ماجرای شناسایی و بازداشت دو تبعه روس و نیز پسر یکی از مقامات دولت سابق لیبی، جزئیات و نکات جالب بسیاری از دخالتهای خارجی در لیبی با سوء استفاده از وضعیت آشوبزده این کشور را افشا کرد.
به گزارش خبرآنی، به نوشته روزنامه فرامنطقهای الشرق الاوسط، یک گروه مسلح از نیروهای دولت وفاق ملی لیبی به ریاست فائز السراج در مه گذشته دو تبعه روس و پسر وزیر سابق دوره قذافی را در حال گشتزنی در اطراف میدان الشهداء بازداشت کردند. آنها عابران پیاده را نگه داشته و نظر آنها را درباره شرایط فعلی لیبی و میزان رضایت آنها از دولت کنونی و نیز اقدامات گروههای شبهنظامی جویا میشدند. طرح چنین مسالهای که افکار عمومی لیبی را به خود مشغول کرده، سوالهای بسیاری را درباره نحوه عملکرد این گروه، هدف از جمعآوری اطلاعات و اینکه آیا این اقدام به یکی از چهرههای روس نزدیک به پوتین معروف به آشپز او ارتباط دارد یا نه، در ذهنها ایجاد کرد.
به گفته برخی منابع، یک تیم روس در یکی از شهرهای ارتفاعات غربی لیبی با سیف الاسلام قذافی، پسر دوم معمر قذافی دیدار کرده و تعدادی از آنها به طرابلس رفتند اما در ادامه توسط نیروهای امنیتی لیبی که آنها را تحت تعقیب قرار داده بودند، بازداشت شدند. یک گروه روس دیگر نیز در شهرهای مختلف لیبی در حال اجرای این ماموریت بود، آنها مدعی بودند که در حال اجرای پژوهشی برای جمعآوری اطلاعات سیاسی و اجتماعی هستند.
این تحولات پس از آن بود که خبرگزاری بلومبرگ آمریکا در پنجم ژوئیه جاری اعلام کرد که به سندی دست یافته که از سوی دفتر دادستان کل لیبی در طرابلس منتشر شده بود و در آن به بازداشت دو تبعه روس به اتهام تلاش برای تاثیرگذاری بر انتخابات آتی لیبی و نیز فرار سومین روس پیش از یورش به محل اسکانش اشاره شده بود.
در سند یاد شده آمده است، این دو شهروند روس در برگزاری دیداری با سیف الاسلام قذافی مشارکت داشتند. برخی از چهرههای نزدیک به سیف الاسلام نیز این اطلاعات را تایید کرده و درباره دیدار او با تیم روسی گفتند، این دیدار جرم نیست، دکتر علی التریکی، وزیر خارجه پیشین دولت قذافی گرچه دور از نگاههاست اما نام او به عنوان یکی از رقبای جدی در انتخابات ریاست جمهوری مطرح است.
اما یک منبع آگاه از روند تحقیقاتی که دفتر دادستانی کل لیبی آغاز کرده، گفت: اتهامات مطرح شده علیه این بازداشتشدگان حول محور جاسوسی و انجام ماموریتهای اطلاعاتی و به شکل ویژه جمعآوری اطلاعات مهمی از رویکردها و نظرات افکار عمومی لیبی است.
در سند یاد شده به تاریخ سوم ژوئیه جاری خطاب به دولت وفاق ملی لیبی نوشته شده، ماکسیم شوگالی به عنوان مشاور سیاسی در یک موسسه فعالیت میکرد. رئیس آن موسسه تا کمی قبل مدیریت یک سایت خبری را بر عهده داشت، آمریکا اعلام کرد، این موسسه با یک تاجر روس ملقب به آشپز پوتین در ارتباط بوده و متهم به حمایت مالی و دخالت در انتخابات ریاست جمهوری سال ۲۰۱۶ آمریکاست و بازداشت این گروه روس سوالهای زیادی را درباره میزان دخالت دستگاههای اطلاعاتی کشورهای خارجی در لیبی آشوب زده ایجاد میکند.
