گروه سیاسی خبرگزاری میزان؛ وقتی از «حقوق بشر» صحت می‌کنیم، آنچه که به عنوان بدیهی‌ترین حق هر انسانی در ذهن‌ها نقش می‌بندد، حق حیات است. حق حیات به عنوان پایه‌ای‌ترین بخش زندگی هر انسان به هیچ عنوان نه قابل چشم پوشی است و نه می‌توا آن را مورد تعدی قرار داد.
در مهم‌ترین اسنادی که در خصوص حقوق بشر به تأیید مجامع جهانی رسیده نیز این مسئله ذکر شده است. از جمله این اسناد می‌توان به میثاق جهانی حقوق بشر اشاره کرد که در سال ۱۹۴۸ و پس از جنگ جهانی دوم به تأیید مجمع عمومی سازمان ملل متحد رسیده است.
با این حال نگاهی به عملکرد مدعی اصلی حقوق بشر در دنیا یعنی ایالات متحده آمریکا نشان می‌دهد که این کشور بار‌ها و در خصوص کشور‌های گوناگون حق حیات انسان‌ها را نقض کرده است.
صرف نظر از جنگ‌ها و درگیری‌های نظامی گوناگون آمریکا که منجر به کشته شدن میلیون‌ها انسان بی گناه شده است، تحریم‌ها نیز به جدیدترین ابزار ضد انسانی آمریکا علیه کشور‌های کوناگون دنیا تبدیل شده است.
این تحریم‌ها علاوه بر مختل کردن مبادلات اقتصادی گاه مهم‌ترین ابزار ادامه حیات انسان‌ها یعنی دارو و درمان و به تبع آن حق حیات انسان‌ها را مورد هدف قرار می‌دهد.
با وجود این که بر اساس معاهدات جهانی هرگونه تحریم دارو غیر قانونی و بر خلاف نص حقوق بشر است، اما در موارد گوناگون تحریم‌های یکجانبه آمریکا موجب قطع کمک‌های دارویی و ضربه به سلامت انسان‌ها شده است.
تنبیه کودکان عراقی با تحریم دارو
یکی از اولین مواردی که تحریم‌های دارویی سبب به وجود آمدن یک فاجعه انسانی شد، تحریم‌های یکجانبه علیه دولت عراق بعد از جنگ سال ۱۹۹۱ بود. این تحریم‌ها با محوریت آمریکا و کشور‌های غربی ضمن جلوگیری از فروش نفت عراق منابع مالی این کشور را محدود کرده و جلوی ورود هر گونه دارو را به عراق گرفتند.
به این ترتیب با محدود شدن واردات دارو‌های ضد سرطان و تشعشعات ناشی از بمباران سلاح‌های رادیو اکتیو رشد تعداد بیماران سرطانی به شدت افزایش یافت به گونه‌ای که تا سال ۲۰۰۳ و سقوط صدام حسین نزدیک به ۱۰۰ هزار کودک عراقی به انواع سرطان‌ها مبتلا شدند.
طبق گزارش یونیسف که در سال ۱۹۹۸ منتشر شده است، بر اثر تحریم‌ها یکجانبه آمریکا و غرب علیه عراق نرخ مرگ کودکان زیر ۵ سال سن به بیش از ۴۰ هزار نفر در سال رسید که بیش از سه سال برابر سال‌های قبل از تحریم رسید.(یادمان نرفته است وقتی از مادلین آلبرایت وزیر خارجه وقت رژیم آمریکا پرسیده شد آیا کشتار کودکان عراقی ارزش داشت، گفت بله داشت!).
نرخ بالای مرگ کودکان به خاطر اسهال سوء تغذیه روی داده بود و این در حال بود که سوء تغذیه قبل از تحریم‌ها یک مشکل عمومی در عراق محسوب نمی‌شود. بعد از اعمال تحریم‌ها یکجانبه غرب صد‌ها هزار کودک عراقی از تأمین نیاز‌های اصلی خود باز ماندند.
