گروه تاریخ انقلاب پایگاه خبری خبرآنی - 40 سال پیش و در هفتم آذر ماه سال 59، رزمندگان و تکاوران نیروی دریایی ارتش توانستند با اجرای عملیات مروارید، دو سکوی نفتی «البکر» و «الامیه» عراق را منهدم و صادرات نفت این کشور را قطع کنند.
پیش از عملیات مروارید، دو عملیات اشکان و شهیدصفری نیز با همین هدف انجام گرفته بود. در عملیات اشکان که دهم آبان 59 اجرا شد، تکاوران نیروی دریایی ارتش توانستند بخش‌هایی از پایانه‌های نفتی عراق را منهدم کنند. چند روز پس از آن هم، عملیات شهیدصفری اجرا شد که در تکمیل عملیات قبلی بود.
اما عملیات مروارید، عملیاتی بود که کار دشمن را یکسره کرد و ضمن منهدم شدن اسکله‌های البکر و الامیه، ضرباتی هم به نیروی دریایی عراق وارد آمد.
تکاوران نیروی دریایی ارتش و ناوچه پیکان نقش مهمی در این عملیات داشتند. فرمانده ناوچه پیکان «محمدابراهیم همتی» بود که همراه با همکارانش شجاعانه در عملیات مروارید جنگید و آسمانی شد.
با تایید امام خمینی (ره) و به مناسبت تجلیل از رشادت‌های نیروی دریایی ارتش در دفاع از جزایر، سواحل و دریاهای کشور در دوران دفاع مقدس، هفتم آذر سالروز اجرای عملیات مروارید به عنوان روز نیروی دریایی ارتش نام گرفت.
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال تلگرامی خبرآنی بخوانید. (کلیک کنید)
جدیدترین خبرها و تحلیل‌های ایران و جهان را در کانال اینستاگرامی خبرآنی بخوانید. (کلیک کنید)
** عملیاتی که با 3 روز تاخیر اجرا شد
عملیات مروارید نقطه عطف و اوجی در درگیری‌های بین ایران و عراق در صحنه دریا بود. این عملیات علاوه بر دستاوردهای تاکتیکی و نظامی، دستاوردهای سیاسی و اقتصادی نیز برای ایران داشت. پیروزی ایران در عملیات مروارید، بازتاب وسیعی در منطقه و جهان داشت. هدف از اجرای عملیات مروارید تکمیل اعمال خسارت عمده به صادرات نفت رژیم بعث عراق از خلیج فارس بود.
منطقه شمال‌غربی خلیج‌فارس و به خصوص پایانه‌های نفتی عراق مدام توسط یگان‌های شناوری و بالگردهای گشتی هوادریای عراق کنترل و مراقبت می‌شد. همچنین عراق اقدام به استقرار نیرو با پشتیبانی یگان‌های شناور و پوشش هوایی در منطقه کرد. پایگاه‌های موشکی ضدکشتی نیز در منطقه جنوب فاو (راس‌البیشه) مستقر شد.
عملیات مروارید قرار بود چهارم آذر ماه سال 59 اجرا شود، اما چون یگان‌ها آمادگی لازم را نداشتند و شرایط جوی نیز مناسب نبود، اجرای عملیات به تعویق افتاد.
نیروهایی که در این عملیات شرکت داشتند، عبارت بودند از تیم‌های عملیات ویژه 7 نفره که هر تیم متشکل از فرمانده با پشتیبانی پروازی یک تیم AB212، افسر اطلاعات، افسر مخابرات و 4 نفر تکاور ویژه بود.
فرمانده ناوچه پیکان «محمدابراهیم همتی» بود که همراه با همکارانش شجاعانه در عملیات مروارید جنگید و آسمانی شد
** دستگیری فرمانده عراقی‌ها توسط تکاوران نداجا
نیروی هوایی ارتش نقش مهمی در اجرای عملیات داشت. این نیرو پوشش هوایی و تامین عملیات ضدسطحی‌های خودی علیه دشمن را برعهده داشت. حضور فعال تیزپروازان نهاجا در تامین پوشش هوایی منطقه از یک سو و اقدامات شجاعانه آنان در مصاف با جنگنده‌ها و شناورهای عراقی موجب شد هرگونه ابتکار عمل از دشمن گرفته شود.
