شهریار علوی مدیر فنی و رئیس هیات مدیره یک شرکت دانش بنیان به خبرنگار خبرآنی درباره محصول تولید شده با فناوری همگرا گفت: ما توانستیم با ترکیب برخی فناوری‌ها راهکار جدیدی برای درمان سرطان ارائه دهیم.
وی افزود: سرطان، بیماری ژنها است و به هر میزان که ژن‌های سالم بیمار دچار تغییرات سرطان زا بشوند احتمال پیشرفت سرطان بیشتر می‌شود. پس می‌بایست شاخص‌های ژنتیکی تومور که نشاندهنده میزان تغییرات سرطانزا هستند را اندازه گرفت.
وی ادامه داد: در سال‌های گذشته از روش‌هایی مانند مشاهدات میکروسکوپی و روش PCR برای اندازه‌گیری برخی شاخص‌های توموری استفاده می‌شد؛ روش میکروسکوپی یک تصویر کلی و غیر مستقیم به ما می‌دهد. یا در روش PCR، ناچار به محدود کردن آنالیزها به چند ژن هستیم. در حالی که در روش توالی‌یابی نسل جدید می‌توانیم همگی این بررسی‌ها را به صورت کمی و مستقیم روی چندین هزار ژن سلول‌های توموری انجام دهیم.
وی با بیان اینکه این روش برای درمان هدفمند سرطان مورد استفاده قرار می گیرد، گفت: روشی که موفق به نتایج مثبت آن شدیم توالی یابی است که در کشورهای پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی هنوز در کشور ما جا نیافتاده است.
این محقق گفت: به کمک داده‌های توالی ژنها، همگی تغییرات چندین هزار ژن سلول‌های توموری شناسایی می‌شوند و پس از مقایسه با ژن‌های سالم، شدت این تغییرات سرطانزا اندازه‌گیری می‌شود.
به گفته علوی، با توالی یابی تومور بیمارانی که روند درمان سرطان آنها با مشکل مواجه شده ضمن اینکه از داروهای متعدد استفاده می کنند می‌توانیم روند درمان را نیز برای آنها بهبود ببخشیم.
وی گفت: برای شناسایی روش بهینه درمان این بیماران، نیاز به اندازه‌گیری ۳ شاخص «جهش‌های سرطانزا»، «شاخص TMB» و «شاخص MSI» است که در تعیین شیوه درمان تومور موثر هستند. تا به امروز آزمایشی که امکان سنجش ۳ شاخص در قالب یک آزمایش فراهم باشد را نداشتیم.
وی با بیان این توالی یابی ژن‌های تومور، امکان سنجش هر ۳ شاخص در یک آزمایش را فراهم می کند، گفت: روش توالی یابی تجمیع روش‌های سنتی است که دقت و سرعت در آن افزایش می‌یابد. نتیجه توالی یابی در اختیار پزشک آنکولوژیست قرار می‌گیرد تا دلیل روند کند درمان را مشخص کند.
وی گفت: کشورهای پیشرفته با روش توالی یابی نسل جدید، چنین خدماتی را به بیماران مبتلا به سرطان ارائه می‌دهند ولی هنوز این راهکار در کشور ما جا نیافتاده است.
وی بیان کرد: در همین راستا از دو سال گذشته به توسعه روش‌های نوین آنالیز داده‌های توالی یابی برای کمک به درمان سرطان پرداختیم و اکنون در مرحله کارازمایی بالینی هستیم.
به گفته وی، در پروسه کارآزمایی بالینی تعدادی بیمار که قبلا شاخص‌های توموری آنها را با روش های سنتی اندازه گیری کرده بودند به روش توالی یابی نسل جدید مورد آزمایش قرار دادیم تا بعد از ارزیابی با نمونه های مشابه خارجی مقایسه کنیم.
وی با بیان اینکه نتایج این کارآزمایی خوب بوده و مستندات آن را به سازمان‌های مربوطه ارسال کردیم، گفت: در صورت تایید این سازمان‌ها و همکاری ستاد توسعه زیست فناوری آماده هستیم این خدمت را به بازار ارائه بدهیم.
علوی گفت: امیدواریم امسال این خدمت برای بیماران مبتلا به سرطان ارائه شود.
رییس هیات مدیره شرکت دانش بنیان با بیان اینکه این توالی یابی با استفاده از زیست‌فناوری و فناوری اطلاعات به نتیجه رسیده است و در حیطه فناوری همگرا قرار گرفته است، گفت: این روش برای آزمایش بررسی نمونه تومور بیماران سرطانی و ارائه بهترین راهکار درمان سرطان به پزشک متخصص انجام می گیرد.
علوی با اشاره به مزیت‌های این روش گفت: دقت روش توالی‌یابی نسبت به روش‌های سنتی بسیار بالا است؛ به این صورت که پیش تر با روش‌های غیرمستقیم مانند مشاهدات میکروسکوپی به برخی شاخص‌های سرطان بیماران پی می‌بردند ولی با توالی‌یابی ژن‌های سلول‌های توموری و یافتن جهش‌های سرطانزا و دیگر شاخص‌های ژنتیکی این سلول‌ها می‌توانیم با ریزبینی بیشتری به علت پیشرفت سرطان در بیمار بپردازیم.
رییس هیات مدیره شرکت دانش بنیان اضافه کرد: همچنین قابلیت این روش در تشخیص یکجای شاخص‌های تومور، نیاز به انجام آزمایش‌های متعدد را برطرف می‌کند.
وی با بیان اینکه بخش بالینی به ویژه پزشکان انکولوژیست از این روش استقبال می کنند، گفت: از این روش می توان برای انواع سرطان‌ها به ویژه سرطان‌های روده، پستان، تخمدان، ریه و پروستات بهره برد.
وی با تاکید بر اینکه از توالی یابی، بیشتر در مراحل پیشرفته سرطان و متاستاز می‌توان استفاده کرد، گفت: در سال‌های اخیر موضوع personalised medicine (یا پزشکی شخصی) در کشورهای پیشرفته به یک واقعیت تبدیل شده است. به دلیل پیچیدگی بیماری سرطان، گزینش بهترین روش درمان گاهی دشوار می‌شود.
علوی ادامه داد: با توجه به عوارض جانبی داروهای درمان سرطان و فرصت اندک برای مهار سرطان، ارائه راهکاری برای گزینش بهترین داروی درمانگر سرطان بر پایه پروفایل ژنتیکی تومور بسیار ارزشمند خواهد بود.
