شبه قاره هند! کشوری که خودش به تنهایی یک قاره است و هفتاد و دو ملت در آن زندگی می‌کنند. این بزرگترین دموکراسی جهان چندی دیگر گوی جمعیت را هم از چین خواهد ربود و به عنوان پرجمعیت‌ترین کشور دنیا خود را بیش از پیش به وزنه معادلات جهانی تبدیل خواهد کرد. جمهوری فدرال هند که تحت حاکمیت نظام پارلمانی دموکراتیک قرار دارد، همواره سعی کرده تا جامعه‌ای تکثرگرا و چندزبانی باشد و با پیشرفت‌های عمده‌ای که در صنعت و تکنولوژی دارد می‌خواهد تا پابه‌پای همسایه‌اش چین، جایگاه درخوری را در عرصه بین‌الملل از آن خود کند.
این کشور همچنین تلاش کرده تا نرخ فقر خود را کاهش دهد و در کنار صادرات فرهنگی، بیش از پیش وجهه و اعتبار بین‌المللی خود را ارتقاء دهد.
وزارت خارجه هند در همین راستا هر ساله جمعی از اصحاب رسانه کشورهای مختلف جهان را در قالب برنامه‌ای با عنوان «آشنایی با هند» دعوت می‌کند تا از این طریق با تاکید بر دیپلماسی عمومی، چهره قابل توجهی را از خود به نمایش بگذارد.
به گزارش خبرنگار اعزامی خبرآنی، برنامه امسال «آشنایی با هند» نیز از تاریخ ۲۴ اوت به همت وزارت خارجه دهلی‌نو برگزار شد و گروهی از خبرنگاران ایرانی یک هفته را مهمان دهلی‌نو و بنگلور بودند.
فرودگاه بین‌المللی ایندرا گاندی در دهلی نخستین مقصد سفر بود که در آنجا دو تن از کارکنان وزارت خارجه هند به استقبال هیات ایرانی آمده بودند. از همان ابتدا که وارد هند می‌شوید متوجه صمیمی بودن هندی‌ها با لهجه‌های شیرین و عجیب هندی ـ انگلیسی آنها می‌شوید.
روز اول سفر به حضور در هتل و چشیدن اطعمه تند و فلفلی و پرچاشنی هندی‌ها گذشت اما روز دوم پرکار بود.
سوم شهریور ساعت ۱۱ صبح به وقت محلی به سمت ساختمان وزارت خارجه هند رفتیم، در قلب دهلی نو. بنای زیبای سرخ رنگی که میمون‌های بازیگوش از نمایَش بالا و پایین می‌رفتند اما برای اینکه از ورودشان به داخل عمارت اصلی جلوگیری شود، از تور استفاده شده بود.
با «وینای موهان کوآترا»، قائم مقام وزیر خارجه هند و همچنین با «آریندام باغچی»، سخنگوی وزارت خارجه هند دیدار داشتیم که در اتاق مخصوصی به نام «باجپای کامیتی روم» منتظرمان بودند. اشتراکات فرهنگی و تاریخی هند و ایران و موضوعات تجاری محور اصلی سخنان آنها در این مراسم استقبال بود.
بازدید از موسسه ملی مدیریت بحران هند (NIDM) برنامه بعدی بود که برایمان در نظر گرفته بودند.
این موسسه کارش آگاهی بخشی درباره بحران و بلایای طبیعی به مردم و از همه مهمتر مدیریت بعد از فاجعه است. هند دارای یک سیستم بزرگ هشدار بلایای طبیعی در منطقه است که به این کشور امکان می‌دهد تا پیش از وقوع حوادث، آماده‌سازی‌های لازم را انجام دهند. در همین موسسه بود که درباره بحران کرونا، همکاری بین هند و ایران و همچنین عملیاتی کردن برنامه‌های مشترک حمایتی، واکسن، انجام تحقیقات و اصول زیرساختی بحث شد.
همچنین رسیدگی و مقابله با آلودگی هوا که به معضلی برای هند تبدیل شده یکی از وظایف اصلی این مرکز و نهاد اطلاع رسانی آلودگی هوا (Body call center pollution) آن است که این مسئولیت را برعهده دارد.
