گفت‌وگو|جزئیات خودکفایی جزیره قشم در تأمین برق/ مهمترین دغدغه تولیدکنندگان برق حرارتی چیست؟

به گزارش خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری خبرآنی، اخیرا واحد نخست گازی نیروگاه سیکل ترکیبی قشم وارد مدار بهره برداری شده و ظرفیت اسمی تولید برق بزرگترین جزیره خلیج فارس با بهره برداری از این واحد، 170 مگاوات افزایش یافت. به بهانه بهره برداری از این واحد تأثیرگذار در تأمین زیرساختهای جزیره قشم برای جهش تولید، با سید فریدالدین معصومی، مدیرعامل شرکت سرمایه گذاری برق و انرژی غدیر به گفت‌وگو نشسته‌ایم.

آنچه در ادامه می خوانید حاصل این گفت‌وگو بوده که مباحث مختلف از فعالیت در عرصه احداث نیروگاه‌های حرارتی تا مطالعات بر روی روش‌های نوین تولید برق را شامل می شود.

خبرآنی: در ابتدا در مورد ظرفیت هلدینگ برق و انرژی غدیر در بخش تولید برق بفرمائید.

معصومی: شرکت سرمایه گذاری برق و انرژی غدیر سال 1390 با خرید نیروگاه1350 مگاواتی نیروگاه گیلان از سازمان خصوصی سازی تأسیس شد و پس از آن، شروع به احداث چندین نیروگاه کرد که در سالهای گذشته یک به یک به بهره برداری رسیدند. این شرکت در حال حاضر دارای 7 نیروگاه با مجموع ظرفیت 2170 مگاوات در استان های گیلان، هرمزگان، خوزستان، اصفهان، یزد، قم و جزایر قشم و ابوموسی می باشد که 170 مگاوات اخیراً با افتتاح واحد نخست گازی نیروگاه قشم توسط ریاست محترم جمهوری به ظرفیت منصوبه این شرکت اضافه گردید و دومین واحد گازی این نیروگاه در مرداد ماه سال جاری به بهره برداری خواهد رسید که 170 مگاوات به ظرفیت تولیدی برق این شرکت افزوده خواهد شد و عملیات احداث واحد بخار به ظرفیت 160 مگاوات آغاز شده که در سال 1400 با بهره برداری از واحد بخار این نیروگاه، در مجموع 330 مگاوات به ظرفیت تولید برق شرکت افزوده می شود و تولید برق شرکت سرمایه گذاری برق و انرژی غدیر به 2500 مگاوات خواهد رسید.

خبرآنی:‌ هلدینگ سرمایه گذاری برق و انرژی غدیر فقط در بخش تولید برق فعال است؟

معصومی: خیر، در بخش های دیگری از جمله سوآپ گاز هم فعالیت هایی از گذشته داشته ایم. سوآپ گاز را با خریداری گاز از ترکمنستان و فروش آن به آذربایجان با هماهنگی دولت اجرایی کردیم.

خبرآنی: از چه سالی سوآپ گاز ترکمنستان را آغاز کردید؟

معصومی: از سال 1395 آغاز شد و تا سال 1397 ادامه یافت، البته اکنون به دلیل تحریم ها این فرآیند تجاری متوقف است. حوزه تجارت انرژی یکی از بحث های جدی ما است که در دستور کار داریم که به آن ورود کنیم. در این بخش هم خرید و فروش برق و هم خرید و فروش حامل های انرژی مد نظر است.

خبرآنی: توقف سوآپ گاز ترکمستان به آذربایجان ربطی به اختلافات گازی ایران و ترکمنستان داشت؟

معصومی: خیر، زمانی که ما سوآپ گاز ترکمنستان را آغاز کردیم، اختلافات مالی قرارداد واردات گاز از ترکمنستان وجود داشت و ورود ما به منزله برطرف کردن نقصان کشور در بخش ورود گاز از ترکمنستان بود.