نعمان بن عثمان، رئیس موسسه پژوهشی کویلیام به محض بازداشت این دو شهروند روس و یک شهروند لیبیایی اعلام کرد، دستگاههای امنیتی طرابلس موفق به شناسایی و بازداشت یک شبکه جاسوسی شدند که توسط سه روس هدایت میشد.
یک منبع نزدیک به سیف الاسلام به الشرق الاوسط گفت، شخصی که همراه با این اتباع روس بازداشت شده، پسر دکتر علی التریکی، وزیر خارجه پیشین دولت قذافی است.
روسیه پس از سقوط دولت قذافی، وارد لیبی شده و خیلی زود خطوط ارتباطی خود با سیف الاسلام را ایجاد کرد. پیشتر رئیس گروه رایزنی با روسیه برای حل بحران لیبی به وجود کانالهای ارتباطی میان مسکو و سیف الاسلام اعتراف کرده و گفته بود، او اعتبار و وزنهای سیاسی در لیبی است به همین دلیل یکی از طرفها در روند سیاسی لیبی خواهد بود.
عبدالمنعم محمد، موسس جنبش ماندلای لیبی که حامی کاندیداتوری سیف الاسلام در انتخابات است، از بازداشت اتباع روس ابراز تعجب کرده و به الشرق الاوسط گفت: این گروه و سایر گروهها به شکل قانونی وارد لیبی شده و کار خود را برای کسب اطمینان از جایگاه مردمی سیف الاسلام آغاز کردند.
او در ادامه فاش کرد: با وجود بازداشت این گروه توسط نیروهای امنیتی، اطلاعاتی از شرق، غرب و جنوب لیبی به ویژه دو شهر طرابلس و بنغازی در اختیار این گروه روس قرار گرفت و اطلاعات حاکی از استقبال مردم لیبی از ایده کاندیداتوری سیف الاسلام بودند.
محمد همچنین اتهام اتباع روس به جاسوسی را بسیار خندهدار توصیف کرده و علت آن را آسیبی دانست که دولت شبهنظامیان اخوانی از شیوه عملکرد سیف الاسلام دریافت کردند، این دولت با همه مقابله کرده و تلاش میکند خودش در امنیت بماند.
رئیس جنبش ماندلای لیبی افزود: تعداد تیم روسی که در حال نظرسنجی از شهروندان لیبیایی درباره سیف الاسلام بود، زیاد بود اما پلیس دو تن از آنها را در طرابلس بازداشت کرد، اتهام جاسوسی ساختگی و برای تحت فشار گذاشتن روسیه و یا نوعی اقدام تحریکآمیز بود و پیشبینی میشود با دخالت روسیه و رایزنی آن با مسؤولان طرابلس، این دو تبعه روس به زودی لیبی را ترک خواهند کرد.
دفتر دادستانی کل لیبی پیشتر از کشف و ضبط گوشیهای همراه و فلش مموریهایی خبر داده بود که ثابت میکرد این اتباع روس با یک گروه برای تاثیرگذاری بر انتخابات همکار داشتهاند.
مدیر موسسه "حمایت از ارزشهای ملی روسیه" نیز در بیانیهای گفت: کارمندان بازداشت شده ما در لیبی با هماهنگی کامل با مسؤولان لیبیایی وارد خاک این کشور شدند و تنها در پژوهشهای اجتماعی شرکت کردند و هرگز وارد روند انتخاباتی در این کشور نشدند.
یکی از نزدیکان سیف الاسلام نیز بازداشت تیم روس و طرح اتهام جاسوسی علیه آنها را محکوم کرده و گفت: ادعای خرابکاری در انتخابات، دقیقا کدام انتخابات؟ ما از برگزاری آن در اسرع وقت برای نجات کشور و دادن حق انتخاب به مردم حمایت میکنیم. دیدار تیم روس با سیف الاسلام جرم و یا نقض قوانین نبوده است.
قرار بود طبق نقشه راهی که سازمان ملل بر آن نظارت داشت، انتخابات پارلمانی و ریاست جمهوری لیبی در سال جاری میلادی برگزار شود اما عملیات نظامی که نیروهای موسوم به ارتش ملی لیبی به فرماندهی خلیفه حفتر علیه طرابلس آغاز کرد، مانع از برگزاری این انتخابات شده است.
انتهای پیام