دکتر جهانگیر پُرهمت، مسئول کارگروه آب ستاد توسعه آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در گفتگو با خبرنگار خبرآنی گفت: ما درصدد هستیم تا گلخانه دریایی را با چندین هدف در دو منطقه از جنوب کشور راه اندازی کنیم.
استاد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری با بیان اینکه این دو منطقه مکران و بوشهر هستند، افزود: بنا داریم تا از ظرفیت‌های دانشی شرکت‌های دانش بنیان در راستای تأمین آب و صرفه‌جویی در انرژی برای گلخانه و همچنین ظرفیت‌های دریا استفاده کنیم. در این شرایط در تولید آب شیرین مورد نیاز گلخانه و نیز انرژی برای خنک کردن آن از ظرفیت آب و محیط دریا استفاده می‌شود.
پرهمت با اشاره به انواع میوه‌هایی که در این مناطق قرار است تولید شود گفت: در بوشهر، سبزی و سیفی جات و در مکران علاوه بر سبزیجات و صیفی جات، میوه‌های استوایی از جمله موز در شرایط این گلخانه‌ها قابل تولید هستند که ظرفیتی استثنایی در جنوب شرق کشور است.
وی با بیان اینکه گلخانه‌های دریایی سازه‌ای گلخانه‌ای هستند که با استفاده از آب دریا و انرژی خورشیدی امکان رشد محصول در مناطق گرم و خشک را فراهم می‌آورد، بنابراین محیط مناسب این فناوری سواحل گرم و خشک است، خاطر نشان کرد: کارکرد این گلخانه‌ها در تولید میوه‌های استوایی و گرمسیری و سبزی و صیفی است.
قائم مقام دبیر ستاد با اشاره به روشی که در این گلخانه دریایی اجرایی می‌شود، افزود: این تکنیک شامل پمپاژ آب دریا (یا انتقال ثقلی آب برای سطوح زیر سطح دریا) به محل خشکی است که پس از آن در معرض دو فرآیند قرار می‌گیرد.
وی گفت: فرآیند اول، استفاده از آب دریا برای ایجاد رطوبت و سرد کردن هوا است. فرایند دوم هم استفاده از حرارت خورشیدی برای تبخیر و تولید آب شیرین در گلخانه دریایی مورد نظر است؛ در این فرآیند عملاً هوای مرطوب باقی مانده از گلخانه خارج شده که معمولاً برای بهبود شرایط رشد گیاهان در فضای باز استفاده می‌شود.
پرهمت با اشاره به هدف تأمین آب در این پروژه گفت: در این گلخانه، آب دریا به درون لوله‌هایی در گلخانه پمپاژ می‌شود و از طریق این لوله‌ها بر روی سطوح تبخیر کننده که سطوحی بزرگ و لانه زنبوری مانند هستند می‌ریزد. در اینجا هوا به درون لانه زنبوری و سپس از طریق لانه زنبوری به درون گلخانه توسط فن‌هایی کشیده می‌شود، که توسط آب دریا سرد و مرطوب‌تر می‌شود.
وی ادامه داد: هوای سرد و مرطوب شرایط مناسب را برای رشد محصولات گلخانه‌ای ایجاد می‌کند؛ سپس هوای سرد در پشت گلخانه، وارد تبخیر کننده دوم شده که دارای آب دریا بوده و لوله‌های سقفی آن توسط خورشید گرم شده‌اند. در اینجا هوا گرم و مرطوب شده و به نقطه اشباع می‌رسد. هنگامی که هوای گرم و مرطوب با آرایه‌ای از لوله‌های عمودی حاوی آب سرد دریا برخورد می‌کند، بخار آب میعان شده و آب عاری از نمک تولید می‌کند.
استاد پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری افزود: در نهایت این آب خالص تولید شده به یک مخزن ذخیره هدایت و برای آبیاری محصولات در گلخانه استفاده می‌شود.
وی با اشاره به مساحت گلخانه دریایی در بوشهر و مکران افزود: طرح الگویی هر کدام در مساحتی حدود ۴۰۰ مترمربع احداث می‌شوند.
پرهمت با تاکید بر اینکه این گلخانه با هدف استفاده از انرژی‌های تجدید پذیر امسال راه اندازی خواهد شد، بیان کرد: این طرح به صورت پایلوت و با برنامه مشخصی به اجرا در می‌آید.
به گفته وی، هنوز مدل اقتصادی مشخصی برای این برنامه مشخص نشده و در حال بررسی هستیم.
وی با بیان اینکه چندین کشور در حال حاضر از گلخانه‌های دریایی استفاده می‌کنند، بیان کرد: در گلخانه‌های دریایی با استفاده از آب دریا، هوا و انرژی خورشیدی کار تأمین انرژی و خنک کردن سیستم داخل گلخانه انجام می‌شود.
قائم مقام ستاد توسعه فناوری آب، خشکسالی، فرسایش و محیط زیست معاونت علمی بیان کرد: در گلخانه‌های دریایی برای خنک کردن داخل گلخانه از آب دریا استفاده می‌شود و جریان آب روی بخش هایی از سازه گلخانه قرار داده می‌شود. جریان باد هم موجب خنکی شده و رطوبت مورد نیاز گلخانه تأمین می‌شود و بخش عمده رطوبت و انرژی مورد نیاز از طریق آب دریا و انرژی خورشیدی تأمین می‌شود.
وی درباره استفاده از فناوری‌های داخلی برای راه اندازی این گلخانه گفت: به دنبال این هستیم که تمام فناوری مورد استفاده را در داخل کشور تولید و با این طرح‌های الگویی بومی کنیم؛ سازه گلخانه، کندانسورها و اجزای سامانه فناوری‌های مختلف این نوع گلخانه می‌باشد که هدف ما بومی‌سازی آنهاست.
پرهمت با بیان اینکه شرکت های دانش‌بنیان، مؤسسات پژوهشی و دانشگاهی و شرکت های سرمایه‌گذار در این طرح با حمایت و مدیریت معاونت علمی و فناوری مشارکت دارند، افزود: بکارگیری ظرفیت‌های سواحل خلیج فارس و دریای عمان در توسعه گلخانه‌های دریایی بستر تولید محصولات کشاورزی و نیز اشتغال‌زایی زیادی را داراست، که با اجرای طرح‌های پایلوت بومی‌سازی آن انجام می‌شود.
