با وجود آنکه اعلام شد روز جمعه رهبران ارتش و مخالفان دولت سودان به یک توافق قابل توجه دست یافته و متعهد به برگزاری انتخابات جدید در عرض سه سال آینده شده‌اند اما بسیاری نگران هستند که با توجه به دست داشتن رهبران بدنام ارتش سودان در فرآیند برنامه ریزی شده انتقال قدرت، دستور کار شکست خورده قیام‌های به اصطلاح بهار عربی در کشورهای دیگر نظیر مصر و تونس را تکرار کند یعنی بعد از سقوط یک دیکتاتور هم‌پیمانان آن دیکتاتوری همچنان در قدرت باقی بمانند.
به گزارش خبرآنی، روزنامه واشنگتن پست در تحلیلی نوشت: "در ماه آوریل اعتراضات خیابانی مداوم موجب کنار رفتن عمر البشیر رئیس جمهوری مخلوع سودان بعد از سه دهه قرار گرفتن در قدرت از این سمت شد. عمر البشیر یک رهبر دیکتاتور بود که کنترل سفت و سختی بر سودان داشت و دولت او عمدتاً فعالان حقوق مدنی را سرکوب کرده و دست به اجرای کمپین‌های همراه با خشونت علیه اقلیت‌های قومی می‌زد.
عمر البشیر جدیدترین رهبر عرب است که در ادامه قیام‌های بهار عربی و بعد از اتفاقات رخ داده ناشی از این قیام‌ها در تونس، لیبی، مصر، یمن و مورد قبلی یعنی الجزایر از قدرت سرنگون می‌شود.
با این حال با وجود سرنگون شدن عمر البشیر هم‌پیمانان نظامی او یک درس مهم از دوران پسا قیام مربوط به بهار عربی گرفتند. مداخله کردن به بهانه "حفظ" قیام اغلب به این معنی است که این هم‌پیمانان تصمیم گیری کامل نسبت به چگونگی مسیر حرکت کشور به جلو داشته باشند.
در کشور مصر شور دموکراسی خواهی بعد از انقلاب جایش را به یک دولت سرکوب گر و مورد حمایت ارتش داد. در لیبی و یمن درگیری‌ها هم چنان ادامه دارند و در این درگیری‌ها چهره‌های متعلق به حکومت سابق جزو بازیگران محوری هستند. حتی در کشور تونس به عنوان زادگاه بهار عربی یک سری عوامل نفوذی متعلق به رژیم دیکتاتوری سابق دوباره نفوذ سیاسی کسب کردند.
روز جمعه یک میانجی گر اتحادیه آفریقا اعلام کرد که رهبران نظامی و مخالف در سودان به یک توافق اشتراک قدرت در راستای حرکت به سمت برگزاری انتخابات جدید و روی کار آوردن حکومت غیرنظامیان دست پیدا کرده‌اند.
این توافق ظاهراً از رهبران نظامی خواسته تا دست کم برای ۲۱ ماه آینده در دوره پیش از واگذاری قدرت به یک شورای مستقل مشترک کنترل را در دست داشته باشند.
همچنین این توافق تصریح داشته که کسانی که در خشونت‌ها دخیل بودند نباید اجازه ورود به دولت تشکیل شده در نتیجه این توافق را به دست بیاورند. با این حال این توافق یکی از بدنام‌ترین رهبران ارتش سودان یعنی ژنرال محمد حمدان دقلو مشهور به حمیدتی را از دولت کنار نمی‌گذارد.
حمیدتی بخشی از یک شورای نظامی حاکم در سودان است که بسیاری در این کشور آن را به نحوی در راستای ادامه حکومت مشابه حکومت عمر البشیر سرنگون شده می‌دانند.
ارتش سودان از زمان سرنگونی عمر البشیر اقدام به سرکوب اعتراضات کرده است و در تنها یک مورد مربوط به ماه جاری میلادی دست کم ۱۰۰ معترض کشته شدند.
حمیدتی به عنوان رهبر شبه نظامیان نیروهای واکنش سریع متهم به دست داشتن در برخی از بدترین خشونت‌ها علیه معترضان است. سال‌ها قبل و در زمان اوج خشونت‌های قومی در دارفور سودان حمیدتی رهبر یک گروه شبه نظامی بدنام به نام جنجاوید بود و برآورده شده که این گروه در خشونت‌های که بعداً از آن به عنوان نسل کشی یاد شد هزاران نفر را قتل عام کرده است.
حمیدتی که زمانی به عنوان عامل اجرای فرامین عمر البشیر نگریسته می‌شد اکنون خود را به عنوان ناجی سودان معرفی می‌کند. البته او در حال حاضر به صورت رسمی معاون رئیس شورای نظامی انتقالی یعنی معاون عبدالفتاح البرهان یک ژنرال کهنه کار است اما بسیاری عقیده دارند که این حمیدتی است که قدرت واقعی را در دست دارد.