برای اینکه تکاوران نیروی دریایی ارتش بتوانند به پایانه‌های نفتی البکر و الامیه دسترسی پیدا کنند، عملیات هلی‌برن طراحی شد و از آنجایی که در عملیات‌های شهید صفری و اشکان بخش‌هایی از این پایانه‌ها تخریب شده بود، عملیات هلی‌برن باید با دقت ویژه‌ای انجام می‌گرفت.
باتوجه به گزارشات ارسالی، فرمانده قرارگاه دستور اجرای عملیات را داد و تکاوران همراه با بالگردها از بوشهر به سمت پایانه نفتی البکر حرکت کردند؛ در حالی که وضعیت جوی تاحدودی نامساعد و هوا بارانی بود.
خلبانانِ بالگردها با درایت و مهارت، در موقعیت بسیار حساس و خطرناک تکاوران را از بالگرد تخلیه کردند. این تکاوران بلافاصله ضمن موضع‌گیری، درگیری را آغاز و به دستگیری فرمانده و نیروهای مستقر عراقی در پایانه اقدام کردند. در جریان اجرای عملیات به دلیل اجرای سریع عملیات هلی‌برن متاسفانه دستگاه مخابراتی تیم عملیات ویژه در بالگرد جا ماند و بالگرد پس از تخلیه نفرات و دور شدن از سکوی البکر دوباره به سکو بازگشت. نیروهای ویژه که بازگشت بالگرد را زیر نظر داشتند، ضمن دریافت دستگاه مخابراتی، فرمانده اسیرشده را برای تخلیه اطلاعاتی با بالگرد به بوشهر فرستادند.
نیروی هوایی ارتش نقش مهمی در اجرای عملیات داشت. این نیرو پوشش هوایی و تامین عملیات ضدسطحی‌های خودی علیه دشمن را برعهده داشت.
** تخلیه اسرای عراقی با ناو پیکان
نیروهای ویژه در بخش میانی سکو موضع گرفته بودند و نیروهای عراقی به جنوب و شمال سکو فرار کرده بودند. آنانی که در شمال سکو بودند، پس از مدتی با کمک تاریکی هوا با یک فروند شناور به سکوی الامیه که در فاصله 8 کیلومتری و در شمال این سکو بود، فرار کردند. گروه دوم نیروهای عراقی نیز که در جنوب بودند به ناچار با نیروهای ویژه ما درگیر شدند.
با هوشیاری یکی از تکاوران موشک RPG به مخزن بالای سر موضع پدافندی عراقی‌ها شلیک شد که یکی از عراقی‌ها به هلاکت رسید و بقیه نیز اسیر شدند.
سکو هنوز به طور کامل پاکسازی نشده بود و هوا نیز رو به تاریکی بود. با قرارگاه هماهنگی شد تا ناو موشک‌انداز پیکان از بخش میانی شمال خلیج فارس به سمت سکوی البکر حرکت کند تا تامین و حفاظت از تیم ویژه را برعهده بگیرد.
ناوها برای پشتیبانی از تکاورها و برای پشتیبانی آتش وارد عمل شدند. ناو پیکان ساعت 8:30 شب در اسکله سکوی نفتی البکر پهلو گرفت و اسرای عراقی به ناو منتقل شدند. حدود یک ساعت بعد، 2 فروند شناور عراقی که در حال حرکت از خور عبدالله به سمت البکر بودند، بر روی صفحه رادار ناو پیکان نمایش داده شد. این ناو بلافاصله به منظور جلوگیری از هرگونه وقفه عملیاتی از اسکله جدا شد و به سوی شناور حرکت کرد. درگیری بین آن‌ها به وجود آمد و شناورهای عراقی به خورعبدالله بازگشتند.
با روشن شدن هوا یک نفر از اعضای تیم عملیات ویژه به بالای دکل مخابراتی سکوی البکر رفت و پرچم جمهوری اسلامی ایران را به اهتزاز در‌آورد.