ارزیابی ریسک و مهارت‌های جغرافیایی نیز از دیگر موارد مورد بحث در این دیدار بود که در آن بر همگرایی بین مردم و دولت تاکید شد. درباره انتشار گازهای گلخانه‌ای نیز گفته شد که یکسری اصلاحات در هند انجام شده و انرژی سبز مانند استفاده از صفحات خورشیدی جایگزین انرژی‌های فسیلی شده است: «پذیرش مساله تغییرات جوی باعث می‌شود تا کارهای بیشتری برای مقابله با آن صورت گیرد.»
روز بعد به بازدید از کالج رسانه‌های جمعی هند (IIMC) گذشت. این کالج ـ موسسه یک نهاد مستقل است که بر اساس اساسنامه دولت هند فعالیت دارد. بزرگترین کتابخانه شامل کتاب‌ها و مجلات مربوط به رسانه‌های جمعی و دیجیتال در هند متعلق به این موسسه است. تدریس به زبان‌های دیگر نیز بنا به تقاضا در این کالج-موسسه انجام می‌گیرد.
در دیدار گروه ۹ نفره خبرنگاران و روزنامه‌نگاران ایرانی از این موسسه درباره نحوه تاسیس ایستگاه‌ها و شبکه‌های رادیویی در هند سوالاتی مطرح شد که پاسخ اولیه آن بود که «با پول هر چیزی در هند ممکن است.» برای داشتن کانال تلویزیونی و رادیویی باید با دولت هماهنگ شد. با ۲۰ هزار روپیه در هند می‌توان کانال تلویزیونی تاسیس کرد. ۳۰۰ ایستگاه رادیویی و ۲۰۰۰ شبکه تلویزیونی وجود دارد. احزاب سیاسی شامل حزب حاکم «بهاراتیا جاناتا» و حزب کمونیست هند می‌توانند کانال تلویزیونی داشته باشند.
۲۷ اوت زمان بازدید از آگرا و عمارت زیبای تاج محل بود؛ سمبل عشق شاه جهان به همسرش؛ بنایی که هرچه از زیبایی‌اش بگویی کم گفته‌ای. در دو طرف بنای اصلی تاج‌محل هم دو بنای کوچکتر و قرینه به‌چشم می‌خورد که یکی در سمت غرب، مسجدی سه‌گنبدی است که از ماسه‌سنگ قهوه‌ای مایل به قرمز ساخته شده و دیگری در شرق بنایی است که زمانی به مثابه مهمان‌سرا به کار می‌رفته است.
روز بعد، از پایتخت شلوغ و پر سر و صدای هند به بنگلور عزیمت کردیم؛ شهری که کمی آرامتر می‌نمود.
در بنگلور بازدید از موسسه ملی علوم هند و موسسه ملی مطالعات پیشرفته در برنامه سفرمان بود.
موسسه ملی علوم هند در سال ۱۹۰۹ با نظارت صنعتگر معروفی از پارسیان هند به نام جمشید تاتا و دولت هند ایجاد شد. در طول ۱۱۱ سال گذشته، این موسسه به نهادی پیشرو در علوم پیشرفته و تحقیقات و آموزش فناوری بدل شده است. هدف اصلی آن ارائه دستورالعملی پیشرفته و انجام تحقیقات در تمامی حوزه‌های علوم و همچنین پیشبرد رفاه صنعتی در هند است. همچنین اعتبار و ارزش این موسسه ضامن جذب بهترین اعضای هیات علمی جوان است که در بهترین آزمایشگاه‌های سراسر جهان تعلیم دیده‌اند.
موسسه مذکور ۴۲ دپارتمان آکادمیک و مرکز دارد که به شش بخش تقسیم می‌شوند و بر آموزش دانشجویان تاکید دارد. بسیاری از اعضای هیات علمی این موسسه اکنون استارت‌آپ‌های خود را تاسیس کرده‌اند که به صورت مستقیم تحقیقات‌شان به جامعه برمی‌گردد.
موسسه ملی مطالعات پیشرفته نیز از دیگر موسسات ایجاد شده توسط یکی دیگر از اعضای خاندان تاتا است که به انجام تحقیقات چند رشته‌ای می‌پردازد و در سال ۱۹۸۸ تاسیس شد. ساختمان این موسسه در یک فضای باز سرسبز در بنگلور ساخته شده و افراد مختلفی را با پیشینه و سابقه فکری متفاوت گردهم آورده است.
