به گزارش پایگاه خبری خبرآنی به نقل از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، وابستگی جهان به سوخت‌های فسیلی باعث افزایش گازهای گلخانه‌ای شده است که تأثیرات مخربی بر محیط زیست دارد.
ایران با اینکه تنها یک درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده است اما یکی از ۱۰ کشور بزرگ آلاینده و منتشر کننده عظیم کربن جهان محسوب می‌شود. در دهه‌های اخیر دانشمندان در حال جستجو راه‌ها و توسعه تکنیک‌هایی برای کاهش نشر CO۲ و کنترل گرمای زمین بوده‌اند.
در حال حاضر در دنیا از سه راه‌حل برای کنترل CO۲ و سایر گازهای گلخانه‌ای استفاده می‌شود. استفاده کمتر از سوخت‌های فسیلی، افزایش بازدهی انرژی و نگهداری CO۲ به روش‌های مختلف از جمله این راهکارها است. این امر نه تنها سبب نگهداری ایمن گازها و کاهش تأثیرات آنها شده بلکه تزریق به مخازن نفتی می‌تواند مرگ زودرس آنها را به تأخیر بیندازد؛ جلوی کاهش چشمگیر تولید نفت ایران را بگیرد و سبب ازدیاد برداشت از مخازن شود. در نهایت نیز به تثبیت درآمدهای نفتی ایران کمک کند.
تزریق سیال گازی مخازن نفتی و واکنش پوش‌سنگ و مخزن از جنبه ژئومکانیکی می‌تواند مشکلاتی را به وجود آورد که جبران ناپذیر است. چگونگی و چرایی اجرای عملیات تزریق گاز به شدت وابسته به نوع و دامنه مطالعه ژئومکانیکی در محدوده مورد مطالعه است.
در صورت عدم توجه به رفتار پوش‌سنگ و مخزن در اثر فرآیند تزریق، نه تنها پس از صرف هزینه‌های بسیار ممکن است این عملیات بی حاصل مانده و نقشی در تولید نداشته باشد بلکه حتی می‌تواند موجب از دست رفتن میزان تولید فعلی مخزن یا به‌طور کلی از دست دادن کل مخزن شود. همین موضوع لزوم توجه به انجام مطالعات ژئومکانیکی، مدل‌سازی و مطالعه رفتار مخزن و پوش‌سنگ قبل از هرگونه فرآیند تزریق در میادین نفت و گاز کشور را مشخص می‌کند.
پس با توجه به اهمیت انجام مطالعات ژئومکانیکی طرح پژوهشی توسط محققان دانشگاه فردوسی مشهد تعریف شد تا مطالعات در این زمینه در جنوب غرب ایران انجام شود. این طرح با عنوان «ارزیابی تزریق گازهای گلخانه‌ای سر چاهی به مخازن تخلیه شده و دارای افت فشار با هدف حفظ محیط زیست» و «استفاده بهینه از این گازها جهت ازدیاد نفت و بررسی یکپارچگی پوش سنگ در طی تزریق این گازها در میادین جنوب غرب ایران» توسط پشتیبانی صندوق حمایت از پژوهشگران و فناوران معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری پشتیبانی و انجام شد.
با توجه به میزان بالای تولید گازهای گلخانه‌ای در استان‌های خوزستان و بوشهر و نیاز به کنترل آنها، این پژوهش می‌تواند راه حلی برای کاهش این گازها باشد. علاوه بر این تزریق گازهای گلخانه‌ای به میادین و مخازنی که با مشکل افت فشار روبرو شده اند می‌تواند راندمان تولید و ضریب بازیافت نفت از این میادین را افزایش دهد. در صورت عدم توجه به رفتار پوش سنگ و مخزن در اثر فرآیند تزریق، نه تنها پس از صرف هزینه‌های بسیار ممکن است این عملیات بی حاصل مانده و نقشی در نگهداری گازهای گلخانه‌ای نداشته باشد، بلکه حتی می‌تواند موجب نشت گاز، آلودگی خاک و آب‌های زیر زمینی شود.
بنابراین این پژوهش اثرات کوتاه مدت و بلند مدت ذخیره گاز CO۲، امکان نشت آن در طول زمان و تغییراتی که در اثر نگهداری این گاز در سازندهای زیر سطحی به وجود می‌آید را بررسی کرد و راهکاری برای تزریق این گاز با فشار بهینه، بدون آنکه نشت و تغییر قابل توجه زیست محیطی اتفاق افتد، ارائه داد. از نتایج مهم این طرح ایجاد یک مدل ژئومکانیکی برای مخزن است. با بهره گیری از این مدل می‌توان سایر مطالعات و مخاطرات ژئومکانیکی مورد استفاده قرار داد.
