علیرضا کلانتر عضو انجمن جامعه شناسی ایران در گفت‌وگو با خبرنگار سیاسی پایگاه خبری خبرآنی، به آسیب‌شناسی فعالیت جناح‌های مختلف سیاسی کشور در 4 دهه اخیر و علت کاهش اعتماد اجتماعی نسبت به عملکرد و وعده‌های جناح‌های سیاسی پرداخته است.
کلانتر در ابتدای این گفت‌وگو با بیان اینکه اساسا توجه به جناح‌های سیاسی مسئله اول تحول انقلابی در ایران نبوده است، اظهار داشت: انقلاب اسلامی در سال 57 منادی آرمان خواهی، فطرت الهی و مقاومت سازنده بوده و بر همین اساس تلاش کرده تا واضع گفتمانی نو و نظم سیاسی- اجتماعی و حقوقی(قانون) جدیدی باشد.
وی افزود: در این نظم و ساخت متاثر از گفتمان اسلام خواهی، دو مولفه مردم و ولایت امر دارای جایگاه رفیع و والا است. از سوی دیگر در طول 4 دهه گذشته علی رغم هدایت‌های امام خمینی(ره) و مقام معظم رهبری و نقش آفرینی شایسته مردم، با کیفیتی از حکمرانی مواجهایم که در معرض دید است. طبیعتا همانگونه که در بیانیه گام دوم انقلاب به آن تاکید شده است، این تصویر در معرض دید، بر اساس واقعیات و فرض‌هایی قابل ارزیابی است از جمله اینکه این تجربه با نبود الگوی عمل پیشینی از نقطه صفر شروع شده است. دیگر اینکه حرکت در مسیر هموار و سهل نبوده و به از همان فردای پیروزی انقلاب اسلامی، دشمنان به هر بهانه‌‌ای در مسیر پیشرفت نظام اسلامی، سنگ اندازی کرده‌اند و لذا با شدید ترین دشمنی‌ها مواجه بوده و هستیم.
این استاد دانشگاه خاطرنشان کرد: در نقطه مقابل انقلاب اسلامی با آسیب‌ها و ضعف‌های جدی مواجه شده که بر کسی پوشیده نیست؛ به طور مثال، ایران اسلامی که یکی از پیام های انقلاب او، ندای مردم‌سالاری و مقابله با استبداد بوده، در مواجهه با دسائس استکبار جهانی و بعضا انحراف عناصر داخلی و برخی بد سلیقگی‌ها و بی‌بصیرتی ها، در برهه‌ای با مشکلات و چالش‌هایی مواجه شده اما در ارزیابی کلی و در مراجعه به نظر مردم، رویدادسازی انتخاباتی در تعیین و تغییر در فراگردهای سیاسی، جمهوری اسلامی ایران از تراز بی بدیلی در منطقه و غرب آسیا برخوردار بوده است.
کلانتر گفت: اگر بخواهیم در رویکردی جامعه شناسانه و سیاسی، اضلاع هندسه سیاسی ایران را مورد اشاره قرار دهیم، رهبری، مردم و متولیان امور، سه ضلع این دلتا خواهند بود که کانون آن طبعا اسلام ناب و پاشنه آشیل آن عملکرد متولیان و مجریان نظام است.
عضو انجمن جامعه شناسی سیاسی ایران تصریح کرد: اینکه مردم در همه مقاطع انقلاب اسلامی به حسب شناخت و تکلیف عرفی و شرعی در اعلام حمایت از نظام دریغ نکرده‌اند یا اینکه رهبری نظام اسلامی در حفاظت و هدایت آرمان‌های انقلاب دارای نقش آفرینی بی بدیلی بوده‌اند، جای هیچ شک و شبهه‌ای نیست. مشکل اساسی کشور امروز ضلع سوم این دلتا یعنی کارآمدی متولیان و مسئولان کشوراست که عملکرد بحث‌برانگیز آنها بی‌شک بر دو ضلع دیگر که رهبری و مردم باشند نیز بار گشته است و بسیاری از مواقع به صراحت این موضوع در بیانات رهبری نیز آمده است. بنابراین کشور ما به طور جد در حوزه فرهنگ سیاسی، آن هم در سطح جناح ها، گروه‌ها، جبهه‌ها و یا هر عنوان دیگر دچار مشکل بوده و عموما در بررسی اظهارات مسئولان کشور پیش و پس از تصاحب قدرت دچار تناقض و دوگانگی هستیم.
