قفل ۱۹ ساله توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی توسط قرارگاه خاتم باز می‌شود؟

باید دید آیا ورود قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) به مذاکرات توسعه فاز ۱۱ پارس جنوبی می تواند قفل ۱۹ ساله توسعه این فاز مرزی و مهم میدان مشترک گازی پارس جنوبی را باز کند؟

فاز 11 پارس جنوبی یکی از فازهای مرزی و مهم‌ترین پروژه بر زمین مانده پارس جنوبی است که از سال 1379 تاکنون (حدود 19 سال) در فرآیند امضای تفاهم‌نامه‌ها و قراردادهای مختلف بوده و نمادی از بدعهدی شرکت‌های خارجی در صنفت نفت و گاز ایران است.

شرکت ملی نفت ایران و شرکت توتال فرانسه در سال 1379 برای توسعه بخش بالادستی فاز 11 پارس جنوبی به توافق رسیدند و تفاهم‌نامه‌ای به امضا رساندند. اما عملاً اقدام خاصی از طرف این شرکت فرانسوی صورت نگرفت و در نهایت توتال فرانسه که به‌دنبال خروج از این پروژه بود با ارائه رقمی بسیار بالا برای توسعه این فاز، ایران را در شرایطی قرار داد که نتواند پس از حدود 8 سال معطل ماندن فاز 11، این قرارداد را با شرکت فرانسوی به امضا برساند. شرکت ملی نفت ایران با پیشنهاد حدود 10 تا 11 میلیارد دلاری فرانسوی‌ها مخالفت کرد و به این ترتیب شرکت توتال از این پروژه کنار گذاشته شد.

چینی‌ها گزینه بعدی ایران برای توسعه فاز 11 پارس‌جنوبی بودند. این طرح در سال 1388 با هزینه 4 میلیارد دلاری به شرکت CNPC واگذار شد. بعد از گذشت چهار سال از امضای قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی با این شرکت چینی، به‌دلیل اینکه چینی‌ها هیچ اقدام مؤثری برای توسعه این فاز انجام نداده بودند، طی یک توافق دوجانبه، قرارداد توسعه این فاز با چینی‌ها فسخ شد.

تیرماه 96 قرارداد طرح توسعه فاز 11 پارس جنوبی به‌ارزش 4 میلیارد و 800 میلیون دلار با حضور بیژن زنگنه، وزیر نفت، میان شرکت ملی نفت ایران و کنسرسیومی متشکل از شرکت‌‌های توتال فرانسه، شرکت ملی نفت چین (CNPC) و شرکت پتروپارس به امضا رسید. توتال رهبری کنسرسیوم پروژه توسعه فاز ١١ پارس جنوبی را به‌عهده داشت و سهم این شرکت فرانسوی در این کنسرسیوم 50.1 درصد، سهم شرکت چینی CNPC به‌میزان 30 درصد و سهم شرکت پتروپارس 19.9 درصد تعیین شد.

در سال 1397 نیز تنها یک هفته بعد از اعلام خروج آمریکا از برجام توسط ترامپ، شرکت فرانسوی توتال با انتشار بیانیه‌ای اعلام کرد که چنانچه این شرکت نتواند از آمریکا معافیت تحریمی دریافت کند، از پروژه توسعه فاز 11 میدان گازی پارس جنوبی کناره‌گیری می‌کند.

این شرکت فرانسوی در میانه سال گذشته رسما کناره‌گیری از این قرارداد را اعلام کرد و شرکت‌های پتروپارس ایران و CNPCI چین در قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی باقی ماندند.

محمد مشکین فام، مدیرعامل شرکت نفت و گاز پارس اول دی‌ماه سال گذشته در خصوص سرنوشت توسعه فاز 11 پارس جنوبی گفت: "تا امروز طبق قرارداد، تمامی طراحی ها و مدارک در اختیار شرکت چینی قرار گرفته و اینکه عنوان شده این شرکت نیز پارس جنوبی را ترک می کند، فقط در رسانه ها بوده و هیچ اعلام رسمی تا امروز از سوی شرکت چینی CNPC برای خروج از این پروژه نداشته ایم. در صورتی که این شرکت نیز پروژه را ترک کند، کار را احتمالا با پتروپارس ادامه می دهیم، در هر صورت تا پایان امسال (سال 97) وضعیت پیمانکار پروژه فاز 11 پارس جنوبی تعیین تکلیف خواهد شد."

