به گزارش خبرنگار آموزش و پرورش خبرگزاری فارس، نصرت‌الله فاضلی معاون اسبق وزارت آموزش و پرورش در میزگرد بررسی چالش‌ها و مسائل گلوگاهی برای تحول نظام تعلیم و تربیت و ویژگی‌های وزیر آینده آموزش و پرورش که در خبرگزاری فارس برگزار شد، اظهار کرد: در بحث چالش‌ها، مأموریت اصلی آموزش و پرورش، شناسایی، کشف و هدایت استعدادهای دانش‌آموزان است و شاید همه چالش‌های فرعی دیگر به این چالش اصلی باز می‌گردد.
وی با اشاره به اینکه در هدایت تحصیلی دانش‌آموزان موج‌های رشته‌ای مختلف را در دهه‌های متعدد داشته‌ایم، گفت: زمانی ریاضی ـ فیزیک بیشترین موج را داشت ولی اکنون علوم تجربی دارای بیشترین متقاضی است و از طرف دیگر کمترین گرایش‌ها در شاخه فنی‌وحرفه‌ای و کاردانش وجود دارد؛ در صورتی که از نظر نُرم نیازهای جامعه در بازار کار اینطور بیان می‌کنند که هر 5 نفر تکنسین نیاز به یک مهندس دارند.
معاون اسبق وزارت آموزش و پرورش ادامه داد: نتوانستیم استعدادهای دانش‌آموزان را کشف و هدایت کنیم و ظرفیت هنرستان‌ها را بالا ببریم تا هنرجویان به سمت آن گرایش پیدا کنند و سپس وارد بازار کار شوند؛ در سند تحول آمده است دانش‌آموزان در هر مرحله‌ای که فارغ‌التحصیل می‌شوند یا مدرسه را ترک می‌کنند باید مهارتی برای کسب روزی حلال داشته باشند.
فاضلی اضافه کرد: هنگامی که دانش‌آموزان دیپلم دریافت می‌کنند غالباً برای ادامه تحصیل در دانشگاه پرورش می‌یابند نه فعالیت‌های زندگی؛ که یکی از آنها کسب معیشت است؛ دلیل این چالش، این است که ظرفیت‌های کشف استعداد وجود ندارد.
وی افزود: گویا ما در همان غار اصحاب کهف هستیم و اگر پس از صد سال بیدار شویم و بخواهیم به کلاس‌ها برویم می‌بینیم هنوز کتاب وجود دارد و شاید رنگ تخته سیاه را سبز کرده باشیم یا اینکه در بحث آی‌تی و هوشمندسازی اقدامات ابتدایی را به ثمر برسانیم. اما آموزش و پرورش وظیفه‌اش طراحی فرصت است تا حین آن دانش‌آموزان فعالیت داشته باشند و به واسطه آن درک موقعیت، شایستگی و در پی آن مهارتی را کسب کنند، وجود ندارد که اکنون امکان این موقعیت‌ها به صورت مناسب وجود ندارد.
معاون آموزش و پرورش ادامه داد: ما نتوانستیم ظرفیت‌های کشف استعداد دانش‌آموزان را فراهم کنیم؛ این چالش اصلی است که کمتر به آن توجه کردیم لذا دانش‌آموزان سرمایه‌های اصلی این نظام هستند و اکنون توسعه بر مبنای نیروی انسانی رقم می‌خورد و دانش‌آموز، نیروی انسانی اساسی آینده ماست؛ باید دید آیا نیاز است ساختار آموزش و پرورش مانند دستگاه‌های دیگر باشد؟ یا هویت آموزش و پرورش، هدایت و تربیت است که این مورد جزو شئونات مستقیم ولی فقیه است.
وی اظهار کرد: سایر دستگاه‌ها برای دولت اولویت دارند ولی آموزش و پرورش که کارش تربیت است، خیر؛ اگر به سال 97 بنگریم شاید هیأت دولت یک جلسه نیز به آموزش و پرورش اختصاص نداد و اگر یک بار موردی مطرح شده باشد در زمینه محیط زیست و ماجرای در نظر گرفتن تعطیلات آموزشی بوده است لذا اگرچه آموزش و پرورش در مراکز تصمیم‌گیری در کنار سایر دستگاه‌ها حضور دارد ولی در اولویت نیست.