** اهتزاز پرچم ایران بر فراز مهمترین سکوی نفتی عراق
پس از این، مرحله دوم عملیات آغاز شد. در این مرحله از عملیات، ناو جوشن با تیم عملیاتی تکاوران جهت تصرف پایانه نفتی الامیه اعزام شد. این اعزام نیمه‌های شب و حوالی ساعت 2:30 روز هفتم آذر از بوشهر صورت گرفت، پیش از آنکه ناو جوشن به الامیه برسد ناو پیکان تردد یک فروند شناور از خور عبدالله را شناسایی و ردگیری کرد، اما به دلیل جلوگیری از مصرف مهمات فقط هدف را پایش کرد.
حدود ساعت 6 صبح ناو عراقی به همراه یک فروند شناور دیگر از سوی الامیه جدا و به سمت البکر حرکت کرد. ناو پیکان نیز همزمان از البکر جدا و با آتش توپخانه شناور عراقی را مورد اصابت قرار داد که شناور منهدم شد. متعاقباً ناو موشک‌انداز عراقی اقدام به پرتاب موشک به سمت پیکان کرد که با تیراندازی و مانور به موقع، موشک در نزدیکی ناوچه به آب اصابت کرد.
با روشن شدن هوا یک نفر از اعضای تیم عملیات ویژه به بالای دکل مخابراتی سکوی البکر رفت و پرچم جمهوری اسلامی ایران را به اهتزاز در‌آورد. حدود ساعت 7 صبح، 2 جنگنده عراقی وارد منطقه شدند که یکی توسط موشک سهند ناو منهدم و دیگری منطقه را ترک کرد.
با توجه به شروع تهاجم گسترده هوایی و دریایی دشمن برای بازپس‌گیری سکوهای البکر و انهدام ناو ایرانی، صحنه عملیات در شمال خلیج فارس تبدیل به صحنه حیرت‌انگیزی از رشادت‌های دریادلان نداجا و تیزپروازان نهاجا شد. در همین حین ناو موشک‌انداز عراقی اقدام به پرتاب موشکی به سوی پیکان کرد که به اشتباه به اسکله البکر اصابت کرد.
باتوجه به موفقیت‌های به دست آمده و ضرورت تامین نیازهای مهماتی، فرمانده قرارگاه دستور داد تا یگان‌ها به بندر بازگردند.
** ناو عراقی در کمین پیکان
حوالی ظهر ناو پیکان اسکله را به سمت بوشهر ترک کرد. در همین حین ناو موشک‌اندازی که در اسکله نفتی الامیه پهلو گرفته بود، از پناهگاه خارج شد و به حرکت درآمد. این ناو به سمت پیکان، موشکی پرتاب کرد که متاسفانه آن موشک به پیکان برخورد کرد. تعدادی از کارکنان تخلیه و بسیاری هم شهید و مفقودالاثر شدند.
لحظاتی پس از حمله به ناو موشک‌انداز توسط ناو دشمن، دلاورمردان نیروی هوایی به آن ناو حمله کرده و آن را مورد اصابت قرار داده و به قعر آب فرستادند. در روز بعد یعنی 8 آذر عملیات تجسس از باقی‌مانده‌های نیروی دریایی عراق صورت گرفت.
در پی این عملیات بخش اعظم یگان‌های نیروی دریایی عراق منهدم شد. 13 فروند از ناوهای نیروی دریایی عراق و 11 فروند جنگنده عراقی توسط ناو پیکان و جنگنده‌های نیروی هوایی ارتش منهدم شدند.
علاوه بر نتایج نظامی، صادرات نفت از پایانه‌های البکر و الامیه توسط عراق تا پایان جنگ تحمیلی متوقف شد. نیروی دریایی ایران بر خلیج فارس استیلای کامل پیدا کرد و خطوط مواصلاتی ایران حفظ و تامین شد و کشتی‌ها تجاری به راحتی توانستند به بندر امام خمینی (ره) تردد داشته باشند.
پس از اجرای عملیات مروارید، درآمد مالی عراقی‌ها که از صادرات نفت بود، از بین رفت. از این رو عراقی‌ها در پی تلافی برآمدند و حملاتشان را به کشتی‌های تجاری و نفتکش‌های ایرانی به شدت افزایش دادند؛ در واقع نقش دوم نیروی دریایی ارتش ایران در دوران دفاع مقدس پس از عملیات مروارید آغاز شد و آن اسکورت نفتکش‌ها و کشتی‌های تجاری ایرانی بود.
انتهای پیام/
