در نشست "چالش‌ها و سیاست گذاری اجتماعی در ایران":
استاد دانشگاه گفت: تامین مالی برنامه‌های توسعه را چه کسی تقبل می‌کند؟ اکنون ما به طور مثال طرح تحول سلامت را داریم که بار مالی آن برای خانواده‌ها بیشتر از گذشته شده است.
به گزارش خبرنگار حوزه دولت گروه سیاسی باشگاه خبرنگاران جوان، رضا امیدی استاد دانشگاه در نشست "چالش‌ها و سیاست گذاری اجتماعی در ایران" که در وزارت کشور برگزار شد، با بیان اینکه سیاست گذاری‌های اجتماعی موضوع بسیار مهمی است، گفت: متاسفانه در دانشگاهها حتی ۲ واحد درسی سیاست گذاری اجتماعی برای دانشجویان تدریس نمی‌شود .
این استاد دانشگاه با بیان اینکه باید ببینیم متولی سیاست گذاری‌ها چه کسی است و سیاست گذاری‌ها چگونه باید انجام شود؛ اظهار کرد: خوشبختانه وزیر علوم پذیرفته‌اند که درسی با موضوع سیاست گذاری‌های اجتماعی در دانشگاهها انجام شود.
امیدی با تاکید بر اینکه اگر قوانین سیاست‌گذاری خوب اجرا نشود، سیاست گذاری‌ها هم خوب اجرا نمی‌شود، گفت: برنامه‌های عمران و توسعه حول محو‌های مختلفی طی می‌شود، اول اینکه باید بر روی فرآیند اجرای آن بحث شود، سپس باید ببینیم محتوای برنامه در دوره‌های متفاوت در چه زمینه‌هایی به وجود آمده‌اند، سوم آنکه باید در مورد عملکرد برنامه‌ها توضیح دهیم.
امیدی با طرح این سوال که تامین مالی برنامه‌های توسعه را چه کسی تقبل می‌کند گفت: اکنون ما به طور مثال طرح تحول سلامت را داریم که بار مالی آن برای خانواده‌ها بیشتر از گذشته است. در سال ۱۳۹۷ کل پرداخت دولت برای طرح تحول سلامت ۳۱ هزار میلیارد است در حالی که پرداختی خانواده‌ها ۴۹ هزار میلیارد است و این فشار بسیاری به خانواده‌ها می‌آورد.
در ادامه محمد حسین شریف زادگان استاد دانشگاه شهید بهشتی با بیان اینکه شستا یک فریب بزرگی برای این کشور است گفت: ما همواره یک قانون مادر یعنی قانون رفاه و تامین اجتماعی داریم.
وی با اشاره به اینکه سیاست‌های اجتماعی در ایران ۳ خصلت دارد گفت: اول اینکه اجرای هر نوع سیاست اقتصادی دارای افکار و زمینه‌های خارجی است که نتیجه اجرای این طرح‌ها افزایش فقر، نابرابری و آسیب‌های اجتماعی است. ویژگی دوم این سیاست‌های اجتماعی، این است که این سیاست‌ها مستقلا پاسخگوی بخش مهمی از نیاز‌های توسعه در حوزه اجتماعی است؛ مثل سیاست‌های آموزشی، سلامت و بیمه‌های اجتماعی که مستقلا موجبات ارتقاء، سطح کیفیت زندگی را فراهم می‌سازد.
شریف‌زادگان ویژگی سوم سیاست‌های اجتماعی را افزایش کارآمدی اقتصادی دانست و گفت: این کارآمدی با رویکردی مبتنی بر توسعه اقتصادی همراه است. سیاست‌های اجتماعی بخش مهمی از عوامل غیر اقتصادی توسعه اقتصادی است و بدون پرداخت این عوامل رسیدن به کارایی اقتصادی غیر قابل تصور است.
شریف‌زادگان با اشاره به اینکه هدف چپگرایان برابری، مساوات طلبی و انصاف است، گفت: رویکرد توسعه برابری در دسترسی به خدمات اجتماعی و کارایی برای تولید و توزیع خدمات عمومی همگانی به طور مساوی و منصفانه است. از طرف دیگر اهداف راست‌گرایان و میانه رو‌ها برابر کردن نتایج برای مردم و رویکرد توسعه آنها، آزادی انتخاب در همه راهبرد‌های توسعه است. به‌علاوه نوع سیاست توسعه راست‌گرایان، نظارت پایدار به نحوه‌ای است که ضامن حق آزادی انتخاب باشد.