فاضلی اضافه کرد: بین آموزش و پرورش و تعلیم و تربیت تفاوت وجود دارد و ما نباید تعلیم و تربیت رسمی و عمومی که آموزش و پرورش است را با تعلیم و تربیتی که کلی است و جامعه در آن تاثیر می‌گذارد و همچنین امروز به عنوان برنامه درسی پنهان و آشکار یا رسمی و غیررسمی از آن یاد می‌کنند، ترکیب کنیم.
وی اظهار کرد: اگر آموزش و پرورش بخواهد از نظر ساختاری موفق شود باید برایش تعامل با سایر دستگاه‌ها تعریف شده باشد. همچنین باید ببینیم خاستگاه برنامه درسی ما چه باید باشد. آیا علم صرف، خاستگاه برنامه درسی است یا علم در کنار شرایط، بوم و اقتضائات محلی؟
معاون اسبق وزارت آموزش و پرورش گفت: گاهی افراد تحمل شنیدن حرف‌های دستگاه‌ها را ندارند و برخی دستگاه‌ها به ظرفیت‌های آموزش و پرورش واقف نیستند که این موضوع دومی چالش است؛چالش سوم سند تحول است که زمانی فرصت بود ولی گویا امروز تبدیل به یک چالش شده است. برخی سند تحول بنیادین آموزش و پرورش را آرمانی می‌دانند و قابلیت اجرایی آن را تصور نمی‌کنند.
وی اضافه کرد: این افراد می‌گویند حیات طیبه‌ای که شما فرمودید آرمانی است و برای آخرت بود که گویا این مسئله امروز تبدیل به یک چالش شده است. مبانی نظری سند تحول بنیادین و برنامه درسی ملی یکی از بزرگترین دستاوردهای سند تحول است اما افرادی هستند که در مرحله اشاعه و تدوین برنامه درسی نبوده اند و یک دفعه با سند تحول مواجه شدند؛ در برنامه درسی که از مدرسه آغاز شد گروه‌ها در آموزش و پرورش تشکیل و اعتبارات تامین شدند. گویا مرحله اشاعه که مرحله جدی سند تحول بوده است را انجام نداده است.
فاضلی افزود:یکی از چالش‌هایی که ما در سند تحول بنیادین با آن روبرو هستیم بحث حدنصاب تعلیم و تربیت است وما این حد نصاب را به صورت کمی و کیفی می‌بینیم؛ حدنصاب کمی این است که می‌گوییم گذر تحصیلی چقدر است و از ابتدایی چند نفر به اول متوسطه راه یافتند یا اینکه پوشش تحصیلی ما در پایه اول ابتدایی چقدر است.
وی ادامه داد: الحمدالله آمارها در منطقه بسیار خوب است و برای ابتدایی‌ها 98 تا 99 درصد پوشش تحصیلی وجود دارد. حتما می‌دانید که پوشش پایه ابتدایی بیش از پوشش دوره اول متوسطه و اول متوسطه پوششش از متوسطه دوم بیشتر است؛دانش‌آموزان اکنون 6 سال درس می‌خواند و آنها که دوره راهنمایی شرکت می‌کردند اکنون یک سال دوره تحصیلی‌شان بیشتر شده است و از طرفی بار آموزش و پرورش از نظر بودجه کمتر شده است. برخی از چنین فواید وجود دارد ولی فرصت بیان کردن همه مسائل نیست.
وی گفت: خوب است که ما گذر تحصیلی را کمی عنوان کنیم اما کیفی آن بسیار مهمتر است. به طور مثال باید ببینیم کلاس چه ویژگی‌هایی از نظر فیزیکی داشته باشد؛ اکنون ما کتابی به نام تفکر و پژوهش در اختیار داریم که معلم اگر بخواهد در کلاسی با 40 نفر تراکم زمان 45 دقیقه‌ای دوره ابتدایی را تقسیم‌بندی کند با چند نفر می‌تواند به گفت‌وگو بپردازد؟
فاضلی اظهار کرد:چالش ما این است که طراحی برنامه‌ها و کتب درسی مبتنی بر شرایط ما از نظر معلم و فیزیک نیست. برخی برای خود طرح ارائه می‌کنند و معلم در این میان گرفتار می‌شود. در بحث حد نصاب کیفی، نبود معلم توانمند یکی از مهمترین چالش‌های ما به شمار می‌رود که گروه‌های آموزشی، کلاس‌های ضمن خدمت و ... همه تبدیل به فضای مجازی شده است. به همین دلایل هویت ملی معلمان شکل نمی‌گیرد.
