ناصر پیروردی‌زاده*-والدینی که به دنبال سرمایه گزاری روی فرزندانتان هستید، در انتخاب مربی حساسیت بخرج بدهید، آینده فرزندانتان در دست مربیان پایه است.
به مربیان کم تجربه و بی تجربه و تازه کار در ورزش اعتماد نکنید، برای آموزش مهارت های پایه در کودکان علاوه بر تجربه و علم کافی، مربی باید مهارت رفتار با کودکان را بداند. مربیان فصلی و تازه کار به ویژه در کمپ های تابستانی، معمولا نه تنها دانش و تجربه لازم را ندارند بلکه از روانشناسی و فیزیولوژی کودک آگاهی ندارند.
معمولا در اروپا و کشور های توسعه یافته مربیانی در صدر آموزش پایه قرار دارند که تمام دوره های آموزشی را سپری کرده اند و تجربه و علم کافی در آن زمینه دارند، بر عکس در کشور های در حال پیشرفت و جهان سوم از مربیان بی تجربه برای مهارت های پایه استفاده می کنند تا مربی به واسطه کار با کودکان تجربه کسب کند!
در کشور اروپایی بهترین و حرفه ای ترین مربیان، مربیان سطوح و پایه هستند تا تیم های ملی قوی و توانمندی داشته باشند اما در کشورهای درحال توسعه به ویژه ایران، متاسفانه مربیان چندان رغبتی برای کار در تیم های پایه ندارند و آن را کار حاشیه ای و پر درد سر می دانند.
با چنین نگاهی، این سوال پیش میآید:
کودک چه می شود؟ استعداد و آینده ورزشی او چه می شود؟
والدین چه با هدف گذران تابستان و اوقات فراغت و چه با نگاه کشف استعداد و آینده ی ورزشی باید در انتخاب مربی و رشته ورزشی دقت لازم را داشته باشند. بر اساس علم استعداد یابی و فیزیولوژی در دوران کودکی و نوجوانی می توان رشته ی ورزشی مناسب برای کودک را پیدا کرد اما چه کسی به این علم توجه می کند؟
آسیب هایی یک مربی کم مهارت در دوره ی کودکی
مربیانی هستند که دانش و مهارت کار در دوره ی خاص رشد و نمو را ندارند، خطرات بسیار جدی را متوجه کودکان می کنند که آسیب های آن می تواند تا پایان عمر همراه کودک باشد.
به عنوان نمونه برخی مربیان در باشگاه های ورزشی به کودکان تمرینات Functional و تمرینات قدرتی سنگین می دهند. این تمرینات پرفشار، صفحات رشد و هورمون هایی که باعث افزایش رشد قدی می شوند را تحت تاثیر قرار داده و به کودک آسیب جدی وارد و فرایند رشد فیزیولوژیکی را به خطر انداخته و یا متوقف می کند.
در کودکان دختر به دلیل زمان رشد قدی کوتاه تر نسبت به پسرها، باید دقت بسیار بیشتری انجام داد و پروسه کنترل رشد را از سن کمتری شروع کرد. همان طور که می دانید دختران معمولا نسبت به پسر ها در سن ۱۴ سالگی به حد اکثر رشدشان می رسند مگر در شرایط استثناء.
در مورد دختران در زمان بلوغ و قاعدگی باید گفت با تغییرات فیزیولوژیکی که در آنها اتفاق میافتد بیشتر از پسران نیاز به تمرینات بدنسازی قدرتی «کنترل شده» و هماهنگی عصب و عضله دارند چون از نظر درصد چربی یک جهش دو برابری نسبت به پسرهای هم سن دارند، خانواده ها در این دوران باید توجه بیشتری به بدنسازی و تمرینات ورزشی آنها داشته باشند.
نمونه ی دیگر این که مربیان تمرینات قدرتی سنگین و غیر اصولی برای زیبای اندام به نوجوانان ارایه می دهند تا بدنی زیبا داشته باشند. این موضوع نه تنها سلامت کودکان را تضمین نمی کند، بلکه از نظر جسمی و روحی لطمه های جبران ناپذیری به آنها می زند. مربی باید تیپ بدنی و ژنوتیپ کودک را بشناسند و بر اساس آن تمرینات نوجوان را طراحی کند و این میسر نمی شود مگر آن که مربی دانش، آگاهی و مهارت لازم را داشته باشد.
مربی ورزشی کودکان چه ویژگی هایی باید داشته باشد؟
تحقیقات دانشگاه شیکاگو به این نکته اشاره می‌کند که بدنسازی اصولی کودکان باعث می‌شود بچه‌ها از تناسب قلبی و عروقی بهتری برخوردار شوند و نمایه چریی خوبی داشته باشند. تمرینات قدرتی منظم و اصولی به کودکان کمک می‌کند هماهنگی بهتری بین اعصاب و عضلات خود برقرار کنند. کودکانی که ورزش‌هایی مثل فوتبال، والیبال، بسکتبال و … انجام می‌دهند، می‌توانند با تمرینات قدرتی، با وزن پائین یا با وزن خود کودک، مهارت‌های ورزشی خود را ارتقاء داده و استقامت و قدرت عضلانی خوبی ایجاد کنند و صدالبته تمام این نتایج غیر از داشتن یک مربی آگاه میسر نمیشود.
یک مربی کارآمد، باید خصوصیات و ویژگیهای دوران 7سال اول کودکی ، 7 سال دوم کودکی و7 سال سوم نوجوانی و جوانی را بداند. مربی ای می تواند مهارت های پایه را آموزش دهد که علم تعلیم تربیت، روانشناسی، آموزش حرکات، آناتومی حرکات ، اصلاح حرکتی، استعداد یابی ،فیزیولوژی و اصول حرکت در رشته مذکور را به صورت حرفه ای بداند.
هنگام انتخاب مربی به ویژگی های شخصیتی مربی مانند خوش اخلاقی، آراستگی ،سبک مربیگری و ... توجه کنید.
در جلسات ورزشی کودک تان حضور یابید و از نحوه تمرین و رفتار متعادل مربی نسبت به فرزندتان اطمینان حاصل کنید با این کار علاوه بر روحیه دادن به فرزندان تان، نظارت و ارزیابی بهتری از مربی منتخب انجام می دهید.
*متخصص فیزیولوژی ورزش، مسئول تمرینات برتر آکادمی ملی المپیک، مدرس و عضو هیات علمی دانشگاه