خبرآنی: یعنی در این قرارداد، پای شرکت ملی گاز یا وزارت نفت درمیان نیست، یک طرف، هلدینگ برق و انرژی غدیر و طرف دیگر شرکت ترکمن گاز است؟

معصومی: بله، این قرارداد دوجانبه با شرکت سرمایه گذاری برق و انرژی غدیر به امضا رسیده بود. البته ما برای اجرای این سوآپ، باید حق ترانزیت، به شرکت ملی گاز ایران پرداخت می کردیم و بر اساس قانون پرداخت شد.

خبرآنی: الان مذاکراتی برای سوآپ دوباره گاز با ترکمنستان دارید؟

معصومی: ما مذاکراتی در این زمینه داشته ایم اما شرایط کمی تغییر کرده، یکی آنکه به منزله تحریم‌ها، منعقد شدن قرارداد جدید مسائل مربوط به خود را دارد و از طرفی، با وجود افت قیمت نفت که به تبع آن روی قیمت گاز نیز تأثیرگذار بوده، هنوز ترکمنستان حاضر به کاهش قیمت گاز خود نشده و این مسئله نکته ای مهم در امضای هر نوع قرارداد جدید است.

خبرآنی: در خصوص ماهیت شرکت برق و انرژی غدیر بفرمائید. زیرمجموعه چه نهادی است و سهامداران آن چه سازمان ها یا افرادی هستند؟

معصومی: شرکت برق و انرژی غدیر یکی از 8 هلدینگ شرکت سرمایه گذاری غدیر است که ما فقط در بخش نیروگاه و انرژی فعالیت می کنیم، اما دیگر هلدینگ های این مجموعه روی بخش های دیگر همچون صنعت و معدن، آی تی، نفت و گاز و ... به فعالیت مشغول هستند.

هلدینگ برق و انرژی غدیر از زیر مجموعه های سازمان تامین اجتماعی نیروهای مسلح و متعاقباً وزارت دفاع محسوب می شود و با وجود آنکه هلدینگ سرمایه گذاری غدیر سهامی عام است، اما بیشترین سهام آن در اختیار وزارت دفاع است.

هلدینگ برق و انرژی غدیر به حوزه بهره برداری نیز ورود کرده است. از سال 1390 که شرکت بهره برداری نیروگاه گیلان را خریداری کرده بودیم این فعالیت آغاز شده و در حال حاضر یک شرکت جدید در عرصه بهره برداری با نام شرکت تعمیرات و نگهداری ارژن تأسیس کرده ایم که نیروگاه قشم را نیز همین شرکت بهره برداری خواهد کرد.

تعاملات بسیار خوبی با مجموعه های پالایشی غدیر به منظور بهینه سازی شرایط تأمین برق آنها داریم. روش های نوین تأمین برق از برنامه های آتی شرکت است. همچنین به تولید برق از انرژی‌های بادی و برق‌آبی نیز ورود خواهیم کرد.

خبرآنی: چه شد که غدیر به بحث احداث نیروگاه قشم ورود کرد؟ آیا سهامی را خریداری کردید یا از ابتدا غدیر وارد بحث نیروگاه قشم شد؟

معصومی: از ابتدای موضوع احداث نیروگاه قشم، غدیر به این موضوع ورود کرد. با توجه به اینکه قرار بود از نظر صنعتی و پالایشگاهی قشم توسعه زیادی پیدا کند و این توسعه نیازمند برق بود، وزارت نیرو درخواستی برای احداث نیروگاه در جزیره قشم داشت. شرکت برق و انرژی غدیر به موضوع ساخت نیروگاه در قشم ورود کرد. عملیات اجرایی به صورت زودهنگام در آذرماه 1395 آغاز شد و در اسفند سال 1396 پس از گشایش اعتبار اسنادی، شروع عملیات اجرایی به صورت اصلی آغاز شد. میزان سرمایه گذاری پروژه 308 میلیون یورو بوده که از این مقدار، 203 میلیون یورو از صندوق توسعه ملی تأمین شده و 105 میلیون یورو نیز از محل آورده سرمایه گذاران تأمین می شود که از این 105 میلیون یورو، تا امروز 67 میلیون یورو تأمین شده است.