وی ادامه داد: آموزش و پرورش گاهی تبدیل به کلاس شده است و حتی معلمان در مدرسه نمی‌توانند با یکدیگر از نظر آموزشی دیدار و برای درس پژوهی اقدام کنند. لذا ما مدرسه را در حد کلاس تنزل دادیم که می‌باید به معلم در سطح منطقه استان و کشور هویت بخشید.
وی افزود: اینکه معلمان بتوانند یکدیگر را ملاقات و از حقوق‌های یکدیگر دفاع کنند، وجود ندارد که عدالت آموزشی در این حد نصاب معنا ندارد. ما بودجه‌های آموزش پرورش را عملکردی دیدیم و سالانه 10تا 20 درصد به آن اضافه کردیم، تفاوت بین اعتبارات پرسنلی و غیرپرسنلی یکی دیگر از چالش‌های آموزش و پرورش است. همچنین کیفی بودن آموزش و پرورش وابسته به اعتبارات غیرپرسنلی می‌باشد؛ متاسفانه در بودجه آموزش پرورش ردیفی برای آموزش معلمان وجود ندارد و همچنین آموزش معلم و نیروی انسانی در بخش سایر قرار گرفته است. به نظر بنده اولین اولویت‌ها تبیین و ظرفیت‌سازی برای اجرای سند تحول است.
معاون اسبق وزارت آموزش و پرورش افزود:دومین گزینه رتبه‌بندی معلمان و سومین نیز تجهیز فضای آموزشی مبتنی بر نیازهای برنامه درسی است. به نظر بنده اولین ویژگی وزیر آموزش و پرورش انقلابی بودن اوست تا ما انقلاب اسلامی را به عنوان یک ره‌آورد بزرگ بشری و الهی قبول نکنیم و همچنین ندانیم نجات دنیای امروز به واسطه انقلاب اسلامی است به گستره مقاومت نجات‌بخش در سطح جهان نمی‌رسیم.
فاضلی با اشاره به اینکه دانش‌آموز انقلابی ما فردی موفق در جامعه است، گفت: برخی تعلیم و تربیت اسلامی را قابل انتقال نمی‌دانند و آن را در حد موعظه و نصیحت تنزل می‌دهند که اینها نمی‌تواند وزیر حوزه تعلیم و تربیت جمهوری اسلامی باشند.
وی افزود: وزیر آموزش و پرورش باید تجربه وجود کاری در مدرسه را داشته باشد. ما باید وزیر آموزش پرورشی داشتیم که دانش‌آموزان را اشتباهی دانشجو خطاب می‌کرد یعنی اصلا فضای مدرسه و کلاس را درک نکرده بود. باور کنید کشف مسائل آموزش و پرورش از درون مدرسه شکل می‌گیرد نه در گزارش‌ها و کتاب‌های متعدد؛این کتابزدگی و علم زدگی یکی از معضلات جامعه ما است که می‌خواهیم همه مسائل جامعه خود را ماند مسائلی که در غرب تشکیل شده است را بشناسیم و مطابق آنان به رفع بپردازیم.
وی اظهار کرد:قدرت تعامل با دستگاه‌ها و همچنین جلب اعتماد رئیس‌جمهور موردی مهم در انتخاب وزیر است ولی متاسفانه رئیس‌جمهور هنوز حتی یک بار در شورای عالی آموزش و پرورش که رئیس آن شورا هستند، حضور پیدا نکردند. وزیر منتخب آموزش و پرورش باید تعامل داشته باشد ولی منفعل نباشد. بسیاری از اقدامات خوبی را که آقای بطحایی آغاز کرد نتوانست به مقصد برساند.
فاضلی گفت: حذف تیزهوشان در دوره اول متوسطه یکی از اقدامات بسیار جالبی بوده که اجرایی نشد. وزیر منتخب باید تمام زیرساخت‌های مورد نیاز سند تحول بنیادین آموزش وپرورش را تامین و مرکز تصمیم‌گیری برای تدوین بودجه و دوره انتظار را مشخص کند؛ اکنون مجلسی‌ها انتظار خاصی دارند اما بودجه‌شان را مبتنی بر انتظار تعریف نمی‌کنند.
وی ادامه داد: شورای عالی انقلاب فرهنگی ما سند تحول بنیادین آموزش پرورش را تصویب کرده و مجلس با قانونگذاری در حال حمایت است اما باید توجه کنیم که بودجه آموزش و پرورش با گذشته چقدر تفاوت یافت که حداکثر 200 میلیارد تومان برای سند قرار داده است و وقتی به آن می‌نگریم حرکت کوچکی است
انتهای پیام/