فشار بر مردم ایران
شاید نمونه بعدی که نشان داد رویکرد کشور‌های غربی به بحث حقوق بشر کاملاً بر اساس استاندارد‌های دو گانه است، تحریم‌ها ضد ایران به بهانه توسعه صلح آمیز برنامه هسته‌ای کشورمان بود.
در جریان اوج‌گیری تحریم‌های ثانویه علیه ایران محدودیت‌های بانکی سبب اختلال در ارسال دارو برای ایران شد. اگرچه حتی بر اساس دستور العمل‌های تحریمی آمریکا صادرات دارو و مواد غذایی مشمول تحریم‌های ثانویه نمی‌شود، اما پس از اوج گیری تحریم‌های ثانویه در سال ۲۰۱۲ بانک‌های آمریکایی به دلیل ترس از مجازات وزارت خزانه داری آمریکا از هرگونه صدور اعتبار برای بانک‌های آمریکایی خودداری می‌کردند.
البته ابعاد فشار بر ضد مردم ایران هیچ گاه به مورد عراق نرسید چرا که اغلب شرکت‌های ایرانی تلاش می‌کردند تا با ساخت دارو‌های حیاتی در داخل نیاز‌های مردم را فراهم کنند. در کنار توانمندی‌های ضد تحریمی ایران توانست تا حدود زیادی این فشار‌ها را بی ثمر کرده و زمینه را برای تأمین نیازمند‌های کشور در داخل فراهم کند.
با این حال نهاد‌های بین المللی در گزارشات خود به این نکته اشاره کرده‌اند که این تحریم‌ها در حوزه دارو چه فشار‌هایی را به مردم ایران وارد کرده است.
البته نباید تلاش‌های جهادی دانشمند شهید، دکتر مجید شهریاری را فراموش کنیم که با دست یابی به غنی سازی بیست درصد، سوخت راکتوراتمی تهران را تامین کرد تا روند تولید دارو برای بیماران عزیز سرطانی کشورمان متوقف نشود.
گزارش بانکی مون و ادعای غربی‌ها
بان‌کی‌مون دبیرکل وقت سازمان ملل در گزارشی رسمی به مجمع عمومی سازمان ملل با معرفی این اقدامات به عنوان اقدام ضد حقوق بشری تصریح می کند: تحریم‌های تحمیل شده بر ایران تأثیرات چشم‌گیری بر عموم مردم داشته است از جمله تشدید تورم، افزایش قیمت کالا‌ها و هزینه انرژی، افزایش نرخ بیکاری و کمبود اقلام ضروری به خصوص دارو.
دبیر کل سازمان ملل در گزارشی رسمی در در اکتبر ۲۰۱۲ اعلام می‌کند که مردم ایران زیر فشار قرار گرفته‌اند و تحریم‌ها موجب شده تا شرکت‌های دارویی از فرستادن دارو به ایران خوداری کنند. وی همچنین به افزایش قیمت کالا‌ها و مایحتاج عمومی مردم در ایران اشاره کرد.
در پاسخ به این ابزار نگرانی‌ها غرب به صراحت به این نکته اشاره می‌کند که به دنبال قطع فروش دارو و یا موارد مورد نیاز برای بیماران نیست.
وندی شرمن درباره لغو تحریم فروش وسایل ارتباطی، مواد غذایی و دارو مدعی می‌شود که امریکا گروه ویژه‌ای را به کشور‌های مختلف فرستاده تا موانع فروش دارو و مواد غذایی به ایران را رفع کند.
اتحادیه اروپا طی پیامی به دو زبان فارسی و انگلیسی اعلام کرد که هدف تحریم‌ها نه مردم ایران بلکه برنامه هسته‌ای این کشور است و علت کمبود هرگونه دارو یا دیگر اقلام اساسی در ایران را باید در سیاست‌های ناکارآمد اقتصادی دولت ایران جستجو کرد.
همچین هیلاری کلینتون در خاطرات خود با اشاره به این که افتخار می‌کند که در اعمال تحریم‌های فزاینده علیه ایران نقش اساسی ایفا کرده می‌نویسد: ما همه تلاش‌مان را می‌کردیم تا مطمئن شویم که تحریم‌ها، مردم ایران را از غذا، دارو و سایر کالا‌های بشردوستانه محروم نمی‌کند. من به دنبال فرصت‌هایی بودم تا تأکید کنم که نزاع ما با دولت ایران است، نه شهروندان این کشور.