این پروژه که به منظور تأمین آب و برق پایدار مورد نیاز بخش‌های مسکونی و صنعتی منطقه آزاد قشم و سرزمین اصلی اجرایی شده، در دوره احداث حدود 500 نفر به صورت مستقیم اشتغال زایی داشته که میزان اشتغالزایی مستقیم آن در دوران بهره برداری از بخش گاز به 40 نفر و در دوره بهره برداری به صورت بلوک سیکل ترکیبی به 150 نفر می رسد.

خبرآنی: بعد از نیروگاه قشم، احداث نیروگاه جدیدی را در برنامه دارید؟

معصومی: چندین پروژه آماده اجرا داریم که به دلیل مشکلاتی که در اقتصاد برق کشور وجود دارد، اجرایی نشده اند. از جمله این نیروگاه ها، نیروگاه بندرعباس است که در منطقه ویژه خلیج فارس با ظرفیت 900 مگاوات واقع شده، تمامی کارهای مطالعاتی و مهندسی برای این پروژه انجام شده و هزینه قابل توجهی در ساختگاه این نیروگاه انجام شده است. در دزفول نیز برنامه مشابهی داریم. در نیروگاه بهبهان از ابتدا برنامه ریزی ها برای ساخت دو واحد 500 مگاواتی بوده اما یک واحد اجرایی شده و برای 500 مگاوات دوم نیز 10 تا 15 درصد کار اجرایی انجام شده است. این پروژه ها به دلایل شرایط اقتصادی، در دسترس نبودن فاینانس خارجی و محدودیت هایی که صندوق توسعه ملی برای تخصیص تسهیلات دارد، فعلا متوقف هستند و ما در حال بررسی هستیم که با چه روش های اقتصادی می توانیم این پروژه ها را فعال کنیم. قراردادهای ECA موجود جوابگو نیست، باید مشکلات آن برطرف شود تا دوباره پروژه ها را اجرایی کنیم. رسالت اصلی ما این است که در کنار تمامی کارها، احداث نیروگاه های حرارتی را در برنامه داشته باشیم.

خبرآنی: در خبرها داشتیم گام بلند (برق وانرژی غدیر) برای ورود به بورس، لطفا در این خصوص توضیحات بیشتر بفرمایید.

معصومی: بله درست است، یکی از مهم ترین سیاست های برق و انرژی غدیر در سال جاری ورود به بورس است که این اتفاق مهم با نماد بگیلان و ورود نیروگاه 1350 مگاواتی گیلان که 54% سهام آن مربوط به شرکت سرمایه گذاری برق و انرژی غدیر است، یقیناً حضور موثری را آغاز خواهد شد و به دنبال آن نیروگاه هرمز که یکی از نیروگاه های موفق شرکت در تولید برق می باشد و شرایط ورود به بورس آن در دست اقدام است و همچنین سهام شرکت سرمایه گذاری برق و انرژی در طی چند ماه آینده به بورس وارد خواهد شد که مطمئن هستیم با راندمان بسیار خوب این نیروگاه ها عملکردی که در صورت های مالی دارند در این زمینه با موفقیت همراه خواهیم بود.

خبرآنی: در خصوص ورود به عرصه نیروگاه‌های بادی اشاره داشتید، آیا در این زمینه پروژه ای را آغاز کرده اید؟

معصومی: ما دو سایت در استان خراسان داریم که بیش از یکسال است که انجام فعالیت های مربوط به دوران پیشبرد آن ها را شروع کرده ایم. اکنون به مرحله نصب دکل بادسنجی رسیده ایم که این دکل ظرف یکی دوهفته آینده نصب خواهد شد. هر کدام از این پروژه ها 50 مگاوات است.

خبرآنی: پیش بینی می کنید چه زمانی این نیروگاه های بادی به مدار بهره برداری وارد شوند؟

معصومی: وقتی دکل بادسنجی نصب می شود، حدود 12 تا 18 ماه زمان نیاز دارد که تحلیل سرعت باد و نحوه وزش را به درستی بدست آورید تا برای نصب توربین ها قابل اتکا باشد. در این دو پروژه فکر می کنم تا 12 ماه این موضوع به طول بینجامد و به موازات آن، روش های تأمین مالی را نیز برای اجرای این پروژه ها دنبال خواهیم کرد.

