کمتر از یک ماه پیش بود که جواد جاویدنیا با حکم دادستان کل کشور به جای عبدالصمد خرم‌آبادی، سرپرست معاونت امور فضای مجازی دادستانی کل کشور و دبیر کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه انتخاب شد. حجت‌الاسلام منتظری، دادستان کل کشور در مراسم معارفه او گفت: «سیاست دادستانی کل کشور در رابطه با فضای مجازی، سیاست تعیین‌شده‌ای است که تاکنون ادامه داشته است. معاونت جدید فضای مجازی باید کمر همت را در برابر بدخواهان و کسانی که سنگ‌اندازی می‌کنند، محکم ببندد و باتدبیر و تعقل این مسائل را پشت سر بگذارد.» در همین راستا گفت‌وگویی با جواد جاویدنیا داشتیم تا از نظراتش درباره فیلترینگ، پیامرسانهای ایرانی و... باخبر شویم. در ادامه می‌توانید این گفت‌وگو را که نخستین مصاحبه مطبوعاتی اوست بخوانید.
به نظرتان حمایت‌هایی که از پیامرسانهای ایرانی شده، برای رشدشان کافی بوده است یا خیر؟
در این زمینه نظرات متفاوتی ابراز می‌شود. ضرورت ارائه تسهیلات موثر به پیامرسانهای داخلی مصوبه شورای عالی فضای مجازی است اما گزارشی که هیات تحقیق دادستانی کل کشور ارائه داده، موید عدم ارائه این تسهیلات است.
آمار و ارقامی دارید که چه تسهیلاتی در اختیار تلگرام و چه تسهیلاتی در اختیار پیامرسانهای ایرانی بوده است؟
تلگرام درحال حاضر از حدود سه هزار سرور برای کاربران ایرانی و پهنای باند بسیار بالا برخوردار است که ایجاد یک شبکه اجتماعی داخلی که توان رقابت با آن داشته باشد، 300 میلیارد تومان برآورد شده است. اما تعداد سرور ارائه‌شده، میزان پهنای باند اختصاص‌یافته در عمل و میزان وام پرداختی به بعضی پیام‌رسان‌ها به صورت کاملا معناداری از موارد یادشده فاصله دارد و طبق گزارش‌های کارشناسی، حمایت موثر به هیچ عنوان محقق نشده است.
پیامرسانهای داخلی درواقع موفق عمل کردند و با وجود کمبود سرور و مشکلات جدی پهنای باند، توانستند چندین برابر استانداردها پاسخگو باشند.
طبق گزارش و تایید وزارت ارتباطات کل ترافیک در اختیار پیامرسانهای خارجی حدود 500 گیگابایت است و آنچه در اختیار پیامرسانهای داخلی بوده، 35 گیگا بایت است.
