفت، به خبرآنی گفت: از نظر میزان ذخایر و مسائل فنی هیچ دلیلی وجود ندارد که ما نتوانیم ظرفیت تولید را از آنچه که هست تا بیش از دو برابر افزایش دهیم، به‌عبارتی اگر امروز می‌گوییم که ظرفیت تولید حدود ۳.۵ میلیون بشکه است تا حدود ۶ تا ۷ میلیون بشکه می‌توانیم افزایش ظرفیت داشته باشیم.
وی با بیان اینکه میزان نیاز صنعت نفت به سرمایه گذاری بستگی به این دارد که اولویت‌های توسعه روی چه پارامترهایی استوار باشد، اظهار کرد: مهم برنامه‌ای است که در این راستا تدوین می‌شود، سرمایه‌گذاری که در صنعت نفت صورت می‌گیرد باید بر اساس ضرورت‌هایی که بازار تعیین می‌کند باشد.
رئیس سابق کمیته بازنگری قراردادهای نفتی ایران با تاکید بر اینکه نگاه به نیازهای بازار نفت باید در چشم اندازهای کوتاه‌مدت، میان‌مدت، درازمدت، تهدیدها و فرصت‌هایی که بازار ممکن است وجود داشته باشد تبیین شود، تصریح کرد: علاوه‌بر این موارد باید سیاست‌ها و برنامه‌های کشورهای همسایه را زیر ذره‌بین قرار داد و باتوجه به مجموعه این موارد برنامه‌ای تدوین شود.
حسینی افزود: صنعت نفت به چند بخش بالادستی، پایین دستی که خود شامل پالایش و پخش و پتروشیمی می شود تقسیم شده که هرکدام از بخش‌ها برنامه‌ها و سیاستگذاری خاص خود را می‌طلبد که از ضرورت‌های توسعه اقتصادی کشور بوده، این موارد چارچوب‌ها و المان‌های اصلی است که باید تمام این شرایط را در نظر بگیریم و به جلو پیش برویم.
امکان افزایش ذخایر قابل استحصال تا ۲۰۰ میلیارد بشکه
وی با اشاره به لزوم توسعه در صنایع بالادستی صنعت نفت، گفت: در شرایط کنونی متوسط ضریب بازیافت ذخایر نفت در کشور ما حدود ۲۳ تا ۲۴ درصد و ذخایر قابل استحصال بالای ۱۵۰ میلیارد بشکه نفت است. در همین حال دیگر کشورها مثل عربستان دارای ضریب بازیافت ۵۰ درصد و به بالا هستند، عمان ۴۰ درصد و نروژ ۶۰ درصد را هدف گرفته است. قطعا ما هم می‌توانیم با استفاده از فناوری‌های نوین راه آنها را رفته و حتی اگر محافظه کارانه بگویند نیز باز هم دلیلی ندارد و می‌توانیم به ۳۵ درصد ضریب بازیافت برسیم که در این صورت ذخایر قابل استحصال ما به بیش از ۲۰۰ میلیارد بشکه می رسد.
امکان افزایش تولید نفت تا پنج میلیون بشکه در روز
نرسی قربان - کارشناس حوزه انرژی هم درباره ظرفیت‌های موجود در صنعت نفت به خبرآنی گفت: ایران در حدود ۱۵۰ میلیارد بشکه ذخیره نفت دارد که این ذخایر در حوزه‌های مختلف قرار گرفته‌اند، توسعه میادین به دو دلیل قابل اهمیت است، اول اینکه میزان تولید افزایش یابد و دلیل دوم نیز جبران کاهش منابع دیگر است.
وی با بیان اینکه امکان افزایش منابع قطعا وجود دارد و این ظرفیت و پتانسیل را نیز داریم که بتوانیم میزان تولید را توسعه دهیم، اظهار کرد: ظرفیت افزایش تولید در نفت سبک و سنگین بستگی به میزان اکتشافات دارد، هرچه میزان اکتشافات بیشتر باشد می‌توانیم به منابع جدیدی دست یابیم.
این کارشناس حوزه انرژی در خصوص جذب مشتری در حوزه نفت، گفت: بزرگترین مشکل در این حوزه تحریم‌هاست؛ همیشه در حوزه نفت و گاز مشتریانی از اروپا، ژاپن، چین، هند و کشورهای آفریقایی و غیره وجود داشت اما اینکه چطور می‌توانیم مشتریان جدید پیدا کنیم، بستگی به این دارد که روابط ما با کشورها و مساله تحریم چگونه حل شود، اگر این مشکلات حل شوند، نفت ایران قطعا مشتریان زیادی خواهد داشت.
انتهای پیام