خبرآنی: در زمینه انرژی خورشیدی، اشاره داشتید که 3 نیروگاه در سه استان مرکزی کشور دارید، آیا برنامه ای برای توسعه فعالیت ها در این بخش دارید؟

معصومی: دو پروژه آماده در بخش توسعه داریم، یکی در کنار نیروگاه فعلی اصفهان است که یک نیروگاه 10 مگاواتی جدید در کنار نیروگاه 10 مگاواتی فعلی احداث خواهیم کرد. احداث نیروگاه دیگری نیز در شهر دیگری در دست پیگیری داریم که هنوز مجوزات آن نهایی نشده است.  

با توجه به اینکه ورود پنل به ایران کمی سخت شده و شرکت های سازنده داخلی نیز در این زمینه فعالیت می کنند میزان سفارشاتی که دارند بسیار بالاست، باید ابتدا خیالمان برای تأمین پنل ها راحت شود و بعد به توسعه در این بخش ورود می کنیم.

خبرآنی: ورود شرکت برق و انرژی غدیر به بحث احداث نیروگاه های تجدیدپذیر، تقاضا محور و مبتنی بر شرکت در مناقصات دولتی است و یا تعریف پروژه از سمت خود هلدینگ انجام می شود؟

معصومی: تعریف پروژه از طرف خود ماست، ابتدا ظرفیت سنجی می کنیم و بعد از بررسی مسائل فنی و اقتصادی، پروژه ای را تعریف و به سازمان های مربوطه ارائه می کنیم. به طور مثال در احداث نیروگاه‌های خورشیدی، هم بحث های فنی مطرح است و هم بحث‌های اقتصادی؛ در یک منطقه که معافیت های مالیاتی می دهند، ممکن است از نظر مباحث فنی ایده آل نباشد و در یک منطقه دیگر ممکن است از نظر تابش و دیگر مسائل فنی ایده‌آل باشد اما از نظر مباحث اقتصادی مشکلاتی وجود داشته باشد. ما تاکنون خودمان اقدام به تعریف پروژه و ظرفیت سنجی ها می کردیم، اما اخیرا شرایط در حال تغییر است و قرار بر این شده که خود سازمان های متولی، ظرفیت ها را شناسایی و مناقصات مربوطه را برگزار کنند.

خبرآنی: در خصوص روشهای نوین تولید برق، چه روش هایی مد نظر است؟

معصومی: روش هایی در کشور وجود دارد که در حد تحقیقات است و کار عملیاتی روی آن انجام نشده است. مثلا در خصوص Waste Heat Recoveryاقدامات بسیاری می توان انجام داد. برخی کارخانه ها خروجی گاز داغی دارند که برای تولید برق بدون نیاز به خوراک جدید گازی، می توان از این گاز خروجی استفاده کرد؛ و یا خیلی از روش های تولید برق که ما در کشور نداریم اما برخی کشورها همچون کره جنوبی از این روش ها استفاده می کنند، مثلا روی بام پشت بام ها بدون استفاده از پنل‌های خورشیدی می توان برق همان مجتمع و حتی بیش از آن برای تزریق به شبکه را تولید کرد که روی چنین روش هایی داریم کار مطالعاتی و امکان سنجی انجام می دهیم.

البته پیش از همه اینها باید روی اقتصاد برق کار کرد. از آنجایی که شرکت برق و انرژی غدیر شرکت بزرگی است، می تواند تکانه های اقتصادی و نوسان ها را تحمل کرده و از این مشکلات عبور کند اما در نهایت باید به سهامداران سود بدهیم و یک شرکت اقتصادی محسوب می شویم، پس باید روی اقتصاد پروژه کار کنیم. اگر پروژه ای صرفه اقتصادی نداشته باشد ورود نمی کنیم؛ مگر آنکه این اطمینان را حاصل کنیم که با مقررات موجود و تعاملی که با دولت خواهیم داشت بتوانیم روی بازخورد اقتصادی یک پروژه حساب کنیم.