وعده مدیرعامل شرکت ملی نفت و گاز پارس در خصوص تعیین تکلیف وضعیت پیمانکار فاز 11 تا پایان سال 97 محقق نشد. در واقع پس از خروج شرکت توتال فرانسه از قرارداد فاز 11 پارس جنوبی، 81 درصد از این قرارداد به شرکت CNPC چین رسید. این شرکت می‌بایست پس از اعلام رسمی ایران نسبت به انتقال سهام توتال، نسبت به تعیین آغاز عملیات اجرایی توسعه این فاز مرزی از میدان مشترک پارس جنوبی با شریک ایرانی پروژه (شرکت پتروپارس) و کارفرمای پروژه (شرکت نفت و گاز پارس) وارد مذاکره می‌شد اما علی‌رغم پیگیری‌های مجموعه وزارت نفت، چینی‌ها نسبت به ایفای تعهدات خود در قرارداد فاز 11 بی‌توجهی کرده و حتی پاسخ تماس‌های وزارت نفت را نداده‌اند.

بیژن زنگنه، وزیر نفت بهمن‌ماه سال جاری در این خصوص گفت: "81 درصد قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی به‌صورت رسمی به CNPC چین منتقل شده و مذاکراتی با این شرکت انجام شده تا مشخص شود این شرکت برای اجرا چه می‌کند".

وزیر نفت، با بیان اینکه "از زمانی که کار توسعه فاز 11 پارس جنوبی متوقف شده CNPC اقدامی نکرده است"، افزود: "در سفری که با رئیس مجلس در هفته جاری به چین خواهیم داشت یکی از بحث‌ها و مذاکرات قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی است".

سفر وزیر نفت به چین انجام شد و نتیجه آن در نشست خبری شامگاه بیست‌و پنجم اسفندماه وزیر نفت مشخص شد. زنگنه در جمع خبرنگاران در خصوص نتیجه سفر خود به چین و مذاکره در خصوص فاز11 گفت: "قرار است یک هیئت چینی برای تعیین تکلیف فاز 11 به ایران بیاید و قول داده‌اند به‌زودی این سفر انجام خواهد شد. با سفر این هیئت چینی به ایران سرنوشت فاز 11 پارس جنوبی را مشخص می‌کنیم."

از این تاریخ (25 اسفندماه 97) تا روز گذشته (12 اردیبهشت‌ماه) هیچ خبر جدیدی در خصوص سرنوشت قرارداد فاز 11 پارس جنوبی اعلام نشد تا اینکه روز گذشته سعید محمد، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) از آمادگی این قرارگاه برای توسعه ایرانی این فاز خبر داد.

فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم الانبیاء (ص) از مذاکرات این قرارگاه با مجموعه وزارت نفت به منظور توسعه ایرانی فاز 11 پارس جنوبی و آمادگی این قرارگاه برای انجام این کار خبر داد و گفت: فاز11 پارس جنوبی در حال حاضر یک قرارداد بین ایران و شرکت‌های CNPC چین و توتال فرانسه دارد که باید این قرارداد تعیین تکلیف شود و طبق مذاکراتی که داشتیم، قرار شد ابتدا وزارت نفت این قرارداد را تعیین تکلیف کنند،  سپس پیشنهاداتی که برای توسعه این فاز پارس جنوبی داشتیم بررسی شود.

محمد افزود: اعلام کرده‌ایم امکان تأمین مالی توسعه فاز 11 را داریم و هم می‌توانیم این پروژه را کاملا داخلی سازی کنیم.

وی ادامه داد: در بخش سکوهای تقویت فشار فاز 11 که در حال حاضر تکنولوژی آن در ایران موجود نیست در صورتی که مجموعه وزارت نفت به ما برای توسعه این فاز اعتماد کند ما می‌توانیم با ارتباطی که با بخش‌های مربوطه در خارج از کشور می‌گیریم این تکنولوژی را به داخل کشور وارد کرده و نیازهای این پروژه را در راه توسعه برطرف کنیم.

حال باید دید چه زمانی قرارداد توسعه فاز 11 پارس جنوبی که در آخرین مورد، حدود 2 سال معطل بدعهدی‌های شرکت CNPCI‌ چین و توتال فرانسه است، تعیین تکلیف خواهد شد و آیا ورود قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء (ص) می تواند قفل 19 ساله توسعه این فاز مرزی و مهم میدان مشترک گازی پارس جنوبی را باز کند؟/تسنیم