به گزارش خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری خبرآنی؛ بخش کشاورزی و منابع طبیعی به دلیل برخورداری از پتانسیل صادرات محصولات و نقش حیاتی در تامین غذایی با اتکا به منابع داخلی از مهمترین بخشهای اقتصادکشور است. این بخش با دارا بودن بیش از 4میلیون نفر بهره‌بردار، دارای سهم 8 درصدی از تولید ناخالص داخلی یعنی حدود 40 میلیارد دلار است. این در حالی است که سهم بخش کشاورزی از تولید ناخالص داخلی در سال 1383 بیش از 13 درصد بوده و در سال 1397، 10 درصد بوده است. در وضعیت کنونی سطح زیر کشت تولید زراعی کشور 18و نیم میلیون هکتار و کل تولید 124 میلیون تن است که تولیدات زراعی 83 و نیم میلیون تن آن را تشکیل می‌دهد.
برخی از محصولات تولیدی در این بخش از جمله کالاهای استراتژیکی هستند که نقش بسیار مهمی در استقلال اقتصادی و سیاسی کشور ایفا می کنند. تامین نیازهای حیاتی مردم و همچنین وابستگی زندگی اقتصادی بسیاری از خانواده ها به این بخش، دخالت دولت را در فعالیتهای کشاورزی ضرورت می بخشد.
اعطای یارانه، از مهمترین سیاستهای حمایتی دولت به بخش کشاورزی محسوب می شود. یارانه یکی از ابزارهای مهم و موثر در مصرف نهاده های کشاورزی است. اما از آنجا که تامین هزینه های آن بر عهده دولت است، کشورهایی می توانند از این ابزار برای حمایت از تولید کنندگان استفاده کنند که منابع کافی داشته باشند و تداوم یا گسترش فعالیتهای اقتصادی کشور به طور قابل ملاحظه ای به توزیع نهاده های ارزان در بخش کشاورزی وابسته باشد.
اصولا در ایران پرداخت یارانه به نهاده های کشاورزی با دو هدف صورت می گیرد: اول؛ تقویت بخش کشاورزی و توانمندی تولید در داخل برای افزایش تولید، افزایش کمیت تولید، افزایش رقابت پذیری و بهبود کیفیت محصولات تولیدی این بخش. ثانیا؛ حمایت از مصرف کنندگان از طریق کاهش هزینه های تولید و در نهایت پایین نگه داشتن قیمت تولیدات این بخش در بازار مصرف.
حمایت از بخش کشاورزی با تخصیص یارانه های سنگین، از جمله سیاستهای کشورهای پیشرفته دنیا است. به طوری که تحقیقات انجام شده نشان می دهد در ایالات متحده امریکا 50 درصد قیمت تمام شده محصولات کشاورزی به کشاورزان یارانه داده می شود و همین امر باعث شده است که امریکا به یکی از بزرگترین تولید کنندگان و صادرکنندگان محصولات کشاورزی در جهان تبدیل شود. این کشور سالانه بیش از 140 میلیارد دلار محصولات کشاورزی به سایر کشورهای صادر می کند. این قدرت اقتصادی باعث شده است از غذا و محصولات کشاورزی به عنوان یک سلاح علیه دیگر کشورها در هنگام صادرات استفاده کند.
بیشتر بخوانید:
حمایت ایالت متحده امریکا از کشاورزی و کشاورزان با تخصیص یارانه، به اندازه ای حائز اهمیت است که کنگره این کشور در پی شیوع ویروس کرونا و آسیب دیدن کشاورزان این کشور، اقدام به تصویب یارانه 23 و نیم میلیارد دلاری کرد. تخصیص یارانه به بخش کشاورزی توسط ایالات متحده امریکا و اتحادیه اروپا به 160 میلیارد دلار می رسد، این در حالی است که مقامات چین و هند معتقدند این موضوع به نفع کشورهای مذکور و به ضرر کشورهای دیگر است؛ چرا که کشورهای دیگر به دلیل بالا بودن قیمت محصولات تولیدی خود توانایی رقابت با این محصولات را نخواهند داشت.
علاوه بر ایالات متحده، سایر کشورهای پیشرفته نیز مبالغ هنگفتی جهت یارانه بخش کشاورزی اختصاص داده اند؛ به طوری که چینی ها در سال 2016 حدود 212 میلیارد دلار به بخش کشاورزی خود یارانه پرداخت کرده بودند که در مقایسه با کشورهای عضو اتحادیه اروپا و ایالات متحده آمریکا بیشتر بوده است. دولت چین قصد دارد تا سال 2022 اقدام به بهبود وضعیت تولید محصولات کشاورزی در 66 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی این کشور کند تا میزان تولید محصولات استراتژیک خود را افزایش دهد.
کشور هند نیز با تخصیص بودجه 40 میلیارد دلاری برای یارانه بخش کشاورزی از کشورهایی است که بیشترین حمایت را از بخش کشاورزی داشته است. طبق اعلام دولت هند، تخصیص این یارانهباعث بهبود وضعیت تولیدات کشاورزی و سطح درآمد کشاورزان خواهد شد. بیش از 800 میلیون نفر در بخش کشاورزی هندوستان اشتغال دارند و اغلب آن ها زیر خط فقر زندگی می کنند.دولت این کشور قصد دارد تا با افزایش 6.3 درصدی یارانه مواد غذایی حمایت خود از کشاورزان را در بودجه 2020-21 به 1.15 تریلیون روپیه برساند.
کشور روسیه نیز با حمایت از بخش کشاورزی با تخصیص یارانه، سهم ناچیز بخش کشاورزی را از 2و نیم درصد به 4 درصد افزایش داده است که نشان دهنده افزایش 60 درصدی است.
متاسفانه باید گفت علیرغم سیاست کشورهای پیشرفته دنیا در تخصیص یارانه های هنگفت به بخش کشاورزی، این سیاست منطقی و صحیح در ایران به دلیل غلبه دیدگاه تکنوکراتی و سیاستهای اقتصاد لیبرالی، جدی گرفته نمی شود و همین مساله سبب وارادت بی رویه محصولات کشاورزی شده و امنیت غذایی کشور را با تهدید مواجه ساخته است است. عدم توجه به کشاورز ایرانی با تخصیص ندادن یارانه به بخش کشاورزی در حالی است که در سالهای اخیر دولت به راحتی میلیاردها دلار را به تولیدکنندگان خارجی در بخش کشاورزی یارانه داده است.
بررسی ها نشان می دهد در ایران سهم ناچیزی از بودجه کشور برای تخصیص یارانه کشاورزی صرف می شود. طبق تحقیقات انجام شده در سال 1384، تنها نیم درصد به کشاورزی یارانه تعلق گرفته است. به گفته مسئولان وزارت جهاد کشاورزی میزان یارانه بخش کشاورزی در سالهای اخیر به حدود 10 الی 15 درصد رسیده است.
لذا با توجه به اینکه دنیا در شرایط شیوع ویروس کرونا قرار دارد و موضوع امنیت غذایی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است ضرورت دارد، یارانه بخش کشاورزی به میزان قابل توجهی افزایش یابد و این مساله مهم باید در دستور کار دولت و مجلس شورای اسلامی واقع شود و در تدوین سیاستهای کلان و قوانین مختلف به خصوص قانون برنامه هفتم توسعه مدنظر واقع شود.
انتهای پیام/