البته یاوه بودن این نوع تُرهات عیان شد.
نشریات غربی چه می‌گویند
با این حال گزارش‌هایی که از سوی رسانه‌های غربی منتشر می‌شود، کاملاً بر خلاف اظهارات مقامات غربی است. روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز در ۱ مارس ۲۰۱۳ به موضوع کمبود دارو‌های بیماری‌های درمان‌پذیر در ایران بر اثر تحریم‌ها پرداخت و نوشت: «سال گذشته برای بخش سلامت ایران، چیزی کم از فاجعه نداشت: واردات ایران از داروسازان اروپایی و آمریکا در سال ۲۰۱۲ در قایسه با رقم مشابه در سال ۲۰۱۱ افت ۳۰ درصدی داشت و این روند نزولی کماکان ادامه دارد.
تهیه‌کننده این گزارش تحقیقی برای روزنامه نیویورک‌تایمز می‌نویسد بعد از انجام مصاحبه‌های مفصل با مشاوران بازرگانی صاحب تخصص در این زمینه در ایران و دوبی به این نتیجه رسیده‌اند که به رغم آنکه نظام تحریم‌های تحمیلی آمریکا و اتحادیه اروپا محدودیتی در زمینه مبادلات کالا‌های انسانی قائل نیستند، در عمل تحویل کالا‌ها و تجهیزات پزشکی به ایران را تحت تأثیر قرار داده‌اند.
نیویورک‌تایمز با اشاره به همین موضوع می‌نویسد: «نظام موجود، غیرعقلانی است؛ قوانینی جامع برای تسهیل مبادلات انسانی علی‌رغم تحریم‌ها وجود دارند، اما سایر قوانینی که مبادلات مالی ایران را محدود می‌کنند اجرایی کردن این استثنا را غیرممکن می‌کنند؛ بنابراین مبادله تجهیزات پزشکی در سطح نظری، قانونی، اما در عمل غیرممکن است چرا که ایران امکان پرداخت هزینه‌های مربوط به دارو‌هایی که به آنها نیاز دارد را ندارد.
نماینده ارشد یک شرکت معتبر دارویی در ایران به تیم تحقیقاتی نیویورک‌تایمز گفته هنگامی که به یک بانک فرانسوی در پاریس مدارکی دال بر قانونی بودن قرارداد انتقال واکسن به ایران را نشان داده با این پاسخ مواجه شده است: حتی اگر شخص رئیس‌جمهور فرانسه بگوید که انجام این کار مشکلی ندارد، ما حاضر نیستیم خطر کنیم.
موسسه بین‌المللی «صلح، عدالت و حقوق بشر» هم در گزارش ماه سپتامبر سال ۲۰۱۳ خود به تأثیرات تحریم‌ها بر زندگی روزمره مردم ایران پرداخت و در خصوص تأثیر تحریم‌ها بر بیماران ایرانی نوشت: در زمینه درمان سرطان، بسیاری از بیماران پس از تحریم‌ها به دلیل رشد ناگهانی قیمت دارو‌ها درمان خود را رها کرده و جان باخته‌اند. در زمینه درمان آسم، برخی از دارو‌های اصلی مانن «فلوکسیتید» از بازار حذف شده و به جای آنها دارو‌های جایگزین نظیر «بکلاماتزون» مورد استفاده قرار گرفته‌اند.
در ادامه آمده است: برخی از بیماران به دارو‌های جایگزین جواب نمی‌دهند و حتی در برخی مواقع به عارضه‌های جانبی نظیر پوکی استخوان مبتلا می‌شوند. در زمینه بیماری ام‌اس، مشکلات مربوط به انتقال پول، هزینه دارو‌های مربوط به درمان این بیماری را بسیار بالا برده و در مواردی آنها را از بازار حذف کرده است؛ به عنوان مثال هزینه داروی آلمانی متافرون از ۹۰۰۰۰۰ ریال در هشت سال قبل از این تحقیق (۲۰۰۵) ناگهان به ۱۶۰۰۰۰۰۰ ریال در سال ۲۰۱۳ رسیده که با توجه به نیاز به مصرف ماهانه این دارو تأمین آن برای خیل عظیمی از این بیماران امکان‌پذیر نیست.