شریف زادگان با اشاره به اینکه سیاست رفاهی ایران بین ۲ رویکرد دولت رفاه و دولت رانتی در گردش است، گفت: سیاست رفاهی ایران از همه خصوصیات این دو رویکرد تاثیر پذیرفته است. البته در ایران علی‌رغم یک تجربه ۵۰ ساله، آنچه در عمل از رویکرد دولت رفاه توضیح می‌دهند؛ با برداشتی ناقص و یا با اشاره به محدودیت‌ها و نواقص دولت رفاه در اروپا همراه بوده است و دولت‌ها از این طریق نقش مداخله گرانه خود در همه امور اجتماعی و اقتصادی موجب ناکارآمدی در سیاست‌های رفاهی به خصوص در آموزش و پرورش سلامت و توزیع یارانه‌ها شده‌اند.
وی در ادامه افزود: دولت رانتی در ایران از زمانی که نفت، در اقتصاد ایران نقش مسلط به خود گرفت، کارکرد خود را داشته است، مهمترین عملکرد دولت رانتی زمانی است که قیمت نفت افزایش می‌یابد و با این افزایش قیمت، دولت رانت را در کشور رواج می‌دهد.
شریف‌زادگان اظهار کرد: سال ۱۳۵۲ با افزایش چند برابری قیمت نفت برنامه پنجم توسعه علی‌رغم مخالفت سازمان برنامه و بودجه تغییر یافت و درآمد و هزینه برنامه بر خلاف ناکافی بودن ظرفیت‌های اجرایی و اجتماعی کشور چند برابر شد و در نتیجه شاهد یک کارنامه نادرست و ناموفق از توسعه در آخرین سال‌های حکومتی پهلوی بودیم.
وی گفت: بعد از انقلاب و بعد از افزایش قیمت نفت در آخر دهه ۸۰ شمسی و در دولت نهم و دهم، با پرداخت یارانه‌ها به شکل مساوی بین همه مردم سیاست‌هایی انجام شد که بعدها به یکی از بزرگترین مشکلات مالی دولت‌ها تبدیل گردید و اجرای سیاست‌های رفاهی مثل سلامت و آموزش را به خاطر کمبود بودجه تحت تاثیر قرار داد.
شریف زادگان درباره سیاست‌های اجتماعی و رفاهی در ایران گفت: از خصوصیات دولت رانتی می‌توان به غلبه درآمدهای نفتی بر بودجه و رانت جویی دولت نام برد و از خصوصیات دولت رفاه می‌توان به تقویت دولت در مواجه با رانت اشاره کرد.
وی با بیان اینکه پرداخت یارانه‌ها یکی از بدترین سیاست‌های اجتماعی در ایران بود، گفت: دولت دهم سعی کرد پرداخت یارانه‌ها را به صورت هدفمند پرداخت کند، البته توزیع یارانه را هم می‌توان به قبل از سال ۸۸ و بعد از آن تقسیم نمود. بر اساس گزارش بانک جهانی در سال ۱۳۸۰ سهم دهک بالای درآمدی از مصرف بنزین در سال ۳۳ درصد و سهم دهک پایین درآمدی ۰/۸ درصد بوده یعنی دهک بالا ۴۱ برابر بیش از دهک پایین مصرف داشته است. سهم مصرف گاز در دهک بالای درآمدی به دهک پایین درآمدی ۵/۴ برابر، در مصرف برق ۷/۳ برابر و در مصرف دارو ۵/۴ برابر بوده است، در مجموع در سال ۱۳۸۰ از کل یارانه فرآورده‌های نفتی، کالا‌های اساسی و دارو سهم دهک اول درآمدی ۸.۳ درصد، دهک دوم ۹.۴ و دهک سوم ۶.۴ بوده است.
شریف‌زادگان در ادامه افزود: روحانی در دولت خود تصمیم بر اصلاح یارانه‌ها به صورت هدفمند کرده است به گونه‌ای که در همه رسانه‌ها اعلام شد افرادی که درآمد بالایی دارند به صورت خودجوش از گرفتن یارانه صرف نظر کنند. متاسفانه امروز ۴۵ هزار میلیارد تومان یارانه پرداخت می‌شود و عمده پرداخت این یارانه‌ها از وزارت نفت می‌باشد.