اقتصاد برق باید بر اساس بخش نامه های عمومی و قانون گذاری با پیگیری دولت و مجلس اصلاح شود تا سرمایه گذاری ها و ظرفیت سازی ها در برق به عنوان زیرساخت توسعه اقتصادی کشور، با توقف و وقفه همراه نشود.

خبرآنی: آیا برای صادرات برق هم با کشوری وارد مذاکره شده اید؟

معصومی: ما از سمت وزارت نیرو، پروانه صادرات برق دریافت کرده ایم اما برنامه وزارت نیرو این است که فعلا فقط از تولید برق تجدیدپذیرها برق صادر شود که اقتصاد این مسئله کمی مشکل دارد و گاهی بحث احداث خطوط انتقال برق جدیدی مطرح می شود که از نظر اقتصادی پروژه را با مشکل مواجه می کند. وزارت نیرو با توجه به تعاملاتی که با وزارت نفت دارد از محل برق آبی ها و تجدیدپذیرها برق را صادر می کند و ما هم اگر بخواهیم ورود کنیم، وزارت نیرو از ما می خواهد که در بحث صادرات برق تجدیدپذیرها ورود کنیم. در این خصوص ما ظرفیت فنی خطوط موجود را مورد بررسی قرار می دهیم. مثلا خطی که به افغانستان می رود شاید حدود 40 درصد ظرفیت خالی داشته باشد که می توانیم از این ظرفیت برای صادرات برق استفاده کنیم.

فعلا تمایل وزارت نیرو برای صادرات برق حرارتی نبوده که باید سازوکار این مسئله ایجاد شود. سندیکای تولیدکنندگان برق نیز مذاکراتی را با مجموعه وزارت نیرو آغاز کرده که اگر این باب باز شود، بخش های خصوصی دیگر نیز خواستار این هستند که این کار را انجام دهند.

نکته مهم این است که وقتی می خواهیم نیروگاهی را احداث کنیم، هزینه ها و سرمایه گذاری به صورت ارزی است اما درآمد ریالی است و با هر نوسان ارزی، درآمدها به شدت تحت تأثیر قرار می گیرد و اقتصاد پروژه به هم می خورد. تمایل اکثر شرکت های خصوصی این است که درآمدهایشان را صادراتی کنند تا بتوانند ارز دریافت کنند. اما از آنجایی که وزارت نیرو بخش عمده درآمدهایش از صادرات برق است، ترجیح می دهد که این منبع درآمد در اختیار خودش باشد تا بتواند امور وزارت نیرو را جلو ببرد. اما نظر سندیکا این است که می توان به تعامل برد بردی در این زمینه دست پیدا کرد.

خبرآنی: مهمترین دغدغه شما به عنوان تولیدکننده برق حرارتی چیست؟

معصومی: یک دغدغه اصلی داریم که بحث تسهیلات ارزی صندوق توسعه ملی است. درآمد ما ریالی است اما بازپرداخت ما به صندوق توسعه ملی ارزی است. اکنون درآمد و هزینه هایی که ما کردیم با هم نمی خواند و هرچه قدر هم درآمد داشته باشیم، با فرض اینکه هیچ رقمی را سهامداران برندارند و درآمدها صرف مورد دیگری نشوند هم نمی توانیم حتی نیمی از بدهی های خود به صندوق توسعه ملی را بپردازیم.

در تعامل با دولت و بقیه مجموعه های ذی نفع حکومتی هستیم تا بتوانیم این مشکل را حل کنیم. نیروگاه بهبهان یکی از مصادیق این موضوع مهم است، شرکت های خصوصی دیگر هم هستند که توان بازپرداخت بدهی های ارزی خود را ندارند.

قانونی حدود 7 سال پیش بر اساس قانون رفع موانع تولید اجرایی شد و بدهی های ارزی را ریالی کردند تا بتوانند تولیدکنندگان به تولید خود ادامه دهند و اقتصاد نیروگاه ها قابل قبول شد؛ اگر چنین تمهیداتی نیز امروز اجرایی شود، نیروگاه ها از این مشکل جدی نجات پیدا می کنند.

انتهای پیام/