وقتی ظریف دروغ آمریکا را رسوا می‌کند
پس از امضای توافق نامه برجام برخی از این مشکلات برای شرکت‌های دارویی رفع شد، اما حال و در شرایطی که دونالد ترامپ به صورت یکجانبه از برجام خارج شده به نظر می‌رسد مشکلات فوق در حوزه تحریم‌های دارویی بازگشته است.
البته آمریکایی‌ها مدعی هستند که این اقدامات کوچکترین تاثیری بر تجارت دارو نخواهد گذاست، اما نگاهی به ابعاد حقوقی تحریم‌ها نشان می‌دهد که این ادعا به هیچ عنوان صحیح نیست. از آنجا که بسیاری از بانک‌های ایرانی با استفاده از قانون کاتسا مورد تحریم قرار گرفته‌اند، هر شرکت غیر آمریکایی که به دنبال معامله با بانک‌های ایرانی باشد به صورت خود به خود مورد تحریم قرار می‌گیرد.
هم اکنون تنها ۴ بانک ایرانی هستند که ریسکی کمتر از سایر بانک‌ها از نظر قوانین تحریمی برای مبادله با دنیا دارند. در این میان موضوع تحریم‌های دارویی به مجادله‌ای بین وزرای خارجه ایران و آمریکا تبدیل شده است. مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا مدعی است که مبادلات حوزه غذا و دارو شامل تحریم‌های بانکی نمی‌شود، اما محمد جواد ظریف وزیر امورخارجه کشورمان با اشاره به مستندات دقیق نشان می‌دهد که چنین سخنی دروغ است و اتفاقاً آمریکا شرکت‌های دارویی را برای معامله با ایران ورد فشار قرار می‌دهد.
ظریف برای اثبات این موضوع به افکار عمومی نامه‌های دریافتی از چهار شرکت دارویی و تجهیزات پزشکی «Roquette»، «JRS Pharma»، «Recordati Industria Chimica e. Farmaceutica S.p.A» و «Getinge» را خطاب به مشتریان ایرانی آنها، در واکنش به ادعای دروغ پمپئو رییس سابق CIA و وزیر امور خارجه کنونی آمریکا منتشر کرد.
در تمام نامه‌های فوق شرکت‌های دارویی به دلیل عدم توانمندی برای انتقال مبالغ در نظر گرفته شده برای فروش دارو از طریق بانک‌ها از معامله با شرکت‌های دارویی ایرانی منصرف شده بودند.
بی اهمیت بودن حقوق بشر برای آمریکایی‌ها
موضوع دارو نشان می‌دهد که بحث حقوق بشر حتی در بنیادی‌ترین حالت خود و به خصوص زمانی که حق حیات انسان‌های بی گناه در میان است، کوچکترین اهمیتی برای آمریکایی‌ها ندارد. شاید جدیدترین مثال در کنار تحریم‌های دارویی ایران محاصره مردم یمن باشد که هم اکنون با یک نسل کشی و فحطی عمدی به دلیل محاصره عربستان و امارت روبه رو هستند.
ابزار اصلی امارت و عربستان برای تحمیل این قحطی سلاح‌های آمریکایی است که در دوران ترامپ به وفور در اختیار این دو کشور قرار گرفته و قرارداد‌های تازه‌ای نیز برای فروش‌های بیشتر منعقد شده است.
حال سئوال اصلی اینجاست که آیا زمان آن نرسیده که برخی ادعا‌های آمریکا را در خصوص حقوق بشر به فراموشی بسپارند. به خصوص این که حالا هدف آمریکایی‌ها نقض حقوق هموطنان بیمار آن‌هاست.
انتهای پیام/