**بی‌توجهی به منافع ملی و اولویت قرار دادن منافع باندی علت بی‌اعتمادی مردم به جناح‌های سیاسی است
این استاد سیاسی دانشگاه علامه در ادامه در پاسخ به این سوال که علت بی‌اعتمادی افکار عمومی نسبت به موضع گیری‌ها و وعده‌های جریان‌های سیاسی فعال در کشور چیست و اینکه آیا باید شاهد باشیم که مردم در انتخابات آتی مجلس به جای توجه به سوگیری‌های جناحی و سیاسی تنها مسئله کارآمدی را ملاک انتخاب خود قرار دهند؟ گفت: همانگونه که اشاره شد انتظار تحول در فرهنگ سیاسی بر مبنای آموزه‌ها و سنت اسلامی، یک خواست و الزام عمومی است. در بحث انتخابات پیش رو نیز چند موضوع و مساله مهم است. یک اینکه مشارکت عمومی و فراگیر که از دو وجه انگیزه و تکلیف باید مورد بررسی قرار گیرد. عملکرد جناح‌ها و جریان‌های سیاسی، تامین کننده انتظارات افکار عمومی نیست اما از منظر موقع شناسی، طبعا حضور سیاسی مردم در تعیین فراگردهای سیاسی اجتماعی که با گزینش نخبگان برای مناصب همراه است، سیاست عمومی را متاثر می‌کند.
کلانتر با بیان اینکه در هر جامعه با دو محور حکومت کنندگان و حکومت شوندگان مواجهایم، گفت: در نظام‌های متکی بر رای مردم از جمله جمهوری اسلامی ایران که به گفته بنیانگذار آن مردم و حکومت‌شوندگان ولی نعمتان هستند، مردم به واسطه وجود مکانیسم‌های مشخص از جمله انتخابات، در تعیین، حمایت و نقش‌آفرینی حکومت‌کنندگان دارای اثر اصلی‌اند. درحالی که درجوامع غیر مردم سالار، حکومت شوندگان فاقد محوریت و اثرگذاری هستند.
وی با تاکید بر اینکه موضع جریان‌ها و نمایندگان آنها قبل و بعد از حضور در مناصب قدرت، معیار مهمی در اعتماد و بی‌اعتمادی مردم است، تصریح کرد: افکار عمومی بر اساس شاخص‌هایی موجود در عرصه زندگی روزمره از جمله کنش و زیست سیاسی، قضاوت خود نسبت به شرایط موجود را بروز می‌دهند. از مهمترین شاخص‌های مدنظر مردم می‌توان به شاخص‌های اجتماعی چون مردم گرایی یا ژن‌گرایی، شاخص اقتصادی چون کارآمدی یا ناکارآمدی، شاخص فرهنگی چون روحیه خود توانایی یا ابراز ناتوانی، جهادی بودن یا خوی اشرافی‌گری، شاخص سیاسی چون انقلابی بودن و غیر انقلابی بودن و شاخص روانی چون ولی نعمتی مردم یا منت‌گزاری به مردم اشاره کرد. بنابراین می‌توان گفت که علت اساسی ظهور بی اعتمادی مردم به جریان‌ها، فراموشی منافع عمومی و اولویت قرار دادن منافع باندی و جریانی است.
**میدان دادن به جوانان لازمه دستیابی به مرزهای علم و تکنولوژی
این عضو انجمن جامعه شناسی سیاسی ایران درباره اینکه بکارگیری جوانان نخبه و عملگرا چه میزان می‌تواند در احیای اعتماد اجتماعی به دستگاه‌های اجرایی و حاکمیتی موثر باشد؟ گفت: موضوع گردش نخبگان به عنوان موضوعی لازم و ضروری در همه عرصه‌ها از جمله دستگاه‌های سیاسی و حاکمیتی مورد توجه است. به همین جهت است که رهبر انقلاب فرصت‌دهی و تسهیل ورود جوانان مستعد،کارآمد و متدین را دائما مورد تاکید قرار می‌دهند؛ در واقع ایشان حفظ و تداوم پیشرفت‌های حاصل شده و غلبه بر مشکلات جاری کشور را منوط به میدان دادن به جوانان دانستند؛ چرا که از دیدگاه ایشان، نیروی انسانی جوان، بالاترین ظرفیت ایران اسلامی است؛ ظرفیتی که در دوران جنگ تحمیلی و سپس آبادانی کشور، مانع حس شدن کمبود‌ها شد.
کلانتر ادامه داد: از سوی دیگر میدان دادن به نخبگان جوان، رسیدن به مرزهای علم و تکنولوژی را علی‌زغم تحریم و فشارهای خارجی، میسر می‌کند. تجربه دفاع مقدس نشان داد که اعتماد به جوانان قدرت بازدارندگی و امنیت را برای کشور در پی خواهد داشت؛ بنابراین احیا و تقویت اعتماد اجتماعی با اتکا به جوانان میسر میشود و جوانان هستند که با نقش‌آفرینی خود موجب بلوغ انقلاب و تحقق چشم انداز تمدنی آن می‌شوند.
انتهای پیام/
