حجت میان‌آبادی در گفت‌وگو با خبرنگار محیط زیست باشگاه خبرنگاران پویا، در رابطه با تامین حق‌آبه تالاب هامون از رودخانه هیرمند گفت: رودخانه هیرمند از چند رود مختلف از جمله ارغنداب, فراح رود, خاشرود و هاروت رود تشکیل شده است که عمده آنها در انتها وارد تالاب‌های بین‌المللی هامون می‌شوند. تالاب هامون از سه تالاب هامون پوزک, هامون صابوری و هامون هیرمند تشکیل شده است.
وی ادامه داد: آب رودخانه هیرمند ابتدا وارد هامون پوزک می‌شود که عمده‌اش در افغانستان است, سپس به هامون صابوری که نصف آن در افغانستان و نصف آن در ایران است می‌ریزد و نهایتا وارد هامونِ هیرمند می‌شود. در گذشته که افغانستان سدسازی نکرده بود و وضعیت بارندگی مناسب بود , آب سر ریزشده از هیرمند وارد هامون می‌شد اما الان این آب وارد بیابان‌های لم یزرع و شن‌زارهای گوده زره در کشور افغانستان می‌شود.
این متخصص هیدروپلیتیک در رابطه با سد کمال خان تصریح کرد: مشکل این سد که در زمان دولت اشرف غنی و به کمک دولت ترکیه ساخته شده است این است که حجم مخزن این سد, 52 میلیون مترمکعب بیشتر نیست و آب اضافه که سد حجم لازم برای ذخیره آن را ندارد به شکل کاملا غیرقانونی و با تغییر مسیر رود هیرمندبه بیابان گودزره وارد می‌شود.
میان‌آبادی با اشاره به اینکه در معاهده 1351 بر تامین حق‌آبه هامون اشاره نشده است، گفت: بر اساس معاهده 1351 ایران و افغانستان, ایران 820 میلیون مترمکعب آب برای شرب و کشاورزی دارد و افغانستان ملزم به پرداخت این حق‌آبه است. طبق مطالعات تاریخی اسناد و حکمیت‌هایی که در گذشته صورت گرفته در معاهده 1351 صرفا به مسئله آب شرب و کشاورزی اشاره شده و چون در دهه 50 مسئله تامین نیاز زیست محیطی تالاب‌ها یک مسئله بین‌المللی نبوده است و ساخت و ساز و توسعه در حدی نبوده است که چالش‌های محیط زیستی دامن‌گیر تامین حق آبه تالاب هامون شود, این مسئله در معاهده 1351 مطرح نبوده است.
وی افزود: مسئله‌ای که در جهت تامین حق‌آبه هامون مطرح می‌شود این است که به جز 820 میلیون مترمکعب حق‌آبه ایران برای شرب و کشاورزی, کشور افغانستان باید ملزم به تامین حق‌آبه تالاب از سیلاب‌های سرریز شده از مخزن سد کمال‌خان شود که این مهم نیازمند دیپلماسی قوی در زمینه آب‌های بین‌المللی است. در حال حاضر آبگیری سد کمال‌خان که باعث انحراف و تغییر مسیر قانونی رودخانه هیرمند شده است باعث می‌شود هیچ حق‌آبه‌ای به تالاب‌های هامون از طریق هیرمند نرسد که این عدم تامین حق‌آبه چالش‌های زیست محیطی و انسانی شدیدی را در پی داشته است.
این پژوهشگر دیپلماسی آبی با بیان اینکه وضعیت تامین آب هامون می‌تواند از این هم بدتر شود, هشدار داد: اخیرا افغانستان در حال ساخت یک سد جدید بر روی رودخانه فراح رود است که اگر این سد تکمیل و آبگیری شود, اثرات سوء آن برای سیستان و بلوچستان از سد کمال خان هم بیشتر است.
به گزارش خبرآنی, گزارشات و تصاویری که از اقدامات افغانستان منتشر شده است نشان می‌دهد که این کشور از هر طریقی, حتی با ساخت سدهای دست‌ساز به وسیله کیسه شنی مسیر آب‌را تغییر می‌دهد و مانع از رسیدن آب رودخانه هیرمند به ایران می‌شوند.
عده‌ای از کارشناسان معتقدند که هدف از تغییر مسیر رود و فرستادن آب به بیایان‌ها و شن‌زارهای غیرقابل کشت, ایجاد یک ابزار قدرت برای افغانستان و تحمیل فشار بر ایران است.
انتهای پیام/