خیلی از مدیران پیام‌رسان‌ها همین مساله را عنوان می‌کنند که در یک برهه زمانی حمایت‌هایی که از تلگرام داخل ایران شد، از پیامرسانهای ایرانی به آن اندازه حمایت نشد، نظر شما در این باره چیست؟
در این زمینه آمارهای رسمی منتشرشده کاملا شفاف و مشخص است. در شرایطی که پیامرسانهای داخلی با تمام توان و با وجود همه کمبودها قدم‌های جدی برداشتند، برخی مقامات که خود مسئول رفع موانع و مشکلات آنها بودند، رسما اعلام کردند پیامرسانهای داخلی توان پاسخگویی به این حجم از کاربران ایرانی را ندارند و اگر بخواهیم منصفانه قضاوت کنیم لازم است مقایسه در شرایط یکسان صورت پذیرد. تلگرام در ابتدای کار چند سرور داشت و چگونه کار می‌کرد و پیامرسانهای ایرانی چند سرور دارند و چگونه خدمت‌رسانی می‌کنند؟ اگر همان ابتدا به خود تلگرام هم می‌گفتند قرار است به 40 میلیون کاربر سرویس‌دهی داشته باشد، واقعا می‌توانست این کار را انجام دهد؟ اما به مرور زمان خودش را مجهز و ایراداتش را برطرف کرد و امکانات بیشتری ارائه داد و توانست این تعداد مخاطب را جذب کند. اگر ما از ساختمان تازه بناشده شبکه‌های اجتماعی داخلی انتظار داشته باشیم که همین الان و بلافاصله بتوانند مانند تلگرام پاسخگو باشند، قطعا انتظار غیرمنطقی‌ای است که از سوی مخالفان رشد و فعالیت نرم‌افزارهای داخلی به افکار عمومی مردم تحمیل شده است ولی با دادن امکانات لازم و پهنای باند و سرورهای مورد نیاز و امکان اینکه ایرادات خودشان را حین کار به کمک مردم و با اعتمادی که مردم به آنها می‌کنند، کشف و رفع کنند، قطعا می‌توانند با سرویس‌های خارجی بعد از یک دوره مشخصی مقابله کنند و رقابت جدی داشته باشند و حتی در سطح جهان مطرح شوند و دیگر کشورها از سرویس‌های ما استفاده کنند؛ چون جوان‌های ما نشان دادند که با تأسی به مقام معظم رهبری و شعار «ما می‌توانیم» می‌توانند خیلی از کارهای به ظاهر دشوار را انجام بدهند.
درحال حاضر یک اتوبان چهاربانده بدون هرگونه نظارت در اختیار پیامرسانهای خارجی است که هر کس هر اقدامی در آن انجام می‌دهد و در مقابل یک جاده خاکی در اختیار پیامرسانهای داخلی است، لذا توقع رقابت به دور از انصاف است.
نکته دیگر اینکه مانور منفی جدی‌ای درخصوص میزان اعتماد و اطمینان مردم به پیامرسانهای داخلی انجام می‌شود. با یک استدلال ساده می‌توان به این جوسازی پاسخ داد. مردم با وجود تذکرات جدی شبکه‌های معاند نظام مبنی‌بر تحت نظارت‌بودن نسخه‌های فارسی تلگرام در داخل کشور و ضرورت ترک آنها، به تلگرام طلایی و هاتگرامی که مدت‌هاست مشخص‌شده منشا داخلی دارند، اعتماد و اطمینان کردند و درحال حاضر حدود 30 میلیون نفر مخاطب در این دو نرم‌افزار حضور دارند. بنابراین غالب مردم در این زمینه نیازمند امکانات این نرم‌افزارها هستند و از دسترسی بدون ضابطه مراجع قانونی به اطلاعات خصوصی خود ترسی نداشته و به نظام اعتماد دارند. چراکه طبق فتوای مقام معظم رهبری و قوانین جاری کشور هرگونه دسترسی به اطلاعات و حریم خصوصی افراد در نرم‌افزارهای داخلی توسط مسئولان در حکم ورود به منازل و اماکن خصوصی افراد و مستلزم طی پروسه قانونی و اخذ مجوزهای ویژه قضایی است والا حرام و ممنوع شناخته می‌شود و با مسئولان خاطی برخورد خواهد شد.
لذا فقط تعداد اندکی که قصد انجام فعالیت‌های غیرقانونی را دارند، گریزان از شبکه‌های اجتماعی داخل کشور خواهند بود و اگر ما بتوانیم قابلیت‌های موجود در پیامرسانهای خارجی را به‌نحو مناسب و حتی با کیفیت بهتر از آن، در پیامرسانهای داخلی ایجاد کنیم و علاوه‌بر آن امکانات رفاهی متنوعی از جمله خدمات دولت الکترونیک و بانکداری الکترونیکی را در شبکه‌های اجتماعی داخلی رشد دهیم و از شبکه‌های اجتماعی خارجی رفع نیاز کنیم، مردم قطعا با صبر و تحمل واقع‌بینانه دربرابر مشکلاتی که وجود خواهد داشت، باز هم از این برهه عبور خواهند کرد و حس وطن‌دوستی و اطمینان به نیروی جوان که با تلاش فراوان کار می‌کنند، به این موضوع کمک خواهد کرد.