فلسفه‌ای که این موسسه ـ کالج بر مبنای آن استوار است، تیم‌های تحقیقاتی آن را شکل می‌دهد که حوزه‌های مختلفی را از جمله علوم اجتماعی و طبیعی، انسانی و هنر شامل می‌شود. این موسسه به دلیل رویکرد خود که مطالعه بین علوم و فناوری، فلسفه، مسائل اجتماعی و رهبری است، منحصربه فرد تلقی می‌شود.
روز ششم سفر از سازمان تحقیقات فضایی هند (ISRO) در بنگلور بازدید داشتیم. آقای «گودهی شانکار» مدیر مربوطه با ما جلسه‌ای داشت. این سازمان در سال ۱۹۶۹ تاسیس شده و محل اصلی پرتاب ماهواره‌ای هند از منطقه‌ای به نام «شِهری کورتا» است. هدف اصلی این سازمان فضایی پرتاب ماهواره‌های ارتباطی، مسیریابی، نظارتی و علوم فضایی است. همچنین از ماهواره‌های این سازمان برای انجام پزشکی از راه دور، آموزش از راه دور، ارتباطات روستایی، مدیریت دارایی‌های ملی، مدیریت منابع، هوانوردی مدنی، حفاظت از میراث و آثار باستانی و مدیریت بحران شامل آمادگی و هشدار اولیه استفاده می‌شود. این سازمان همچنین با کشورهایی چون فرانسه، ژاپن، روسیه، بوتان، سوئد و آلمان همکاری دارد. در طول سال‌های فعالیت این مرکز، ISRO به ماموریت خود در ارائه فضا به خدمت مردم عادی پایبند بوده و به یکی از شش آژانس بزرگ فضایی در جهان تبدیل شده است.
بازدید از پارلمان منطقه‌ای بنگلور پس از دیدار از مرکز فضایی هند قرار داشت.
«ویدانا سودا» یا همان مجلس قانونگذاری در بنگلور مقر مجلس ایالتی کارناتاکا با مرکزیت بنگلور است. بنای این پارلمان به سبک معابد جنوبی هند ساخته شده که به آن «نئودراویدی» می‌گویند و عناصر سبک‌های مختلف دراویدی را در خود جای داده است. پارلمان ایالتی کارناتاکا که با گرانیت ساخته شده، بزرگترین ساختمان قانونگذاری در هند است و ابعاد آن ۲۱۳.۳۶ در ۱۰۶.۶۸ متر و ارتفاع آن ۵۳.۳۴ متر است.
کاخ بنگلور هم با برج‌های دیده‌بانی بزرگ آن که به سبک کاخ وینزور انگلیس ساخته شده با پله‌های مارپیچش آکنده از تصاویر و پرتره‌های ساکنانی بود که زمانی در این کاخ زندگی می‌کردند. اما جای تعجب بود که هیچ زیرنویسی برای آنها وجود نداشت. ساختمانی ۳۴ اتاق خوابه با یک استخر بزرگ.
«لال باغ» یا «باغ سرخ» (باغ گیاهشناسی) با قدمتی ۵۰۰ ساله و مساحتی بیش از ۱۳ هکتار دیگر مقصد گردش ما در شهر بود که درست در جنوب بنگلور واقع شده است؛ باغی با بیش از ۱۰۰۰ گونه مختلف گیاهی، پر از درختان کهنسال و ریشه دوانده بر بستر خاک.
۳۱ اوت سفر ما به کشور هفتاد و دو ملت پایان یافت و بنگلور یا به قول خودشان «بنگلورو» را به مقصد تهران ترک کردیم.
گستره پهناور جغرافیا، جمعیتی انبوه، تنوع آب و هوا و نژاد، آزادی مذاهب، تاریخ کهن، فرهنگ عمیق و چهره‌های جهانی؛ اینها همه ویژگی‌هایی است که هند را به آن می‌شناسند؛ سرزمین اوپانیشادها و بودا، گوروها و گاندی. هندوها با چرخ نخ‌ریسی خود چرخ‌دنده‌های جهان به حرکت درآورده‌اند و همه چیز دیگر بار به اصل خود باز می‌گردد: شرق.
انتهای سفر