شریف زادگان درباره عملکرد عمرانی کشور گفت: عملکرد عمرانی کشور می‌تواند برای نقش موثری در ایجاد رونق اقتصادی در کشور داشته باشد، در سال ۹۲ ما ۲۵ هزار میلیارد تومان برای پروژه‌های عمرانی داشته‌ایم که در سال ۹۳ این میزان تا ۱۳ هزار میلیارد تومان تلورانس داشته است.
وی درباره صندوق‌های بیمه تامین اجتماعی گفت: تراز مالی تأمین اجتماعی به شکل تعهدی، تراز خوبی است؛ ۲۱ میلیون نفر تحت پوشش این سازمان بوده‌اند و بودجه امسال این سازمان ۴۷۰ هزار میلیارد تومان بوده است.
شریف زادگان با بیان اینکه این صندوق‌ها رابطه خطی و مستقیمی با رونق اقتصادی در کشور دارند، گفت: متاسفانه وضعیت اقتصادی در دو سال آینده وخیم‌تر می‌شود. حال این سوال پیش می‌آید که در صورت وخیم شدن وضعیت اقتصادی، کارکنان مرتبط با این صندوق‌ها اعم از بازنشستگان کشوری و لشگری چه باید بکنند.
وی در خصوص راه‌حل‌های کوتاه مدت در حل بحران کمبود بودجه صندوق‌های گفت: نسبت منابع به مصارف در سال ۱۳۹۵، ۱/۵۲ تعهدی و ۰/۹۶ نقدی است، این به آن معنی است که عاملی در این ماجرا مداخله می‌کند و آن دولت است، دولت سالانه بیش از ۲۵ هزار میلیارد تومان دستور خرج خدمات بیمه‌های اجتماعی را به سازمان تأمین اجتماعی خارج از قواعد محاسبات بیمه‌ای می‌دهد.
شریف زادگان در ادامه افزود: سازمان تامین اجتماعی سعی دارد از طریق مدیریت داخلی، این فشار‌ها را توسط دریافت وام و فروش دارایی‌ها جبران کند، زیرا تعهدات سازمان، لحظه‌ای است و نمی‌تواند به آینده موکول شود. به همین خاطر بدهی دولت به سازمان هم نمی‌تواند همانند پیمانکاران باشد، چون تعهدات آن روزانه است. وصول حاصل از دارایی‌ها در سال ۹۱ به مقدار ۲ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان و سال ۹۶ به مقدار ۸ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده و به علاوه دریافت تحصیلات از طریق وام ۱۵ هزار میلیارد تومان بوده است.
استاد دانشگاه شریف با بیان اینکه دولت باید توجه به مسائل کشور را جزو دستورالعمل‌های کاری خود قرار دهد، گفت: سیاست‌های اجتماعی جزو کار دولت است و رسیدگی به کارخانه‌های پتروشیمی و کارخانه‌هایی از این دست بر عهده دولت نیست.
در ادامه این نشست، احمد میدری معاون وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی با بیان اینکه سیاست گذاری‌های اجتماعی مثل سیاست گذاری فرهنگی، اقتصادی و بقیه سیاست گذاری‌ها در بستر نظام اداری است گفت: کیفیت این سیاست ها و موفقیت آنها بستگی به کیفیت نظام اداری دارد.
وی با بیان اینکه معضل نظام اداری ایران ناکارآمدی است، اظهار کرد: در این شرایط سیاست‌های اجتماعی هم نمی‌توانند موفقیت داشته باشند. علت این ناکارآمدی به دو دسته تقسیم می‌شود؛ اول سیستم مبتنی بر حامی پروری و دلیل دیگر وجود تعارضات سازمانی است. این دو مشکل اساسی است که نمی‌گذارد این سیستم کار خود را به درستی انجام دهد و با مشکل مواجه می‌شود.
وی در پایان خاطر نشان کرد: پیشنهاد ما برای به حرکت درآوردن سیستم اداری راه اندازی شبکه های ائتلاف اجتماعی و اداری است.
انتهای پیام/