پیامدهای استفاده از پیامرسانهای داخلی برای مردم چیست؟
مهم‌ترین پیامد آن امنیت فضای مجازی است. درحال حاضر با توجه به تداوم حضور مردم در تلگرام، کماکان بیشترین آمار جرائم فضای مجازی در تلگرام رخ می‌دهد؛ چون هیچ‌گونه همکار‌ی‌ای از ناحیه تلگرام با مراجع قضایی و پلیس فتا صورت نمی‌گیرد و این امر شناسایی مجرمان و حفاظت از مردم و احقاق حقوق آنها را با مشکلات جدی مواجه ساخته است. کلاهبرداری‌های عدیده با ارقام بسیار کلان از مردم و مسائل بسیار ناگوار اخلاقی در فضای مجازی برای کودکان و نوجوانان و خانواده‌ها رخ می‌دهد که به سختی قابل پیگیری هستند.
از سوی دیگر بسیاری از فراخوان‌های غیرقانونی و شناسایی و جذب افراد برای اقدامات تروریستی و هماهنگی برای حملات تروریستی همچون حمله انتحاری به مجلس و حرم امام(ره) و حمله تروریستی اهواز در این فضا صورت می‌گیرد که اسباب ناامنی جدی‌ای را برای مردم فراهم می‌آورد.
پیامد مهم دیگر استفاده از پیامرسانهای داخلی، صرفه و امنیت اقتصادی برای مردم است که برخورداری از ترافیک ارزان و با کیفیت و پرسرعت داخلی یکی از مصادیق بسیار مهم آن و از حقوق مسلم مردم است.
مصونیت از خسارت‌های اقتصادی کلان هم یک جنبه دیگر است. اخیرا فارین پالیسی در گزارش خود علت سقوط ارزش پول ملی کشورمان را دروغ‌پردازی‌ها و جوسازی‌های کاذب تلگرامی عنوان کرده که می‌بینیم چه سختی‌های بزرگی به ملت تحمیل کرده است. مردم در زمینه‌های امنیتی و اقتصادی نارضایتی و مطالبات جدی دارند اما به‌لحاظ جوسازی‌های انجام‌شده آدرس غلط دریافت کرده‌اند و نمی‌دانند طرف اصلی مطالبات آنها چه مرجعی است؟
ذکر این نکته هم شاید جالب باشد که درحال حاضر طبق آمار رسمی، فقط 10 درصد پهنای باند کشور به صورت موثر فیلتر می‌شود، اما چنان جلوه داده شده که مشکل اصلی کشور فیلترینگ است. درحالی که اگر واقع‌بینی گسترش یابد و فجایع و خسارات مادی و معنوی‌ای که ناشی از ایجاد فضای مجازی باز و بدون نظارت در جامعه و خانواده‌ها هر روزه به وقوع می‌پیوندد، به‌نحو صحیح به اطلاع مردم برسد، خود مردم خواستار پاکسازی فضای مجازی و اعمال نظارت بیشتر خواهند شد.
شما از پیامرسانهای ایرانی استفاده می‌کنید؟
بله.
داخل کدام‌یک از پیام‌رسان‌ها عضو هستید؟
سروش، ایتا و گپ عضو هستم و از بیسفون هم در گذشته استفاده می‌کردم.
درحال حاضر پیامرسانهای ایرانی نیازهای شما را برطرف می‌کنند؟
بله. پیامرسانهای ایرانی کاملا نیازهای من را برطرف می‌کنند و هیچ مشکلی از نظر فعالیت در شبکه‌های اجتماعی با این پیام‌رسان‌ها ندارم.
منبع: فرهیختگان