خالد مصطفی مدنی یک استاد دانشگاه مک گیل گفت: توافق روز جمعه با توجه به وحدت نظر در میان مخالفان و همچنین وعده انجام تحقیقات مستقل در خصوص کشتارهای گسترده ماه گذشته میلادی و در عین حال نگرانی واقعی موجود در مورد حمیدتی در اروپا و آمریکا می‌تواند عامل خوش بینی باشد.
با این حال مدنی گفت: این نگرانی وجود دارد که چهره‌های حکومت همچنان بتوانند با تاکتیک‌های ایجاد تأخیر کارشان را به پیش ببرند یا تلاش کنند پیش از واگذاری قدرت به غیرنظامیان در میان مخالفان غیرنظامی خود شکاف به وجود بیاورند.
وی افزود: در مقطع فعلی نقش جامعه بین‌الملل به شدت اهمیت دارد.
در صورتی که رهبران نظامی فعلی سودان اجرای اصلاحات را به تأخیر بیندازند آنها از الگوی مشابه الگوی پیاده شده در دیگر کشورهای درگیر قیام‌های بهار آزادی استفاده کرده‌اند یعنی الگویی که بر مبنای آن نفوذی‌های حکومت دیکتاتوری سابق همچنان بتوانند در قدرت باقی بمانند و در برخی موارد جلوی تلاش‌ها برای اصلاحات دموکراتیک را بگیرند.
سرنگون شدن حسنی مبارک رئیس جمهوری دیکتاتور اسبق مصر در فوریه ۲۰۱۱ منجر به برگزاری انتخاباتی آزاد و عادلانه در این کشور در سال ۲۰۱۲ شد که بر مبنای آن محمد مرسی کاندیدای اخوان المسلمین به قدرت رسید اما سال بعد از آن ارتش مصر با کودتا مرسی را از قدرت کنار گذاشته و او را به زندان انداخت. مرسی چند هفته پیش در دادگاه محاکمه‌اش جان باخت.
عبدالفتاح سیسی که در زمان حسنی مبارک به عنوان مدیر اطلاعات ارتش خدمت کرده بود در ادامه در انتخاباتی که با به زندان افتادن و سلب صلاحیت مخالفان او همراه بود تبدیل به رئیس جمهوری جدید مصر شد.
منتقدان می‌گویند او اکنون سیستم سرکوبی را پیاده می‌کند که نسبت به سیستم زمان حسنی مبارک حتی بدتر است.
در پی درگیری‌های پرآشوب بعد از قیام‌های بهار عربی در لیبی و یمن همچنان در این دو کشور وفاداران به رژیم سابق قدرت‌هایی را در دست دارند.
در یمن علی عبدالله صالح پیش از آنکه در دسامبر ۲۰۱۷ ترور شود یک نیروی قدرتمند در جنگ داخلی این کشور محسوب می‌شد. در عین حال با دولت جدید عبد ربه منصور هادی معاون سابق خودش نیز مخالفت کرده بود.
حتی در تونس که از آن به عنوان الگوی موفقیت آمیز بهار عربی یاد شده تلاش‌ها برای کنار زدن حکومت سابق به صورت کامل از سیاست به بن بست خورده است. در تونس کمی بعد از قیام بهار عربی دولت جدید با چندین پیشنهاد جداگانه برای ممنوع کردن حضور وابسته‌ها به حکومت سابق در سیاست روبه رو شد اما قانون انتخابات تونس که بر مبنای آن انتخابات سال ۲۰۱۴ برگزار شد بندهای ممنوع کردن کاندیداتوری وابسته‌های به حکومت سابق را در نظر نگرفت.
رئیس جمهوری فعلی تونس یعنی باجی قائد السبسی در دو دولت دیکتاتور متوالی خدمت کرده و حزب جدید او که بسیاری از حامیان حکومت سابق را جذب کرد تبدیل به یک بلوک سیاسی جدید در دولت شده است. یک حزب دیگر که آن نیز شامل حامیان حکومت سابق در نظرسنجی‌های پیش از انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی در نظر گرفته شده برای پاییز امسال با محبوبیت مواجه شده است و بسیاری از کارشناسان می‌گویند این نشانه‌ای است مبنی بر اینکه تونس در حال تجربه عقب نشینی دموکراتیک است.
اچ. ای. هلیر یک پژوهشگر ارشد در انیسیتو خدمات متحد سلطنتی لندن و شورای آتلاتنیک واشنگتن گفت: با وجود آنکه بسیاری از فاکتورهای سیاسی و اجتماعی دخیل در قیام‌های سال ۲۰۱۱ همچنان پا برجا هستند اما جنبش‌های دموکراسی خواهانه اغلب توانستند ضرورت نظارت بر اصلاحات را گوشزد کنند.
وی تاکید کرد: این ساده است که ببینیم چرا دیکتاتورها به ویژه با توجه به پشتیبانی شدن از سوی چنین قدرتی در حال حاضر دست بالا را دارند من مطئمن نیستم که این فرمول باعث رقم زدن پیروزی در دراز مدت شود."
انتهای پیام
